Kazdağı’nda Planlanan Termik Santralin ÇED Kararı Mahkemeye Taşındı
TEMA Vakfı, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Ziraat Mühendisleri Odası, Çırpılar Termik Santralı projesi için çıkan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu olumlu kararına itiraz ederek dava açtı.
Çanakkale’ye bağlı Yenice ilçesinin Çırpılar ve Kovancı Köyleri yakınlarında yapılması planlanan, yılda 3,52 milyon kömür tüketeceği öngörülen ve 140 adet futbol sahası büyüklüğünde bir alanı külle kaplayacak 200 MW kurulu güce sahip santralın iptali için Türkiye çapında sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar bir araya geldi. 29 Haziran’dayayınlanan ÇED olumlu kararının iptali için TEMA Vakfı, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Ziraat Mühendisleri Odası dava açtı.
Kazdağı’nın havası, suyu, toprağı tehdit altında
Çırpılar Kömürlü Termik Santralı’nın yılda 3,52 milyon ton kömür tüketeceği ve yılda 1,5 milyon ton kül yağmasına neden olarak Çırpılar ve Kovancı köylerinin yerleşim alanları kadar bir alanda iki katlı apartman yüksekliğinde (4,7 metre) kül birikeceği hesaplanıyor. ÇED raporuna göre santral, soğutma için yılda 3,5 milyon metreküp suyu tarımsal sulama amaçlı kullanılan Çırpılar Göleti’nden çekecek. Buradaki su yetmezse yer altı suları ve yöredeki diğer akarsuların suyu kullanılacak.
Bandırma’nın içme suyu etkilenecek
Termik santral ve maden projesi, Balıkesir’in Bandırma ilçesine içme suyu temin eden Gönen Barajı’nın uzun mesafe koruma alanı içinde kalıyor. Termik santral ve madencilik faaliyetinden çıkan her türlü atık kolaylıkla içme suyu havzasına ulaşabilecek ve içme suyunun kirlenmesine neden olacak. Projenin, içme ve sulama suyunun tükenmesine, bölgede yetiştirilen kapya biberi, Kalkım çileği gibi ürünlerin de yok olmasına yol açacağı öngörülüyor.
Sivil toplum kuruluşları itiraz ediyor
Dava açan kuruluşlardan TEMA Vakfı’nın Yönetim Kurulu Başkanı Deniz ATAÇ “Bölge tarımsal potansiyeli yüksek, verimli tarım arazilerine sahip bir bölge. Devlet, bu köylerde tarım alanlarının sulanması için gölet inşa ediyor. Dava konusu termik santral bu göletin suyuna ortak oluyor. Bu gölet köyler için inşa edildi, termik santral için değil. Proje sahasındaki muhtarlar ve yöre insanları da bu termik santralın yörelerine zarar vereceğinin farkında, bu nedenle bu santralı istemiyorlar” dedi.
Kazdağı Koruma Derneği Başkanı Süheyla DOĞAN ise “Çanakkale’nin yenilenebilir enerjiden elektrik üretme potansiyeli çok yüksek. Buna rağmen halihazırda ilimizde 5 tane kömürlü termik santral ile elektrik üretiliyor ve 9 tane yeni kömürlü termik santralın yapılması isteniyor. Yenice ilçesindeki Çırpılar Termik Santral Projesi de bunlardan biri. Çırpılar’da çıkarılması planlanan kömür 1.080 kalorilik, yüzde 53’ü kül olan düşük kaliteli bir kömür. Bölgeye zarardan başka faydası olmayacak bir termik santral” diyerek görüşlerini belirtti.
Projenin Çanakkale Toprak Koruma Kurulu’na bir kaç kez geldiğini ve ilk kez görüşüldüğü toplantıda reddedilmesine rağmen Kurul gündemine tekrar tekrar alındığını, kuruldaki TEMA temsilcisi ile Ziraat Mühendisleri Odası temsilcisinin itirazlarına karşın Kurul’dan geçtiğini hatırlatan ZMO Çanakkale Şube Yönetim Kurulu Başkanı Türker SAVAŞ ise şöyle dedi: “Ancak söz konusu kararın henüz Bakanlık onayı yok. Buna rağmen ÇED olumlu kararı çıktı. Projenin ekonomik ömrü 25 yıl olarak öngörülüyor. Ancak çevreyi kirletme potansiyeline bakıldığında 25 yılda havayı, suyu ve toprağımızı öyle bir kirletecek ki burada tarım yapma olanağı ortadan kalkacak. Halbuki tekniğine uygun koşullar altında yapılacak tarımın ekolojik ve ekonomik sürdürülebilirliği sonsuzdur. Ekonomisinin en önemli kısmı tarıma dayalı olan ve yurtdışına tarımsal ürün ihraç eden bu bölgedeki tarım alanlarının korunması için elimizden geleni yapacağız”
Davaya birçok farklı kuruluştan destek
Daha önce de santrala karşı destek çağrısında bulunan Temiz Hava Hakkı Platformu, İda Dayanışma Derneği, Yeşil Yenice Dayanışması, Yuva Derneği, 350 Ankara gibi sivil toplum kuruluşları da davayı desteklediklerini belirterek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı ÇED sürecini sonlandırmaya davet ettiler. Kazdağı’nın kültürel ve doğal mirasını, temiz havasını, içme suyunu ve gıdasını tehdit eden Çırpılar Kömürlü Termik Santral projesinin halk tarafından istenmediğinin açık olduğunu belirten kuruluşlar, santrale karşı hukuksal mücadeleyi kararlılıkla sürdüreceklerinin altını çizdiler.
Kazdağı mücadelesi Türkiye’ye örnek olabilecek güçte
Projenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndaki İDK (İnceleme Değerlendirme Komisyonu) toplantısında onaylanmaması için harekete geçen sivil toplum kuruluşları Ocak 2017 tarihinde projeye itiraz edilmesi çağrısında bulunmuştu. Yenice’nin 75 muhtarından 71’i bu termik santrali istemediklerini belirten dilekçelerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sundu. Destek çağrısının ardından Türkiye çapında 10 farklı ilden sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar bir araya gelerek bilgi edinme hakkı çerçevesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yüzlerce itiraz dilekçesi gönderdi. 575 bin kişinin #KazdağıHepimizin etiketi ile paylaşımlar yaparak katıldığı sosyal medya kampanyasında konu Türkiye gündeminde 3. sıraya yükselirken, TEMA Vakfı Çanakkale temsilciliği tarafından ’Çanakkale’ye Sahip Çık’ adıyla açılan imza kampanyası da kısa zamanda 50 bin kişi tarafından imzalanmıştı.