Yeşil Binalarda Kullanılan 5 İnovatif Ürün

Son yıllarda oldukça popülerleşen  ‘yeşil bina’ kavramı ile birlikte çevre dostu inşaat yöntemleri, ürün ve sistemleri de hayatımıza hızlıca girdi. Kullanıldığı süre boyunca kaynaklara saygılı olan bu ürün ve sistemlerin özellikle ülkemizde hakettiği noktada olduğunu söylemek pek mümkün olmasada; yatırımcı, üretici ve hatta kullanıcı boyutunda belli bir hassasiyetin oluştuğu da bir gerçek...Özellikle yeşil binalarda tercih edilen bu uygulamalardan 5’ini sizlerle paylaşıyoruz...

Kompost tuvalet

Kompost tuvaletler aerobik bir yöntem ile sıfır ya da çok az enerji kullanarak atık arıtımı gerçekleştirmekte ve bu yolla konvansiyonel sifonlu tuvaletlere alternatif olarak kullanılabilmekte. 

Özellikle standardın altında kanalizasyon sistemine sahip olan dünyanın çeşitli bölgelerinde oldukça faydalı oldukları gibi, aynı zamanda hem konut hem de ticari yapılarda sürdürülebilir bir özellik olarak karşımıza çıkmaktalar. Geleneksel sifonlu tuvaletlerin toplam su kullanımının yaklaşık %30’unu oluşturduğu düşünüldüğünde bu durum hiç de şaşırtıcı değil.

Çoğu kompost tuvalet; talaş, hindistan cevizi lifi ya da turba kömürü kullanarak atığı işliyor. İnsan dışkısı oksijenin bulunduğu yerlerde doğal olarak çözünür ve bu yolla bahçe kompostlama ya da gübreleme amaçlı kullanılabilir, insan idrarı ise sterildir ve nitrojen içerir. İkisini birbirinden ayırmak için kompost tuvaletlerin iki ayrı haznesi bulunur. Geleneksel bir tuvalet yararlı mikropları su ile akıtıp arkasında berbat bir koku bırakırken, kompost tuvalet iyi organizmaları kullanarak koku yaratmayan bir kompost yaratır. 

Yağmur suyu toplama

Yağmur suyu toplama sistemleri yağmur suyunu toplayıp derin çukurlara ya da kuyulara sifonlayarak süzme yoluyla rezerve eder. Toplanan su ev içi içme suyundan bahçe ya da besi hayvanlarına yönelik kullanımlara kadar çeşitli şekillerde değerlendirilir. Tuvalet sifonu ya da çamaşır yıkama amaçlı kullanıldığında yağmur suyu toplamanın su tasarrufuna gerçekten yardımcı olduğunu ve su kıtlığı yaşanan durumlarda temel ihtiyaçlar için su sağlayabildiğini görüyoruz. Bir su sayacı ile birlikte kullanıldığında yağmur suyu toplama ayrıca su faturalarını azaltabilmektedir. Hatta dünyanın kurak bölgelerindeki bazı ülkeler bu sitemleri standart su rezervlerine ilave yapmak amaçlı olarak kullanmaktadır. 

Çoğu toplama sistemi kurulum için çok temel düzeyde bir bilgi gerektirmekte ve hâlihazırda var olan boru tesisatına yerleştirilebilmektedir. Depo bazlı bir sistem 6,500 litre kadar su toplayıp su kullanımında %40 civarında bir tasarruf sağlayabilmektedir. Var olan en iyi sistemlerden biri kendi kendini temizleyen bir filtreye sahip olan Graf yağmur suyu toplayıcısıdır.

Araç şarjı

Her ne kadar ilk elektrikli araç bundan yaklaşık 130 yıl önce icat edilmiş olsa da, o dönemde petrol fiyatlarının düşük, elektrik fiyatlarının ise yüksek olmasında dolayı popüler olamamış yerini fosil yakıtlarla çalışan araçlara bırakmış. 

Günümüzde gelinen noktada ise fosil yakıt rezervinin azalması, enerjide dışa bağımlılık ve CO2 emisyonu gibi sorunlar, elektrikli araç teknolojilerinin gelişmesi gerekliliğinin başlıca nedenleri arasında sayılabilir. 

Önümüzdeki 30 sene içerisinde; risk, emisyon, uygunluk, sürdürülebilirlik, verimlilik ve güvenilirlik gibi faktörler düşünüldüğünde elektrik enerjisinin, ulaşımın ana taşıyıcısı olması beklenmektedir. 

Elektrikli araç pazar payının artması temel olarak; devlet teşvikleriyle araç fiyatlarının düşmesine, şarj istasyonu alt yapısının ve batarya teknolojilerinin gelişmesine ve şarj sürelerinin kısalmasına bağlıdır. Bu konuda yayınlanan istatistiki bir veri olmamasına rağmen ülkemizde 2015 yılı itibarıyla yollarda seyreden elektrikli araç sayısının 450-500 arasında olduğu tahmin edilmektedir. 

Elektrikli araç pazar payının artması temel olarak; devlet teşvikleriyle araç fiyatlarının düşmesine, şarj istasyonu alt yapısının ve batarya teknolojilerinin gelişmesine ve şarj sürelerinin kısalmasına bağlıdır. 

Elektrikli araç sahipleri duvara takılan bir kutudan gelen 240 voltluk elektrik ile araçlarını ertesi güne hazır olması için gece boyunca şarj ettikleri ev içi araç şarj sistemlerinden faydalanabilmektedir. Bu sistemlerin popüler bir ismi Elektrikli Araç Servis Ekipmanı (EVSE) olsa da, şimdilerde çoğunlukla araç şarjı olarak biliniyorlar. 

Elektrikli araçlar satın alınırken verilen özel bir kablo yardımıyla duvar prizlerinden şarj edilebiliyor. Özel bir şarj aleti kullanmak doğrudan aracın bilgisayarlı sistemlerine bağlandığı için çok daha güvenli. Ek olarak, ev içi priz yönteminde kalifiye bir elektrikçi çağırıp evin elektrik tesisatının yeterli olup olmadığını kontrol edip gerekirse hat döşetmek tavsiye edilmekte. Özel araç şarjı bunun önüne geçmekte, aynı zamanda araç modeline göre şarj süresini %60’a kadar azaltabilmektedir.

Bazı şarj aletleri Wi-Fi bağlanabilir, ancak bu zamanlayıcılar, sayaçlar ve dokunmatik ekranlar noktasında işleri gereğinden fazla karmaşık kılabilmektedir. Dahası, bağlantı kopması durumunda şarj aleti kapanabilmektedir.

Bu tür bir sistemin fiyatı İngiltere’de 1000£ civarında olsa da, İngiltere hükümetinin evde şarj edilen elektrikli araçlara verdiği teşvik hibeleri maliyetin %75’ine kadarını karşıladığı için temel ev üniteleri çok daha uygun fiyatlara alınabilmektedir. Enerji Tasarrufu Kredisi (EST) ayrıca ekstra kredi vermektedir. 

Akıllı sayaçlar ve termostatlar

Ev ve işyerleri için mükemmel bir enerji tasarruf yöntemi olan akıllı sayaçlar şimdilerde İngiltere dâhil olmak üzere çeşitli ülkelerde yaygınlaşıyor. Akıllı sayaçlar bunu enerji sağlayıcıları ile doğrudan iletişim kurup tahmini faturaların önüne geçip kullanıcıları tasarruf ettirerek sağlıyor. Akıllı termostatlar birkaç firma tarafından sensörler, uzaktan bilgi toplama, kablosuz iletişim ve HVAC kontrolü gibi çeşitli teknolojiler kullanarak geliştirildi. Şu an için İngiltere’de çok yaygın olmasa da teknoloji yine de gittikçe popülerleşiyor. Bunun sebeplerinden biri enerji maliyetinin gittikçe artması; son on yılda enerjiye gelen zam İngiltere’de neredeyse %170’e varmıştır. Evlerde enerji giderinin %60’ını ısınmanın oluşturduğu düşünüldüğünde bu önemli bir husus. Akıllı teknolojilerin artan popülaritesinin bir başka sebebi ise iyice yaygınlaşan akıllı telefonlar ve tabletler gibi akıllı cihazlara uyum sağlayarak ‘ev otomasyonunu’ oldukça düşük maliyetli bir hale getirmeleri. Yalnızca tek bir kadranı ya da paneli olan geleneksel termostatlara kıyasla akıllı termostatların en büyük avantajı ev ısınmasına uzaktan tam kontrol sağlayabiliyor olmaları. Akıllı termostatlar ücret bazında hâlâ biraz pahalı olsalar da, en iyileri Nest, Trane ve Honeywell tarafından yapılıyor. 

LED Işıklandırma

Işık yayan diyotlar (LED) uzun ömürleri ve verimli yapıları ile mükemmel bir enerji tasarrufu aracı olarak hızla akkor telli ampullerin yerini alıyorlar. Floresan lambalara kıyasla önemli ölçüde daha iyi olan LED lambaların bazıları 1 vatlık bir enerjiyle 100 lümen üretebiliyor. Bu sebeple Lux Research’e göre 2014 yılında 2 milyar dolarlık olan LED piyasasının önümüzdeki on yıl içinde ciddi olarak büyümesi ve 2023 yılında ise 25 milyar doları bulması bekleniyor. LED ampuller çalışmadan önce ısınmaya ihtiyaç duymuyor ve geleneksel ampullere göre %85’e kadar daha verimli olabiliyorlar.