City Air’den Avrupa Hareketlilik Haftası Çağrısı

Günümüzde hava kalitesinin korunması, insan sağlığı ile ilişkili en önemli çevresel konularının başında geliyor. Dünyada her 10 kişiden 9'u kirli hava soluyor ve yılda 8 milyon insan hava kirliliğinin sebep olduğu hastalıklardan etkilenmekte olup, ulaşım kaynaklı emisyon kirliliği ise, hava kalitesini olumsuz etkileyen en önemli faktörlerin başında geliyor.

Avrupa Hareketlilik Haftası, kentleri ve belediyeleri sürdürülebilir ulaşım tedbirleri almaya ve desteklemeye teşvik eden, her yıl 16-22 Eylül tarihleri arasında dünyanın her yerinde kutlanan bir Avrupa Komisyonu girişimi. Her yıl farklı bir tema çerçevesinde kutlanan Avrupa Hareketlilik Haftası’nın 2020 teması “Herkes için Sıfır Emisyonlu Hareketlilik” olarak belirlendi. Hafta süresince, belediyelerin ulaşım planlamasının ve toplu ulaşım sisteminin geliştirilmesi, bisiklet ve yaya yollarının artırılması, vatandaşların ise bireysel araçlar yerine alternatif ulaşım metotlarıyla seyahat etmesinin teşvik edilmesi amaçlandı. 22 Eylül tarihinde ise “Arabasız Gün etkinliği gerçekleştirildi.

Avrupa Hareketlilik Haftası’na özel etkinlikler; Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CityAir) Projesi kapsamında da, gerçekleştiriliyor. Bu çerçevede, 28 Eylül Pazartesi günü Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) işbirliği ile yerel yönetimlerin sıfır emisyon konusundaki yerini ve bu konuda yapılan çalışmalarını konu alan özel bir oturum düzenlenecek. Oturumda, bisiklet ve toplu taşıma araçlarının kullanımı ile sürdürülebilir kent için ulaşım biçimlerinin desteklenmesinin hava kalitesi üzerindeki olumlu etkileri masaya yatırılacak.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2002 yılında 8.6 milyon olan taşıt sayısı 2020 yılının Temmuz itibarıyla 23 milyonu aştı. Son yıllarda motorlu taşıt sayısından yaşanan bu artış, şehirlerdeki ulaşımdan kaynaklı kirlilik oranlarını da yükseltti. Motorlu araçlar yaşlandıkça tükettikleri yakıt miktarı ve kirletici emisyonu da aynı ölçüde artıyor. Türkiye’de 0-5 yaş arasındaki taşıtların toplam içindeki oranı yüzde 33,4 iken, 6-10 yaş arası taşıtların oranı yüzde 21,7, 10 yaş üzeri taşıtların oranı ise yüzde 44,9’u buluyor.

Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar: Bisiklet yollarının yapılmasını destekliyoruz.

Avrupa Hareketlilik Haftasının önemine değinen T.C. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, şehir içi ve şehirlerarası ulaşımda bisiklet yolu projelerinin desteklendiğini, 2023 yılı sonunda kadar 3000 km bisiklet yolu ve 3000 km yeşil yürüyüş yolunu tamamlamak üzere gerekli adımları atıklarını kaydetti. Avrupa Hareketlilik Haftası temasının “Sıfır Emisyonlu Hareketlilik” olarak belirlenmesinden duyduğu memnuniyeti ifade eden Birpınar; Bakanlığın hedef ve çalışmalarını aktardı. Birpınar, şunları söyledi:

“Hava kirliliğine neden olmadan yaşam felsefesinin benimsenmesi, çevre ve toplum sağlığı açısından çok önemli. Sosyal hayatımız ve yaptığımız gündelik tercihler hava kirliliği ile mücadelenin en etkili ve ilk adımını oluşturuyor. Ülkemizde salgın tedbirlerinin uygulandığı dönemde hava kalitesinde görülen iyileşme bunun göstergesidir. Tespit edilen bu durum ve alınacak tedbirlerle birlikte iyileştirmenin mümkün olduğunu gösterdi.

Bizler de TC Çevre ve Şehircilik Bakanımız Sayın Murat Kurum’un koordinasyonunda çalışmalarımızı hızla ve kararlılıkla sürdürüyoruz. Yerel yönetimlerimizce ulaşıma entegre olarak planlanan bisiklet ve yürüyüş yollarına destek sağlıyoruz. 2023 yılı sonunda kadar 3000 km bisiklet yolu ve 3000 km yeşil yürüyüş yolu yapılması hedefimiz var. Ayrıca, Avrupa Bisiklet Ağı-Eurovelo ile entegre olacak ve ülkemizin tarihi, kültürü ve doğası ile öne çıkan bölgelerine bisikletli ulaşım imkanı sağlayacak bisiklet yollarının yapımı için çalışmalar yürütüyoruz. Özellikle pandemi sürecinde vatandaşlarımız toplu taşıma yerine bisiklet ve elektrikli skuteri tercih ediyor. Bu çerçevede, bisiklet ve elektrikli skuter kullanımının yaygınlaştırılması için ilgili kurumlarımız ile koordineli şekilde mevzuat çalışmaları yapıyoruz.

Bakanlığımız tarafından hava kalitesine ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik olarak “Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CITYAIR) Projesi”ni yürütüyoruz. Hedefimiz, hava kalitesini daha iyi yönetebilmek için ülkemizde her il ve ilçe merkezinde, mahalle ve cadde düzeyinde hava kirliliğini ve kaynaklarını tespit edebilmek. Söz konusu veriler ile yerel düzeyde alınacak önlemler; özellikle ulaşım kaynaklı emisyonların azaltılması ve sıfır emisyonlu ulaşımın sağlanmasına yönelik eylemler belirlenebilecek.”

CityAir Hakkında:

Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CityAir) Projesi Türkiye’de 31 ilin Temiz Hava Eylem Planlarının güncellenmesi ve kamuoyu farkındalığının sağlanması amacıyla yürütülüyor. Bu amaçla düzenlenen eğitim ve iş birliği faaliyetleri, hava kalitesi çalıştayları ve saha ziyaretleri yerel yönetimlerde görevli personelin eğitiminde de büyük önem taşıyor.

Proje kapsamında, hava kalitesi yönetimine ilişkin konuların; karar vericiler yerel yönetimler çocuklar, kadınlar ve toplumun farklı seviyelerinde anlaşılması ve bu konuda farkındalığın artırılması için çalışmalar yapılıyor.

Projede; Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak, Adana, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mersin, Osmaniye, Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Afyon, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman, Kayseri, Konya, Nevşehir ve Niğde illeri yer alıyor.

Projede hedeflenenler:

● Hava Emisyon Yönetim Sistemi (HEY) içinde emisyon envanteri kapasitesinin “hava kalitesi” modellemeleri, GIS (Coğrafi Bilgi Sistemi) ve diğer tüm “Bilişim Teknolojileri” araçları ile geliştirilmesi.

● Bölgesel Temiz Hava Merkezleri dağılımına göre Güney İç Anadolu, Ege, Orta Karadeniz ve Akdeniz Bölgesi’nde yer alan 31 ilin Temiz Hava Eylem Planlarının güncellenmesi.

● Şehir ölçeğinde emisyon azaltma stratejilerinin geliştirilmesi ve toplumdaki farkındalığı artırarak hava kalitesini yükseltmeye yardımcı olacak yol haritasının oluşturulmasıdır.

Kamuoyunu bilinçlendirmek için atılan adımlar:

● Hava kalitesi konusunda kamuoyundaki farkındalık düzeyinin belirlenmesi için anket çalışmaları yapılıyor.

● Hava kalitesi yönetimi kapsamında çalıştaylar düzenleniyor. Emisyon envanteri eğitimleri gerçekleştiriliyor. Hava kalitesi değerlendirmesi ve modellemesi eğitimleri veriliyor.

● Çocuklar ve yaşlılar gibi seçili hedef gruplara ve hamileler, hastalar gibi risk gruplarına yönelik bilgilendirici broşürler basılıyor ve dağıtılıyor.

● Sosyal medya buluşmaları gerçekleştiriliyor. TV ve radyo spotları hazırlanarak