DGNB; İnşaatta Yeni Kalite Anlayışı
Almanya sürdürülebilirlik konusundaki iddialı yaklaşımını binalar konusunda da ortaya koyarak 2007 yılında Südürülebilir bina Konseyini kurdu. Alman DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen E.V.) sistemini diğer yeşil bina sistemlerinden ayıran en önemli özellik ise, binaları ömür boyu maliyetlerini de göz önünde bulundurarak sertifikalandırması. 2007 yılında kurulan organizasyonun bugün 1100’den fazla üyesi bulunmakta. Ülkemizde sınırlı sayıda da olsa örnekleri bulunan Alman Yeşil Bina sistemi DGNB’yi daha yakından tanımak, şüphesiz inşaatta yeni kalite anlayışını tanımlamakta faydalı olacaktır.
Kendine has bir yöntemi olan DGNB sertifika sistemi, binanın yaşam döngüsünü göz önünde bulundurularak çevre , ekonomik, sosyo kültürel, teknik , süreç ve alan kalitesi konularında yaklaşık elli kriterin yerine getirilmesini öngörmekte. Bu sertifikayı Bronz, Silver ve Gold seviyelerinde almak mümkün.
Ayrıca sistem, tasarım aşamasında ön sertifika alabilmeye de olanak sağlıyor. DGNB sertifikası mevcut ve yeni binalar kategorisinde on beş farklı yapı türü için alınabiliyor ve sertifikaya DGNB tarafından akredite edilmiş DGNB Değerlendiricileri eşliğinde başvurulması gerekiyor.
DGNB, sürdürülebilirlik stratejilerine yüksek düzeyde bağlılık gösteren yapıları ve kentsel bölgeleri değerlendirmekte. DGNB’nin sürdürülebilirlik konsepti iyi bilinen üç-sütun modeline bağlı olup daha da ötesine geçiyor. DGNB sistemi sürdürülebilir yapıları; çevresel, ekonomik, sosyo kültürel, teknolojik, süreçler ve alan gibi bütün asli boyutlarıyla kapsamakta. İlk dört kalite bölümü değerlendirme sürecinde eşit ağırlık göstermekte. Sistem sürdürülebilir binaların ekonomik boyutuna, en az ekolojik kıstaslara verdiği kadar değer veren tek sistem olarak dikkat çekiyor. Değerlendirme sürecinde daima binanın bütün yaşam süresi esas alınıyor ve odak noktası her zaman kullanıcıların memnuniyeti oluyor.
DGNB Değerlendirme sistemi, bireysel ölçümleri değerlendirmeye almayarak, binanın ya da kentsel bölgenin etraflı verimliliğine değer biçilmesi esasına dayanıyor.
DGNB Sertifika Sistemi Esnektir...
Sürdürülebilir yapılar için dünyada birçok sertifika sistemi var; ancak DGNB Sisteminin kendine has bir takım özellikleri bulunmakta. Sistem binaların ve kentsel bölgelerin sürdürülebilirlik tespitine objektif bir tanım ve değerlendirme süreci getirmekte. Kalite, yapıların bütün kullanım süresi dikkate alınarak kapsamlı bir şekilde belirlenmekte. DGNB Sertifika Sistemi her ülkede kullanılabilmekte ve esnekliğinden dolayı farklı bina kullanımlarına, hatta ülkelere özgü ihtiyaçlara uyumlu olacak şekilde uyarlanabilmekte.
Sistem günümüzde yaygın ya da sıradan olan konseptlerin isteğe bağlı olarak aşılması esası üzerine kurgulanmış.
DGNB Sertifika Sistemi ulusal ve uluslararası düzeyde uygulanabilmekte ve koşullara göre esneklik göstermekte. Hem özel sektör yatırımcıları ve bina sahipleri, hem de şehir temsilcileri ve yerel yönetimler bu esneklikten menfaat sağlayabilir.
DGNB Sertifikası günümüzde 13 farklı bina türü için ve 2011 yılından beri de bütün kentsel bölgeler için verilmekte. Sistem sürdürülebilir binalar üzerine bütüncül bir bakış açısını temsil etmekte ve yeni ve mevcut binalar kategorilerini kapsamakta.
DGNB Sistemi ile her binayı çeşitli yaşam evreleri temelinde değerlendirip sertifikalandırmak mümkün, sistem bu yolla emlak ve inşaat sektörlerine yüksek düzeyde şeffaflık ve kıyaslama imkanı tanıyor.
Tek bina, toplum binalar ve seri sertifikasyon
Çoklu binalar için sertifika sistemine başvurmak mümkün ancak kural olarak binalar ayrı ayrı değerlendirmeye alınır. Aynı anda birbirine çok yakın ya da benzer birden çok bina sertifikalandırmak isteniyorsa, DGNB Sistemi uygun maliyetli ve idareli alternatifler sunmaktadır.
DGNB binaların ya da yerleşimlerin tekil ölçütleri yerine etraflı verimliliğine odaklanmaktadır. Binaların sürdürülebilirlik açısından etraflı verimliliği; ısıl konfor, herkes için tasarım, ses yalıtımı gibi 40 farklı kriter çerçevesinde değerlendirilir. DGNB’nin yerleşimlere yönelik değerlendirme ölçütleri arasında; kentsel mikroiklim, biyoçeşitlilik, birleşmiş doğal ortam ve sosyal ve işlevsel karışım gibi farklı ve önemli konular yer alır.
Projeler ilgili şema kriterinin karşılanma derecesine göre; altın, gümüş ya da bronz sertifika/ön sertifika elde ederler. DGNB sistemi farklı bina işlevleri için çeşitli sertifikalandırma şemalarını içerir. Binalar için yapılan bütün uluslararası DGNB Sistemi başvurularında Çekirdek 14 olarak anılan ana kriter kataloğu temel alınır. Bu çekirdek kriterler ilgili şema üzerine ayrıntılı bilgi veren şema tabloları ile beraber kullanılır.
Altın, Gümüş, Bronz Değerlendirme
DGNB her kriter için hedef değerler belirlemiştir. Hedef şartlara erişerek en fazla 10 değerlendirme puanı kazanılabilir. Bazı kriterlerin değerlendirmeye katılım ağırlığı şemaya göre değişiklik göstermektedir.
Altı kalite bölümünün somut puanı, ilgili ağırlığa göre verilmiş değerlendirme puanlarının toplanması yoluyla hesaplanır. Tüm proje için toplam puan beş kalite bölümünden ağırlığına göre hesaplanır. Mekan kalitesi ayrıca dikkate alınmakta, bu husus pazarlanabilme kriterine eklenmektedir. Kentsel bölgelerde, alan kalitesi bütün kriterlere eklenmektedir.
Başarı Ölçütüne Dayalı Değerlendirme
Toplam başarı ölçütü en az yüzde 50 ise, bina bronz DGNB Sertifikası kazanır. Toplam puan en az yüzde 65 ise, gümüş sertifika verilir. Altın sertifika almak için ise proje puanının en az yüzde 80 olması gerekmektedir.
DGNB binalar için tek tip bir kalite standardı amaçlamaktadır. Bu nedenle sertifika almak için toplam puan tek başına yeterli değildir.
İlgili sertifikayı edinebilmek için sonuç ile alakalı kalite bölümlerinden belli bir temel seviyeye erişmek gerekmektedir. Altın sertifika için ilk beş kalite bölümünden en az 65 puan toplamak gerekmektedir. Yüzde 50’lik başarı gümüş, yüzde 35 ise bronz sertifika ile ödüllendirilmektedir.
Uluslararası Başvuru
Sürdürülebilir bina hedefleri, kaynakları korumak, enerjiyi verimli kullanmak ve gelecek odaklı yerleşimler planlamak gibi tamamen küresel sorunlara çözümler sunmaktadır. Dolayısıyla DGNB Sertifika sistemi uluslararası düzeyde uygulanabilir özelliktedir. Esnek yapısı farklı bina kullanımlarına uyumlu olacak şekilde adaptasyonu mümkün kılmaktadır. DGNB sisteminin uluslararası uyumu ülkelere özgü ihtiyaçlara uyarlanmasını temel alır. Yeni uluslararası DGNB Sistem 2014 versiyonu kapsam alanında değişiklik gösteren iki uluslararası sertifika yolu için temel sağlamaktadır.
Uluslararası DGNB Sertifikasının Yolu
DGNB sertifikasyonu her ülkede genel olarak geçerlidir. Avrupai değerler ve standartlara dayalı İngilizce kriterler hızlıca ve kolaylıkla dünyanın her yerinde uygulanabilmektedir. Hem DGNB Sistemi hem de yerel koşullara aşina olan denetmenler, DGNB tarafından doğrulanan yerel uygulamalar için düzenlemeler önermektedir. Uyum değerlendirmesi ve sertifikasyon Almanya’da DGNB tarafından yürütülmektedir. Uluslararası sertifika yolu halihazırda Yunanistan, Slovenya, İspanya, Türkiye ve Ukrayna gibi ülkelerde uygulanmaktadır.
DGNB Sistemni Yerelleştirmenin Yolu
Alternatif yol DGNB sisteminin yerel şartlara uygulanmasını kapsamaktadır. Böyle durumlarda DGNB, uluslararası sistemi iklim, standartlar, yasalar, süreçler ve kültürel farklılıklar gibi yerel koşullara etraflı uygulayarak genişleten DGNB Camiası (ilgili mesleki kişiler ya da “DGNB Sistemi ile sürdürülebilir inşa” uzmanlarını içeren yerel gruplar ya da kuruluşlar) ile işbirliği yapar. Uygunluk değerlendirmesi ve sertifikasyon Almanya’da DGNB tarafından yürütülür ve kalite güvencesi açısından yerel kuruluşlar tarafından desteklenebilir. Halihazırda Brezilya, Çin ve Rusya’da DGNB Camiaları bulunmaktadır.
Yerel DGNB Sistem ortağı
DGNB Sistem ortakları; yerel koşullara, yerel dile ve yasal gerekliliklere tamamen adapte edilmiş bir sistem oluştururlar, bağımsız olarak çalışır ve uyum değerlendirmesini kendi kaynaklarıyla gerçekleştirirler, ilgili ülkeyi tanımlayan kendi logolarını kullanırlar. Halihazırda DGNB Sistem ortakları Bulgaristan, Danimarka, Avusturya, İsviçre ve Tayland’da bulunmaktadır.
Kendine has bir yöntemi olan DGNB sertifika sistemi, binanın yaşam döngüsünü göz önünde bulundurularak çevre , ekonomik, sosyo kültürel, teknik , süreç ve alan kalitesi konularında yaklaşık elli kriterin yerine getirilmesini öngörmekte. Bu sertifikayı Bronz, Silver ve Gold seviyelerinde almak mümkün. Ayrıca sistem, tasarım aşamasında ön sertifika alabilmeye de olanak sağlıyor. DGNB sertifikası mevcut ve yeni binalar kategorisinde on beş farklı yapı türü için alınabiliyor ve sertifikaya DGNB tarafından akredite edilmiş DGNB Değerlendiricileri eşliğinde başvurulması gerekiyor.
DGNB, sürdürülebilirlik stratejilerine yüksek düzeyde bağlılık gösteren yapıları ve kentsel bölgeleri değerlendirmekte. DGNB’nin sürdürülebilirlik konsepti iyi bilinen üç-sütun modeline bağlı olup daha da ötesine geçiyor. DGNB sistemi sürdürülebilir yapıları; çevresel, ekonomik, sosyo kültürel, teknolojik, süreçler ve alan gibi bütün asli boyutlarıyla kapsamakta. İlk dört kalite bölümü değerlendirme sürecinde eşit ağırlık göstermekte. Sistem sürdürülebilir binaların ekonomik boyutuna, en az ekolojik kıstaslara verdiği kadar değer veren tek sistem olarak dikkat çekiyor. Değerlendirme sürecinde daima binanın bütün yaşam süresi esas alınıyor ve odak noktası her zaman kullanıcıların memnuniyeti oluyor.
DGNB Değerlendirme sistemi, bireysel ölçümleri değerlendirmeye almayarak, binanın ya da kentsel bölgenin etraflı verimliliğine değer biçilmesi esasına dayanıyor.
DGNB Sertifika Sistemi Esnektir...
Sürdürülebilir yapılar için dünyada birçok sertifika sistemi var; ancak DGNB Sisteminin kendine has bir takım özellikleri bulunmakta. Sistem binaların ve kentsel bölgelerin sürdürülebilirlik tespitine objektif bir tanım ve değerlendirme süreci getirmekte. Kalite, yapıların bütün kullanım süresi dikkate alınarak kapsamlı bir şekilde belirlenmekte. DGNB Sertifika Sistemi her ülkede kullanılabilmekte ve esnekliğinden dolayı farklı bina kullanımlarına, hatta ülkelere özgü ihtiyaçlara uyumlu olacak şekilde uyarlanabilmekte.
Sistem günümüzde yaygın ya da sıradan olan konseptlerin isteğe bağlı olarak aşılması esası üzerine kurgulanmış.
DGNB Sertifika Sistemi ulusal ve uluslararası düzeyde uygulanabilmekte ve koşullara göre esneklik göstermekte. Hem özel sektör yatırımcıları ve bina sahipleri, hem de şehir temsilcileri ve yerel yönetimler bu esneklikten menfaat sağlayabilir.
DGNB Sertifikası günümüzde 13 farklı bina türü için ve 2011 yılından beri de bütün kentsel bölgeler için verilmekte. Sistem sürdürülebilir binalar üzerine bütüncül bir bakış açısını temsil etmekte ve yeni ve mevcut binalar kategorilerini kapsamakta.
DGNB Sistemi ile her binayı çeşitli yaşam evreleri temelinde değerlendirip sertifikalandırmak mümkün, sistem bu yolla emlak ve inşaat sektörlerine yüksek düzeyde şeffaflık ve kıyaslama imkanı tanıyor.
Tek bina, toplum binalar ve seri sertifikasyon
Çoklu binalar için sertifika sistemine başvurmak mümkün ancak kural olarak binalar ayrı ayrı değerlendirmeye alınır. Aynı anda birbirine çok yakın ya da benzer birden çok bina sertifikalandırmak isteniyorsa, DGNB Sistemi uygun maliyetli ve idareli alternatifler sunmaktadır.
DGNB binaların ya da yerleşimlerin tekil ölçütleri yerine etraflı verimliliğine odaklanmaktadır. Binaların sürdürülebilirlik açısından etraflı verimliliği; ısıl konfor, herkes için tasarım, ses yalıtımı gibi 40 farklı kriter çerçevesinde değerlendirilir. DGNB’nin yerleşimlere yönelik değerlendirme ölçütleri arasında; kentsel mikroiklim, biyoçeşitlilik, birleşmiş doğal ortam ve sosyal ve işlevsel karışım gibi farklı ve önemli konular yer alır.
Projeler ilgili şema kriterinin karşılanma derecesine göre; altın, gümüş ya da bronz sertifika/ön sertifika elde ederler. DGNB sistemi farklı bina işlevleri için çeşitli sertifikalandırma şemalarını içerir. Binalar için yapılan bütün uluslararası DGNB Sistemi başvurularında Çekirdek 14 olarak anılan ana kriter kataloğu temel alınır. Bu çekirdek kriterler ilgili şema üzerine ayrıntılı bilgi veren şema tabloları ile beraber kullanılır.
Altın, Gümüş, Bronz Değerlendirme
DGNB her kriter için hedef değerler belirlemiştir. Hedef şartlara erişerek en fazla 10 değerlendirme puanı kazanılabilir. Bazı kriterlerin değerlendirmeye katılım ağırlığı şemaya göre değişiklik göstermektedir.
Altı kalite bölümünün somut puanı, ilgili ağırlığa göre verilmiş değerlendirme puanlarının toplanması yoluyla hesaplanır. Tüm proje için toplam puan beş kalite bölümünden ağırlığına göre hesaplanır. Mekan kalitesi ayrıca dikkate alınmakta, bu husus pazarlanabilme kriterine eklenmektedir. Kentsel bölgelerde, alan kalitesi bütün kriterlere eklenmektedir.
Başarı Ölçütüne Dayalı Değerlendirme
Toplam başarı ölçütü en az yüzde 50 ise, bina bronz DGNB Sertifikası kazanır. Toplam puan en az yüzde 65 ise, gümüş sertifika verilir. Altın sertifika almak için ise proje puanının en az yüzde 80 olması gerekmektedir.
DGNB binalar için tek tip bir kalite standardı amaçlamaktadır. Bu nedenle sertifika almak için toplam puan tek başına yeterli değildir.
İlgili sertifikayı edinebilmek için sonuç ile alakalı kalite bölümlerinden belli bir temel seviyeye erişmek gerekmektedir. Altın sertifika için ilk beş kalite bölümünden en az 65 puan toplamak gerekmektedir. Yüzde 50’lik başarı gümüş, yüzde 35 ise bronz sertifika ile ödüllendirilmektedir.
Uluslararası Başvuru
Sürdürülebilir bina hedefleri, kaynakları korumak, enerjiyi verimli kullanmak ve gelecek odaklı yerleşimler planlamak gibi tamamen küresel sorunlara çözümler sunmaktadır. Dolayısıyla DGNB Sertifika sistemi uluslararası düzeyde uygulanabilir özelliktedir. Esnek yapısı farklı bina kullanımlarına uyumlu olacak şekilde adaptasyonu mümkün kılmaktadır. DGNB sisteminin uluslararası uyumu ülkelere özgü ihtiyaçlara uyarlanmasını temel alır. Yeni uluslararası DGNB Sistem 2014 versiyonu kapsam alanında değişiklik gösteren iki uluslararası sertifika yolu için temel sağlamaktadır.
Uluslararası DGNB Sertifikasının Yolu
DGNB sertifikasyonu her ülkede genel olarak geçerlidir. Avrupai değerler ve standartlara dayalı İngilizce kriterler hızlıca ve kolaylıkla dünyanın her yerinde uygulanabilmektedir. Hem DGNB Sistemi hem de yerel koşullara aşina olan denetmenler, DGNB tarafından doğrulanan yerel uygulamalar için düzenlemeler önermektedir. Uyum değerlendirmesi ve sertifikasyon Almanya’da DGNB tarafından yürütülmektedir. Uluslararası sertifika yolu halihazırda Yunanistan, Slovenya, İspanya, Türkiye ve Ukrayna gibi ülkelerde uygulanmaktadır.
DGNB Sistemni Yerelleştirmenin Yolu
Alternatif yol DGNB sisteminin yerel şartlara uygulanmasını kapsamaktadır. Böyle durumlarda DGNB, uluslararası sistemi iklim, standartlar, yasalar, süreçler ve kültürel farklılıklar gibi yerel koşullara etraflı uygulayarak genişleten DGNB Camiası (ilgili mesleki kişiler ya da “DGNB Sistemi ile sürdürülebilir inşa” uzmanlarını içeren yerel gruplar ya da kuruluşlar) ile işbirliği yapar. Uygunluk değerlendirmesi ve sertifikasyon Almanya’da DGNB tarafından yürütülür ve kalite güvencesi açısından yerel kuruluşlar tarafından desteklenebilir. Halihazırda Brezilya, Çin ve Rusya’da DGNB Camiaları bulunmaktadır.
Yerel DGNB Sistem ortağı
DGNB Sistem ortakları; yerel koşullara, yerel dile ve yasal gerekliliklere tamamen adapte edilmiş bir sistem oluştururlar, bağımsız olarak çalışır ve uyum değerlendirmesini kendi kaynaklarıyla gerçekleştirirler, ilgili ülkeyi tanımlayan kendi logolarını kullanırlar. Halihazırda DGNB Sistem ortakları Bulgaristan, Danimarka, Avusturya, İsviçre ve Tayland’da bulunmaktadır.
DGNB SERTİFİKASI DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Çevre Kalitesi
• Küresel ısınma potansiyeli
• Ozon tabakası delinme potansiyeli
• Fotokimyasal ozon yaratma potansiyeli
• Asitleştirme potansiyeli
• Ötrofikasyon potansiyeli
• Yerel çevreye riskler
• Yerel çevreye başka riskler
• Kaynakların sürdürülebilir kullanımı
• Mikro iklim
• Yenilenebilir olmayan öncelikli enerji talebi
• Toplam öncelikli enerji talebi ve yenilenebilir öncelikli enerjinin oranı
• Yenilenebilir olmayan başka kaynakların kullanımı
• Kategorilerine göre atık
• İçme suyu talebi ve atıksuyun hacmi
• Alan talebi
Ekonomik Kalite
• Binayla ilgili yaşam döngüsü maliyetleri
• Üçüncü kişilerin kullanımı için uygunluk
• Ticari Karlılık
Sosyokültürel Kalite
• Kışın termal konfor
• Yazın termal konfor
• İç hava kalitesi
• Akustik konfor
• Görsel konfor
• Kullanıcı kontrol olasılıkları
• Dış alanların kalitesi
• Tehlikeli kazaların güvenliği ve riski
• Özürlülerin ulaşabilmesi
• Alan etkinliği
• Çevirim için uygunluk
• Halkın kullanımı hakkı
• Bisikletli olanlara kolaylık
• Yarışmalarda urban gelişme kalitesi ve tasarım güvencesi
• Sanat eseri yüzdesi
• Kullanıcı profili kalite özellikleri
• Sosyal entegrasyon
Teknik Kalite
• Yangın önleme
• Ses yalıtımı
• Bina kabuğunun kalitesi
• Teknik sistemlerin uyarlanabilirliği
• Bina servislerinin kullanım kolaylığı
• Bina servislerinin teçhizat kalitesi
• Dayanıklılık
• Temizlik ve bakım kolaylığı
• Dolu, fırtına ve sele direnç
• Geri dönüşüm ve ayırma kolaylığı
Süreç Kalitesi
• Proje hazırlama kalitesi
• Bütünleşik tasarım
• Tasarım konsepti
• İhale aşaması sürdürülebilirlik boyutları
• Optimum kullanım ve yönetim için gereken durumların yaratılması
• Şantiye/Şantiye süreçleri
• Kontraktırların kalitesi/ön eleme
• İnşaat için kalite teminatı
• İşletmeye Alma
• Kontrol
• Yönetim
• Sistematik inceleme, onarım ve servis
• Operasyonda çalışanların profili
Arazi Kalitesi
• Mikro çevrede riskler
• Mikro çevrenin durumu
• Şantiyenin ve çevresinin durumu ve halkın algısı
• Ulaştırmaya yakınlık ve bağlantı
• Temel servislerin kullanımına yakınlık
• Kamu hizmetlerine yakınlık
• Planlama için hukuki durum
• Uzatma opsiyonları/rezervler