‘Erke Green Academy’ İç Mekan Kalitesi Uygulamaları
Neslihan Aksoy / Y.Mimar LEED AP BD+C
Baran Tanrıverdi / Makine Mühendisi, LEED AP O+M
Zamanımızın büyük bir kısmını geçirdiğimiz iç mekânlardaki hava kalitesi insan sağlığı, konforu ve verimliliği açısından oldukça önemlidir. İç mekan kalitesini etkileyen önemli faktörlerden bazıları havalandırma, akustik, günışığı, manzara ve iç mekanda kullanılan malzemelerin sağlıklı olmasıdır.
Giderek önem kazanan iç mekan kalitesi sürdürülebilir binaların en önemli kategorilerinden birini oluşturur. Bununla birlikte, bu kavramın geliştirilmesi için yapı sektöründe payı olan tüm kişi ve kuruluşlara önemli görevler düşmektedir. Günümüzde özellikle gelişmiş ülkeler tarafından oluşturulmuş olan yeşil bina derecelendirme sistemlerinin ülkemizde popülerlik kazanması ve ilgiyle takip edilmesi bir bakıma yapı sektöründe bulunan malzeme üreticilerini ürünlerinin çevresel performans konusunda karbon salınım oranlarını ortaya koymaya dolayısıyla bu konuda biliçlenmeye teşvik etmektedir.
ERKE’nin dünyanın en prestijli yeşil bina derecelendirme sistemlerinden biri olan LEED’in en üst düzey Platin sertifikasına sahip yönetim ofisinde iç hava kalitesinin arttırılması için kullanılan tüm malzeme ve sistemler Türkiye’ye örnek olabilecek düzeyde. ‘ERKE Green Academy’ binasında verilecek olan düzenli yeşil bina eğitimleri bu kapsamda ziyaretçilere, eğitime katılanlara uygulama örneklerini yerinde sunma imkanı veriyor.
Bina içerisinde sergilenen eğitimsel etiketler o malzeme hakkında detaylı bilgi edinilmesini sağlıyor. Türkiye’nin ilk örnek binası olarak Türkiye’ye kazandırılmış olan ERKE Green Academy projesi kapsamında iç mekan kalitesi ile ilgili uygulanan malzeme ve sistemler aşağıdaki gibidir;
MALZEME SEÇİMİ;
İç mekanda kullanılan malzemelerin dışarıya vermiş olduğu kimyasallar (VOCs-Kimyasal Uçucu Organik Bileşenler) oda sıcaklığında buharlaşarak kolaylıkla havaya karışır. Bu kimyasallar karbon bazlı olup inşaat süresince çalışanlara ve bina kullanıcılarına aynı zamanda çevreye zarar verirler. Bu kapsamda iç hava kalitesini yükseltebilmek amacıyla binada düşük VOC değerine sahip Marshall Hijyen iç mekan boyası kullanılmıştır. Aynı zamanda iç mekan giydirme duvar, bölücü duvar ve asma tavanlar Lafarge Dalsan’ın Greenguard sertifikasına sahip beyaz ve yeşil alçıları kullanılmıştır. Mevcut duvarlar üzerine uygulanan sıva uygulaması için VOC değeri düşük satentek ve sıvatek alçı sıvaları kullanılmıştır. Tüm duvar ve zemin kaplamaları, yapıştırıcılar ve silikonlar düşük emisyonlu seçilmiştir. Zemin kaplamalarında linolyum, mantar parke, vinil dokuma, seramik ve halı kullanılmıştır. Duvar kaplamalarında %100 doğal ve hızlı yenilenebilir malzeme olan mantar malzemesi ve Ecocaratın nanoteknoloji; formaldehit içermeyen aynı zamanda ortamdaki nemi kontrol eden malzemesi kullanılmıştır.
HAVALANDIRMA VE KONTROLÜ;
Binalarda iç hava kalitesi, gerek konfor şartlarının sağlanması gerekse çalışan performansının artırılması açısında önemli bir ihtiyaçtır. Düşük hava kalitesine sahip bir ortamda çalışan insanda bir süre sonra yorgunluk, baş ağrısı ve isteksizlik gibi semptomlar görünmeye başlar.
Birbirinden bağımsız çalışan ofis, toplantı odası ve seminer salonunun bulunduğu binada havalandırma sistemi tasarımı aşamasında ASHRAE.62.1.2007 ve EN 13779 standartları birlikte değerlendirilmiştir. Mahal kullanım tipi, kişi sayısı ve mahal alanlarına göre ihtiyaç olan taze hava debileri bu standartların ışığında belirlenmiştir. Her katta bağımsız ısı geri kazanımlı havalandırma cihazları enerji verimliliğinden ödün vermeden konfor şartını sağlamıştır. İnsan yoğunluğunun fazla olduğu açık ofis, toplantı odası ve çatı seminer salonunda partikül ölçümü yapan CO2 sensörleri kullanılmıştır. Havalandırma cihazaları merkezi otomasyon sistemine bağlı olan CO2 sensörlerinin ölçümü doğrultusunda otomatik olarak çalışmaktadır. Belirlenmiş üst seviye ppm değerini aşıldığında sistem otomatik olarak devreye girer.
Hava dışarıdan, araç parkı ve otoyola en uzak noktadan ppm seviyesi en düşük bölgeden alınır. Egozst ve taze hava menfezlerinin arası 10m kadar açılarak etkileşim minimuma indirlimiştir.
TERMAL KONFOR;
Binada tam zamanlı kullanımın bulunduğu tüm mahallerde ısıtma ve soğutma yapılmaktadır. Isıtma ve soğutma sistem tasarımında ASHRAE 55.1.2007 ve EN 15251 standartlarından faydalanılmıştır. Termostat set değeri ve aralığı, kişi aktivite ve kıyafet seviyesi ile mevsimsel değişimler değerlendirilerek belirlenmiştir. Bağımsız hacimlerde, tüm kullanıcıların ulaşabileceği yerde bulunan termostatlar otomasyona bağlı set değerlerine göre sistemin devreye girmesini sağlar. Bunun dışında kullanıcıların bağımsız olarak sıcaklık değerlerini belirleyebilmesi yine bu termostatlarla sağlanabilmektedir.
YEŞİL TEMİZLİK;
Sürdürülebilir binalarda yeşil temizlik insan sağlığının ve hava kalitesinin artırılması adına önem taşımaktadır. Kullanılan kimyasalların içeriği ve kullanım şekli, temizlik araçlarının özellikleri bunlardan bir kaçıdır. Bu kapsamda bina temizliğinde hiçbir kimyasal kullanılmayarak oluşabilecek her türlü negatif etkinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
GÜNIŞIĞI VE MANZARA;
Bununla birlikte binada %100 oranında günışığı ve manzara sağlanmıştır. Çatı katında kullanılan velux çatı pencereleri mekana % 100 oranında gün ışığı sağlarken aynı zamanda doğal havalandrmadan yararlanılmıştır.
SU İZOLASYONU;
Su izolasyonu özellikle eski binaların yenileme projelerinde çok önemli bir yere sahiptir. İnsan sağlığına zarar veren küf ve mantar oluşumu su ve nem yalıtımı ile engellenmiştir. Bu kapsamda binada uygulanan bazı su yalıtım uygulamaları; toprak temaslı perde ve brüt beton onarımları düşük emisyonlu yapısal tamir harçları ile tamir edilmiş, ıslak hacimlerde düşük emisyonlu (<0,1 VOC), KÖSTER 2K FLEX çimento esaslı iki kompanentli elastik su yalıtımları uygulanmıştır.
GÜRÜLTÜ KONTROLÜ VE HACİM AKUSTİĞİ;
Konuşma mahremiyeti ve geri plan gürültü düzeylerinin optimum değerlerine ulaşabilmek için cam bölücü akustik paneller kullanılmıştır. Trafik gürültüsü ve diğer çevresel gürültü kaynakları değerlendirmeye alınarak, dış cephe camları için aşağıdaki sistem kombinasyonu kullanılmıştır:
4mm cam+15mm hava boşluğu+6mm cam+15mm hava boşluğıu+4mm cam Döşemeler arası darbe gürültüsü yalıtım performansının sağlanabilmesi için şap altına EPDD kauçuk granül yalıtım örtüsü kullanılmıştır. Konuşma anlaşılabilirliğin ve yansışım sürelerinin optimum değerlerinin sağlanabilmesi için ofis ve toplantı odalarında kumaş kaplı perfore ahşap paneller kullanılmıştır.