Macaristan’da Sürdürülebilir Su Yönetimi Sağlayan İkisi Bir Arada Türbin Pompası Geliştirildi
Rosatom’un Macaristan iştiraki Ganz Engineering and Energetics Machinery Co. (Ganz EEM), Macar Yenilikçi Kalkınma ve Teknoloji Vakfı’nın finansman desteğiyle konteyner içi mini hidroelektrik santrallerine yönelik, iklim değişikliklerine karşı sürdürülebilir su yönetimi sağlayan ikisi bir arada türbin geliştirdi.
Rosatom’un Macaristan iştiraki Ganz EEM, konteyner içinde yer alan mini hidroelektrik santrallerine yönelik iklim değişikliklerine karşı sürdürülebilir su yönetimi sağlayan ikisi bir arada türbin pompası geliştirdi. İnovatif türbin pompası modeli, şehir merkezi dışında kalan alanlara şebeke bağlantısı yoluyla elektrik sağlamanın beraberinde getirdiği zaman ve finansal maliyet sorunlarına basit, hızlı ve ekonomik çözümler sunuyor.
Ganz EEM’in geliştirdiği yeni türbin pompaları, şehir merkezine uzak bölgelerdeki nüfusun ve sanayinin ihtiyaçlarını şebeke bağlantısına gerek duymadan karşılıyor. İnovatif ürün, dizel jeneratörlerin kullanımı sayesinde mevcut enerji kaynağı sistemini değiştirme özelliğiyle de hizmet verebiliyor. Yeni türbinlere sahip mini hidroelektrik santrallerinin faaliyete geçmesi için türbin kanatlarına su yükünü sağlayacak ve elektrik üretmek için jeneratöre güç verecek olan dağ nehirlerinin olması yeterli.
Toplam geliştirme maliyeti miktarı 2.32 Milyon Euro olan projenin 580 Bin Euro’luk kısmı Macar hükümetinin desteği ile karşılandı. Prototip ekipmanın, Ganz EEM fabrikasında başarılı bir şekilde test edilmesiyle mini hidroelektrik santralinin ihracatı için Rusya, Ermenistan, Kazakistan, Özbekistan, Pakistan, İran, Gana ve Zambiya ile müzakerelere başlandı.
Yenilikçi bu teknoloji ile mini hidroelektrik santralleri elektrik enerji üretimine yaklaşık 1 ay gibi çok kısa bir süre içinde başlayabiliyor.
Mini hidroelektrik santralinin çalışması, yönetimi ve kontrol edilmesi için gerekli tüm cihazlar kompakt ekipmanın içerisinde yer alıyor. Türbinin arızalanması durumunda, dahili batarya, yönetim amaçları için güç kaynağı sağlıyor ve uydu bağlantısı yoluyla kontrol merkezine veri transferi imkanı veriyor. Dizel jeneratör, güç şebekesi bağlı olmasa bile sistemi çalıştırmak için gerekli güç kaynağını temin ediyor.
Sistem, ortalama güç yatay mil Francis-tipi türbin, jeneratör ve yönetim sistemini içeriyor. Jeneratör üç-fazlı 400 V/50 Hz akımı sağlıyor. Mini hidroelektrik santralinin sağlıklı bir şekilde çalışması için, su yükünün 60 ila 65 m arasında, hızının da 1 m3/sn. olması gerekiyor. Bu durumda, sistemin tabela derecesi 500 kW oluyor. Eğer su yükü 120 m ve hızı da 1 m3/sn ise sistemin tabela derecesi 1 MW oluyor.
Su yükünün konteyner boyutuyla sınırlı olmasıyla beraber daha fazla su yüküne ve güce ihtiyaç duyulması durumunda, birden fazla karşılıklı bağımsız türbinler monte edilebiliyor. Konteyner içerisindeki mini hidroelektrik santrali güç adası biçiminde çalışabiliyor. Ekipman parçaları 2 standart konteynere yerleştirilebiliyor. Birincisinde su besleme sistemi ve turbo alternatörü bulunurken, ikincisinde kablo bağlantısı ve yönetim sistemi yer alıyor. Mini hidroelektrik santralini kurmak için zemin, giriş, vana, basınç borusu ve yerel ağ bağlantısı gereklilik arz ediyor.
Mini hidroelektrik santralinin diğer bir avantajı ise çalışana ihtiyaç duymadan uzaktan kontrol edilebilmesi. Ekipman hücresel ağ, veya Internet yoluyla yönetiliyor. Yönetim sistemi sayesinde, ekipman sahibi bir PC, tablet veya cep telefonu yoluyla mini hidroelektrik santralini kontrol edebiliyor ve üretilen güçle ilgili verileri görebiliyor.
Ganz EEM yöneticisi Attila Szitár-Csanádi şirket hakkında şunları söyledi: “Geçtiğimiz sene Ganz EEM 170’inci yılını doldurdu. Ganz her zaman yenilikçi ürünleri ile ön planda olmuştur. Mühendislerimiz ayarlanabilir paletlere sahip pervane tipli türbinler ve faz-evirici elektrikle çalışan lokomotifler ve bunun gibi ürünlerin mirasçıları olarak dünyanın ilk trafosunu, güncel elektrik dağıtım ünitesini, turbo alternatörleri ve pompalarını geliştirmiştir. Ganz mühendisleri ve çalışanları, öncü ruhu ve yüksek üretim faaliyetleri sayesinde dünya çapında meşhurdur. Hedefimiz, pazar talebine yanıt olarak kalıcı bir biçimde sürekli gelişmektir”
Ganz EEM tarafından geliştirilen türbin pompası modeli baraj gölünü doldurmak veya baraj gölünün drenajı sırasında güç üretmek için de kullanılabiliyor. Birçok ülkedeki iklim değişikliği nedeniyle, bu ekipmana gelecek talebin yoğun olması bekleniyor.