Dayanıklı Tasarım-Dayanıklılık Nedir?

Bu yazı, yapılı çevrede dayanıklılığı araştıran ve devam eden bir dizi makalenin ilkidir. Önümüzdeki birkaç ay içinde, çok çeşitli tasarım disiplinlerinden LEO A DALY düşünce liderleri, bina sahiplerinin ve toplulukların karşı karşıya olduğu doğal ve insan kaynaklı tehlikeler için neler yapabileceğimize odaklanıyorlar. Bu bağlamda çözümlerin daha net bir resmini arayan, çeşitli farklı mercekler aracılığıyla dayanıklılık kavramına bakıyorlar.

Ellen Mitchell-Kozack, AIA, LEED BD+C, WELL AP, SEED, Sürdürülebilirlik Başkanı

Resilient Design Institute'a göre dayanıklılık; değişen koşullara uyum sağlama, stres veya rahatsızlık karşısında işlevsellik ve canlılığı koruma veya yeniden kazanma yeteneğidir. Yani dayanıklılık, felaket olaylarına hazırlanma ve bunlardan geri dönme yeteneğidir.

Dünyanın dört bir yanındaki şehirler pandemi, iklim değişikliği ve sosyal huzursuzlukla ilgili zorluklarla boğuştukça, dayanıklılık konusundaki küresel konuşma her zamankinden daha önemli hale geldi. Yerel ve ulusal düzeydeki liderler, afetleri nasıl daha iyi önleyebileceklerini, afetlere nasıl hazırlanabileceklerini ve müdahale edebileceklerini soruyorlar.

Dayanıklı tasarıma kendini adamış tasarımcılar olarak LEO A DALY de aynı soruları soruyor: “Yaptığımız iş, yalnızca topluluklarımızın dokusunu oluşturan fiziksel alan ve yerlerle değil; onları oluşturan hükümetler, kurumlar, işletmeler ve sosyal gruplarla da etkileşim halindedir. Müşterilerimizin karşılaştığı tehditleri, yanıtlarını etkileyen karmaşık faktörleri ve yardımcı olmak için gerekli sürdürülebilir tasarım stratejilerini anlama görevimiz var.” dedi.

Tehlikede Olan Nedir?

İklim değişikliğinin bir sonucu olarak tüm dünyada doğal afetler artıyor. 2020'de dünya rekor kıran oranlarda kasırgalar, sel ve orman yangınları tarafından birçok bina harap edildi. Bu felaketlerin hepsi, son 10 yılda hızlanan bir trendin parçasıydı. Reasürans şirketi MunichRe tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel felaketler 210 milyar dolarlık zarara yol açtı ve bunun 95 milyar doları ABD'de meydana geldi.

Ayrıca insan kaynaklı felaketlerin, toplulukların uzun vadeli işlevselliği ve canlılığı için bir tehdit oluşturduğunu da kabul etmeliyiz. Gun Violence Archive'a göre, 2013'ten beri her gün bir kez olmak üzere toplu ateş etme olayları endişe verici derecede arttı. Flint'teki kirli su gibi terörizm, kimyasal sızıntılar ve halk sağlığı krizlerinin her biri, topluluklar üzerinde kendi zararlarıyla birlikte geldiler.

İster insan yapımı ister doğal olsun, afetlerin kısa ve uzun vadede bir dizi sonuçları vardır. Felaketin kendisi zaman içinde bir noktadır; yıkım yüksektir, ancak süre kısadır. Böyle devam ederse, ekonomik ve insani kayıplar şeklindeki tali hasarlar yıllarca hatta on yıllarca sürebilir. Şu zamana kadarki durumları düşünürsek; insanlar yerlerinden edildi, işletmeler kapandı, işler kaybedildi, vergiler arttı, sigorta primleri artt vb. Fiziksel kayıplar önemlidir, ancak kültürel, ekonomik, sosyal ve kurumsal etkiler de aynı derecede zarar verici olabilir.

Afetler hem zenginleri hem de yoksulları etkiliyor gibi görünse de, çevresel adaletle ilgili konular daha karmaşıktır. Yoksul ve azınlık nüfusların, ister insan kaynaklı ister doğal olsun, afetlerden istatistiksel olarak daha fazla etkilenmeleri ve bununla başa çıkmak için kaynaklara sahip olma olasılıkları daha düşüktür.

Tasarım Nasıl Yardımcı Olabilir?

Bunlar ezici zorluklar gibi görünse de tasarım, toplulukların, ekolojilerin ve ekonomilerin yanıt verme, toparlanma ve yenilenme yetenekleriyle ayrılmaz bir şekilde iç içe geçmiş durumdadır. Aşağıda, planlamacıların, mimarların ve mühendislerin her projede akıllarında tutmaları gereken bazı temel stratejiler bulunmaktadır.

Proaktif Olun, Reaktif Değil

Rockefeller Vakfı tarafından yapılan bir araştırma, doğal bir felaketin ardından yeniden inşa etmenin, ilk etapta buna dayanacak şekilde tasarlamaktan %50 daha pahalıya mal olduğunu buldu. American Institute of Architects'in Design for Change'i Tasarım Mükemmelliği kriterleri arasına koymasının arkasındaki itici güç budur. AIA'ya göre, iyi tasarım, sosyal, ekonomik ve çevresel bir perspektiften gelecekteki riskleri ve güvenlik açıklarını ele almayı amaçlar. Projeler, yalnızca bir binanın hizmet ömrü boyunca tehlikelerin olasılığını ve türünü değerlendirmekle kalmamalı; aynı zamanda kriz durumunda acil kurtarmayı nasıl destekleyebileceklerini ve uzun vadeli kurtarmayı nasıl kolaylaştırabileceklerini de düşünmelidirler.

Riskleri Anlayın

Bir topluluğun doğal tehlikelere karşı savunmasızlığı, bulunduğu coğrafyaya, ekonomik koşullara ve sosyal yapıya bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Tasarımcıların, planlamacıların, yerel yetkililerin, mülk sahiplerinin ve diğerlerinin bunları anlamalarına yardımcı olmak için FEMA, Ulusal Risk Endeksi'ni oluşturmak adına akademideki ve hükümetteki düzinelerce ortakla birlikte çalıştı. Bu araç, tehlike azaltma planlamasına yardımcı olmak için herhangi bir Amerika Birleşik Devletleri ilçesinin veya nüfus sayımı sisteminin temel göreli riskini belirlemeye yardımcı olur.

İşbirlikçi Bir Yaklaşım Benimseyin

Dayanıklılık için tasarım, topluluk, mahalle, bina ve altyapı paydaşlarının yanı sıra; çok disiplinli bir tasarım profesyonelleri çekirdeğini bir araya getiren bütünleştirici bir tasarım sürecini gerektirir. RELi, ABD Dayanıklılık Konseyi, Dayanıklı Tasarım Enstitüsü ve LEED'den olanlar da dahil olmak üzere, işbirlikçi ekiplere dayanıklılık için planlama ve tasarım yapmada yardımcı olmak adına çeşitli derecelendirme sistemleri ve kıyaslama araçları ortaya çıkmıştır. Tüm bu sistemlerin ortak noktası, dayanıklılığın bir boşlukta gerçekleşmediği fikridir. Dayanıklı binalar, dayanıklı bölgelerde bulunan dayanıklı toplulukları oluşturur. Bu çok katmanlı yaklaşımı somutlaştırmak, darbeye dayanıklı ve kendi kendini yeniden yapılandıran topluluklar tasarlamanın anahtarıdır.

İklim Değişikliğindeki Faktör

İklim değişikliği zaten gözlemlenebiliyor; sadece zamanla artacaktır. Bu nedenle, iklim krizinde sadece tarihsel verilere dayanan iklim modelleme araçları yeterli olmayacaktır. Yani, bundan 50 yıl sonraki iklim koşullarına göre tasarım yapmamız gerekiyor. Bunla ilgili çalışmalar yok diyemeyiz. Herhangi bir dayanıklı tasarım araç setinin parçası olması gereken bazı araçlar ortaya çıkmaya başladı. Örneğin, NOAA'nın Deniz Seviyesi Yükselişi Görüntüleyicisi, kıyı selinden veya deniz seviyesinin yükselmesinden topluluk düzeyindeki etkilere kadar birçok etkiyi görselleştirmek amacıyla tasarlanan kullanışlı bir web haritalama aracıdır. Başka bir örnek olarak Riskli İş, iklim değişikliğinin sunduğu ekonomik riskleri ve bunları azaltma fırsatlarını inceleyen iyi bir araştırma kaynağıdır. Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli, özellikle iyi bir grafik görselleştirme stoğu ile başka bir iyi veri ve araştırma kaynağıdır.

Bizim Yükümlülüğümüz Nedir?

Ne yapabileceğimiz hakkında söylenecek çok şey var, peki ya ne yapmalıyız? Bunun için gerçekten temel bir şeye dönebiliriz: AIA Etik Kuralları. ABD'deki mimarlar olarak Amerikan Mimarlar Enstitüsü'ne katıldığımızda, belirli noktaları olduğu gibi kabul eden bir etik kurallara bağlı oluyoruz. AIA kodu ES 2.4, Çevresel Eşitlik ve Adalet'e göre, tasarımcılar olarak müşterilerimizle iklim değişikliği ve dayanıklı tasarım hakkında konuşma sorumluluğumuz var.

“Üyeler, müşterilerine ve işverenlerine çevreye karşı yükümlülükleri konusunda tavsiyelerde bulunmak için makul çabayı göstermelidirler: herkes için temiz havaya, suya, güneş ışığına ve enerjiye erişim; sürdürülebilir üretim, çıkarma, taşıma ve tüketim uygulamaları; insan sağlığını ve refahını eşit şekilde destekleyen ve iklim değişikliğine dayanıklı yapılı bir çevre; ve bozulmuş veya tükenmiş doğal kaynakları restore etmek.”