Amerikan Çölünde Sürdürülebilir Bir Şehir Telosa

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
New York City'deki bir belediye binasında, Diapers.com'un kurucusu ve ekibi, Telosa'nın düzinelerce "15 dakikalık şehre" ve devlet hizmetlerinde ödeme yapılmasına yardımcı olmak için yerleşik kontrollü bir vakfa sahip olmasını öngördü.

Diapers.com ve Jet.com'un kurucusu milyarder Marc Lore ve Telosa projesinde çalışan diğerlerine göre, Amerikan çölünde yeni bir sürdürülebilir şehrin ortaya çıkması sadece sekiz yıl alacak. Lore projeyi 2021'de duyurduğundan, Terosa şehri hakkında detaylar bilinmiyor. Ancak planlanan 5 milyon nüfuslu şehirde geliştiriciler ilk belediye binasını Pazartesi günü teklif etti. 

Bir panel tartışması sırasında Lore, ekibin Nevada, Utah ve Arizona'daki parsellere baktığını söyleyerek Telosa'nın muhtemel yerini daralttı. 2030 yılına kadar burada 50 bin kişinin yaşamasının beklendiğini söyledi. Lore, Telosa ekibinin sosyal hizmetleri en iyi nasıl finanse edeceğini düşünmesi gerektiğini söyledi. Lore "Tüm güçlü yönlerine ve kaydettiğimiz büyük maddi ilerlemeye rağmen, kapitalizm mükemmel değil. Bu yüzden düşündük ki başka bir yol var mı?" dedi.

Lore Rohr, Danimarka gibi İskandinav ülkelerinin vergiler yoluyla çok çeşitli sosyal yardımları finanse ettiğini söyledi. Danimarkalı bireyler için tam vergi oranı %52'dir, ancak çoğu durumda kesintiler nedeniyle vergi oranı daha düşüktür. Telosa örneğinde Lore "neredeyse değersiz" arazi satın alarak ve kasaba halkı tarafından kontrol edilen bir vakfa bağışlayarak araziden pay almayı umuyor, arazi tam olarak 5 milyon nüfusa ulaştığında daha değerli hale geleceğini söyledi. Vakıf daha sonra araziyi satabilir, gelirleri vakfa yatırabilir ve yatırımdan elde edilen geliri en azından bazı sosyal hizmetlerde ödeme yapmak için kullanabilir.

Lore "İyi çalışırsa ve insanlar buna güvenirse, daha fazla katkıda bulunmak ve vakfa bağış yapmak isteyebilirler. Aynı şekilde daha fazla şeyi hayata geçiriyoruz ve gelecek nesiller ve bu şehir için daha fazlasını yapabiliriz." dedi. Lore, yeni şehirler inşa etmenin mevcut şehirlere kıyasla daha iyi teknoloji entegrasyonuna izin vereceğini söyledi. Lore örneğin, kentsel alanlarda kendi kendine giden arabaların sokak lambalarına ve yol işaretlerine olan ihtiyacı ortadan kaldıracağını, yolları yayalar için daha güvenli hale getireceğini ve maliyetleri düşüreceğini söyledi. Sokaklar daralarak yürüyüş ve bisiklete binmek için daha fazla alan yaratabilir.

“Teknolojinin bugün bize getirdiği faydaları mevcut şehirlerde uygulamak çok zor. Kendi kendini süren arabalarla ilgili asıl zorluk, [insan güdümlü] arabaları kendi kendine giden arabalarla birleştirmek. Konu tamamen özerk bir şehir inşa etmeye gelince, aslında çok kolay. Bunu yapabiliriz." dedi.

Panel tartışması New York'taki Brooklyn Müzesi'nde gerçekleşti. Canlı izleyiciler vardı ancak panelistler izleyicilerden gelen soruları yanıtlamadı.Telosa'nın baş mimar proje tasarımcısı Alana Goldweit, şehrin nasıl görüneceğine dair detayları paylaştı. "Hedefler arasında tüm yakıtlı araçların aşamalı olarak kaldırılması ve su kullanımının azaltılması yer alıyor.” dedi.

Telosa'da her biri '15 dakikalık bir şehir' olarak tasarlanan 36 ilçe var. Her semtin sakinleri, ofisler ve yaşam alanları da dahil olmak üzere günlük ihtiyaçlarını karşılamak için sadece 15 dakikalık bir yürüyüşe veya kısa bir bisiklet yolculuğuna ihtiyaç duyuyor. Bjarke Ingels Group'ta mimar olarak çalışan Goldweit, "Geceleri, ofis kapalıyken daire canlıdır ve bunun tersi de geçerli.Bu şekilde insanlar aslında şehirde dolaşabilir ve her zaman hayat ve her zaman bu seviyede bir güvenlik varmış gibi hissedebilirler." dedi.

Büyük merkezi parklar oluşturmak yerine şehir genelinde parklar geliştirerek, daha fazla insanın yeşil alanlara erişimi olacağını söyledi. Downtown parkın merkezi omurgası olacak. Ulaşım başka bir husustur. Goldwait, ekibin otonom bir helikoptere dönüşebilen otonom bir araç geliştirdiğini söyledi. Şehrin kendisinde kaldırım veya park yeri yok. Park etmek isteyen arabalar otomatik bir kapsüle girer ve yer altına park eder.

"Şehrin tasarımı gerçekten ferahlatıcı ve davetkar alanlar yaratmak için kullanılacak." dedi. New York Güney Bölgesi avukatı ve eski federal savcı Preet Bharara, Terosa'nın diğer şehirlerden daha iyi polislik yapması gerektiğini söyledi. Örnek olarak, 2013 yılında polis teşkilatını dağıtan ve yeniden inşa eden Camden, New Jersey gibi şehirlerden bahsediyor. Şehrin suç oranı o zamandan beri azaldı, ancak bazı uzmanlar agresif polis taktikleri ve gözetiminin devam ettiğini söylüyor.

Başarılı olsun ya da olmasın, yeni bir şehir inşa etmenin onu daha iyi yönetmenin yollarını bulmak için bir fırsat olduğunu söyledi. Bharara, "Skandallar ve aşırı güç kullanımıyla gölgelenen bir polis karakoluna ihtiyacımız yok. Rikers Adası gibi yerel bir hapishane sistemine ihtiyacımız yok." dedi.