Kartal 24 Saat Yaşayan Bir Merkez Yaratma Hayali İle Dönüşüyor...

Kartal Belediye Başkanı Op.Dr. Altınok Öz

Bir kentte kat yüksekliklerine değil insanların mutluluğuna kafa yoran bir vizyon lazım. Kentsel dönüşüm, bizim tanımlamamıza göre fonksiyonel değişim içermelidir. Kentsel dönüşüm, sadece binaların yıkılıp yenilenmesi demek değil. Biz, insanların dönüşüm için sürgün edilmesine, yerlerinden edilmesine hayır dedik.

Kartal 1940’lı yılların sonuna doğru sanayi kenti ilan ediliyor ve bundan sonra büyük yatırımcılar bu bölgeye geliyor. Asıl sorunlar bu süreçten sonra başlıyor.  Sanayi tesislerinde çalışan işçilerin, emekçilerin konut sorunu ortaya çıktığı için genellikle devlete ve belediyeye ait arazilerde yerleşim yerleri yapıyorlar. Bu yerleşim yerleri Kartal’ın ve E 5’in kuzeyinde gecekondulaşma şeklinde oluyor. 

80’li yıllardan sonra ise kooperatifleşme kanalıyla ikinci bir yapılaşma dalgası başlıyor Kartal’da sonuçta gelinen nokta gecekondusu olan kooperatifler kanalıyla siteleri olan ama depreme uygun olmayan yapı stoğuna sahip  bir Kartal. 

1992 yılında sanayi fonksiyonu kalkıyor ve ticaret - turizm fonksiyonu veriliyor. 1992 yılından sonra da bölgedeki  sanayi tesislerini  transfer ve taşınma işlemleri başlıyor. Günümüzde bu transfer tamamlanmış durumda. Bu alan yıkılacak ve yeni bir fonsiyon kazanacak. 

KARTAL DEĞİŞİYOR... DÖNÜŞÜYOR...

Dönüşümde Kartal Modeli’ ile 2009 yılından bu yana kentsel dönüşüm çerçevesinde yapılan yıkımlar, diğer ilçelerden farklı olarak törenle yapılmaya devam ediyor.  Kartal değişiyor, dönüşüyor. Neredeyse haftada bir yıkım törenleri yapıyoruz ya da biten inşaatların sakinlerini evine yerleştirme törenleri yapıyoruz. Kartal değişip dönüşürken Türkiye de değişip dönüşüyor. 

Dönüşümde Kartal ve Kartal Belediyesi öncüdür. Biz Deprem Dönüşüm Müdürlüğü’nü kurduk. Yasa çıkmadan önce biz dönüşüm nedeniyle evleri, binaları yıkılan vatandaşlardan inşaat ruhsat harcı alınmayacak dedik. 2012 Haziran öncesinde Kartal Belediye Meclisi ‘Deprem nedeniyle evini terk edecek insanlara 500 TL kira yardımı’ kararı aldı. Kartal Belediyesi resmi internet sitesinde kurtardığımız canların sayılarını takip etmek mümkün. İşte o canını kurtardığımız insanlar, evlerinin dönüşmesi için mutlu bir şekilde evlerini terk ettiler. Hedefimiz 2019’a kadar 100 kişiyi güvenli yaşam alanlarına taşımak. 

Biz, boş arazileri dönüştürmüyoruz

Biz boş arazileri dönüştürmüyoruz. Depreme uygun olmayan binaları yıkıp yapıyoruz. 2009 yılında halkla toplantılar yaptık. Yaptığımız toplantıları kamera ile kayıt altına aldık. O kayıtların çözümünü yaptık. O toplantılarda halkın dediği ve bizim dediğimiz ‘Deprem ve Kentsel Dönüşüme Arkanızı Dönmeyin’ adıyla kitap olarak basıldı. Yani biz, deprem dönüşümünün kitabını yazdık. Türkiye’nin yapılaşma tarihine de bu kitapla yön veriyoruz. Ayrıca 43 sayfalık ‘Deprem Dönüşüm Sözleşme Taslağı’ hazırladık. O sözleşme taslağını Kartal Belediyesi’nin www.kartal.bel.tr adresindeki resmi internet sayfasında yayınlıyoruz. İsteyen oradan indirebiliyor. 

SED Raporu hazırladık

TAK Kartal’ın tasarım atölyelerini kurduk. Bütün bunların ötesinde, halk dönüşümden nasıl etkilenecek, yerel yönetim olarak bizim görevlerimiz nedir? önce kendimize sorduk. TAK Kartal Tasarım Araştırma Katılım ekibi, değişim ve dönüşüme aday bölgeler için hazırlanan projelerin halkın üstündeki etkilerinin ne olduğunu araştırıyor. Türkiye’de ilk defa ÇED raporuna benzer şekilde dönüşümün insan üzerindeki etkilerine dair SED Raporu hazırladılar. Bu da mahalle eylem planıydı. Vatandaşın, 5 dakikalık mesafede çocuğu veya torununu elinden tuttuğu zaman götürebileceği park alanı var mı, kreş alanı var mı, sağlık alanı var mı, spor alanı var mı? Bunların hepsinin röntgenini çektik ve çalışma arkadaşlarımıza bunu sunacağız. Bazı bölgeler boş. O zaman ne yapacağız? Hangi bölgede kreş yoksa hangi bölgede park yoksa hangi bölgede spor alanı yoksa belediye olarak planlarımızı bu yönde yürütmemiz gerekiyor. Her mahalle muhtarı kendi mahallesiyle ilgili eksiklikleri bir an önce tamamladığı takdirde bütününün resmini çeken kitabı hem muhtarlarımıza hem meclis üyelerimize, hem vatandaşlarımıza vermiş olacağız. Bu bizim bir rehberimiz olacak. 

Kartal, 1980’lerde hızlıca kooperatifleşen bir kent. Kartal’da 359 site var. Bunlardan 107’si Uğur Mumcu’da yer alıyor. 183 site, 2001 Deprem Yönetmeliğine uygun yapılmış. Biz, 169 siteyi tek tek inceledik. Bunların arasında, hiçbir şekilde dönüşemeyecek siteler vardı. Biz, onların dönüşebilmesine yardımcı olduk. Sitelere gidip halka dönüşümü anlattığımız bütün toplantıları kayıt altına aldık. Daha sonra bu kayıtları kitap haline getirdik, yayımladık. Kitabımızı şimdi sanatçılar ve senaristler incelemek üzere istiyor.

ÖLÜ BİR KENT DEĞİL, KÜLTÜR VE SANATLA 24 SAAT YAŞAYAN BİR KENT HAYALİYLE DÖNÜŞÜYORUZ.

24 saat yaşayan bir kent yaratma hayali ile Kartal’a yapılacak projeler için çalışıyoruz. Resmi internet sitemize koyduğumuz sözleşme taslağı, halkımızın güvencesidir. 87 yılında Kartal’a geldiğimde bazı inşaat projelerinde 1 dairenin 10 kişiye satıldığını gördüm. Biz, Kartal’da çantacı istemiyoruz. Kartal’ın finans merkezi olması için bana birçok taleple gelindi ama ben reddettim. Biz, ölü bir kent istemiyoruz. Kültür ve sanatla yaşayan bir kent istiyoruz. Bir yatırımcımız, bizim için bir opera binası tasarladı. Çok mutlu olduk. Ancak o opera binasının yapılacağı alan, ne yazık ki Büyükşehir Belediyesi tarafından İETT’nin otobüs garajı haline getirildi. Bu kafayla vizyonu olmayan, düşüncesi olmayan bir hale geliriz. Bir kentte kat yüksekliklerine değil insanların mutluluğuna kafa yoran bir vizyon lazım. Kentsel dönüşüm, bizim tanımlamamıza göre fonksiyonel değişim içermelidir. Kentsel dönüşüm, sadece binaların yıkılıp yenilenmesi demek değil. Biz, insanların dönüşüm için sürgün edilmesine, yerlerinden edilmesine hayır dedik.

Kartal, 1980’lerde hızlıca kooperatifleşen bir kent. Kartal’da 359 site var. Bunlardan 107’si Uğur Mumcu’da yer alıyor. 183 site, 2001 Deprem Yönetmeliğine uygun yapılmış. Biz, 169 siteyi tek tek inceledk.

6306 sayılı yasa ilk olarak Kartal Belediyesi Meclisi’nden çıktı ve dönüşümle ilgili halkımıza teknik ve hukuki destek verdik, vermeye devam ediyoruz. 6306 sayılı yasayı destekliyorum. Kira yardımını ilk biz çıkarttık. Sayıştay, ‘Sen bunu yapamazsın’ dedi ancak sonra bizim dediğimiz yasalaştı. 

Şunu da önemle belirtmeliyim ki Deprem Dönüşüm Müdürlüğü’müzdeki bütün yazışmalar dijital ortamda yapılıyor. Biz, vatandaşlarımıza yıkım için randevu veriyoruz. Vatandaşımız, bütün sürecin birebir içinde. Biz Kartal’da bina yıkımlarımızı törenle yapıyoruz. TAK Kartal, Kartal Belediyesi’nin ar-ge’si olarak çalışmaya devam ediyor. Yaptığımız anketlere göre Kartal’a gelip de ikamet edenlerin yaklaşık %80’i buradan gitmiyor. Ayrıca Kartal’da yaşayanların %50’den fazlası aynı zamanda Kartal’da çalışıyor. Bu sonuçlar gösteriyor ki insanlar Kartal’da yaşamaktan mutlu. Büyük bir göç de söz konusu değil.

İlçedeki kentsel dönüşüm zincirine, Kordonboyu Mahallesi Tekel Caddesi’nde yer alan Usta Sitesi de dahil oldu. 8 bin 115 metrekarelik bir alanda yer alan Usta Sitesi’nden 4 blok, Kartal Belediyesi tarafından düzenlenen yıkım töreniyle daha güvenli binalarda yaşamak için ilk adımı attı. 

Kartal’ı dönüştürmeye hız kesmeden devam edeceğiz.