2050 Karbon-Nötr (Net-Zero) Yolunda Bilimsel Temelli Hedefler Girişimi (SBTi)
Dünya’nın ortalama sıcaklığının sanayi öncesi dönemlere kıyasla 2°C artması, bilim insanlarınca gezegen için bir eşik olarak kabul ediliyor. Bu eşik aşıldığı takdirde, dünyamızın çevresel olarak büyük bir yıkımla yüzleşmesi muhtemel. Bilindiği üzere Paris Anlaşması ya da Paris İklim Anlaşması, küresel ısınmayı 2°C'nin altında tutarak, 1,5°C ile sınırlamayı amaçlıyor. Bu başarıldığı takdirde yani insan kaynaklı emisyonların azaltılması sonucunda, 2050 yılına kadar küresel olarak iklim nötre (karbon nötr) ulaşabilmemiz bilimsel olarak mümkün görünüyor.
Bilime Dayalı Hedefler Girişimi, CDP, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, Dünya Kaynakları Enstitüsü ve Dünya Çapında Doğa Fonu arasındaki bir işbirliğidir. 2015'ten bu yana 1000'den fazla şirket, bilime dayalı bir iklim hedefi belirleme girişimine katıldı.
Hal böyle olunca
iklim değişikliğinin yaratacağı etkilere karşı kamu ve özel sektörün atacağı adımlar, son yılların en çok konuşulan ve tartışılan konularının başında geliyor. Avrupa Parlamentosu'nun geçtiğimiz yıl onayladığı Yeşil Mutabakat adlı iklim yasası da bu alandaki en ciddi adımlardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Sürdürülebilirliğin sağlanması, herkes için adil ve şeffaf olma ilkesiyle, iklimsel ve çevresel sorunları fırsata çevirme girişimlerinden biri olan Yeşil Mutabakat, AB ülkelerinin karbon emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 55 azaltma (Fit for 55) ve 2050 yılına kadar karbon nötr olma (Net-Zero) gibi hedeflerini destekleyecek bir dizi eylem planını içeriyor. Bu yasa, hem AB ülkeleri hem de AB ile işbirliği ve ticaret yapan ülkeler için zorunluluk içerirken aynı zamanda ekonomik bir yük de getiriyor. Uygulamanın yürürlüğe gireceği tarih itibariyle Türkiye, en büyük pazar payını oluşturan AB ülkelerine satılacak her ürün ve hizmetin karşılığında, karbon salınımı belirlenmiş standartlara göre düzenlemek zorunda olacak. Şayet bu konuda herhangi bir aksiyon alınmazsa, ton başına ya da hizmetin karşılığı olarak ek vergiye tabi olunacak. (Ülkemizin şimdilik gerçekçi bir emisyon azaltım hedefi ve düşük karbonlu ekonomiye geçiş konusunda ulusal bir vizyonu bulunmuyor ancak Yeşil Mutabakata karşılık çalışmalar Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülüyor.)
AB Yeşil Mutabakat ile görüşmeler ve tartışmalar devam ederken, bir yandan da çeşitli standart, girişim ve kılavuzların hangi çerçeveye oturtulacağı ve sınırlarının nasıl çizileceği merak edilen soruların başında geliyor.
Bunlardan biri de şirketlerin hedeflerini en geç 2050 yılına kadar net sıfır bir dünya inşa etme hedefiyle tutarlı hale getiren; WRI, CDP, WWF ve BM Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin bir işbirliği olan SBTi yani Bilimsel Temelli Hedefler girişimidir.
Bilimsel Temelli ya da Bilime Dayalı Hedefler Girişimi (Science Based Target initiative)
WRI, CDP, WWF ve BM Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin bir işbirliği olan SBTi, şirketlerin sera gazı (GHG) emisyonlarının azaltmaları için açıkça tanımlanmış bir yol haritasıdır. İşletmelerin, sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltmada ve bilime dayalı, sıfır emisyonlu bir ekonomi oluşturmada hayati rolleri olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
Sitesinden de erişebileceğimiz açıklamalarıyla SBTi tam da bu noktada, şirketlerin iklim değişikliğinin olası etkilerini önlemek amacıyla sera gazı emisyonlarını ne kadar ve ne hızla azaltmaları gerektiğini göstermekle birlikte, tüm katılımcılarına faaliyetlerini karbondan arındırma yolunda net bir rota çiziyor. Şirketlere bilime dayalı hedef belirleme konusunda rehberlik ederek, net sıfır ekonomiye geçişte fayda sağlamalarını, rekabet güçlerini arttırmalarını ve iklim değişikliğiyle mücadele etmelerini sağlayan SBTi; şirketlerden tüm değer zinciri çapında, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C’de sınırlı tutma amacıyla uyumlu bilimsel temelli emisyon azaltma hedefleri koymayı taahhüt etmelerini beklemektedir.
Bu girişim, bilimsel temelli hedef koyma alanındaki en iyi uygulamaları tanımlayarak destekleyip, şirketlerin hedeflerini bağımsız bir şekilde değerlendirmektedir. Grafikten de görüleceği üzere, bugün 1.000’den fazla şirket bilimsel temelli emisyon azaltma hedeflerini taahhüt etmiş bulunmaktadır. Bu rakamlar sciencebasedtargets.com sitesinden sürekli olarak güncellenmektedir.
Net Sıfır Standardı (Net-Zero)
SBTi'nin Kurumsal Net-Sıfır Standardı, iklim bilimi doğrultusunda kurumsal net-sıfır hedef belirleme için dünyanın ilk çerçevesidir. SBTi'nin Net-Zero Standardı, şirketlerin bilime dayalı net sıfır hedefleri belirlemeleri için ihtiyaç duyduğu rehberlik ve araçları sağlayarak, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlandırmakla tutarlı olarak bilime dayalı net sıfır hedefleri belirlemeleri için ihtiyaç duyduğu kriterleri ve tavsiyeleri içermektedir.