Leed Okullar ve Yeni Binalar Sertifikasyon Sisteminin Farkları
Mehmet Okumuş
Mak. Yük. Müh., LEED AP O+M, LEED for Homes Green Rater
USGBC Pro Reviewer, Enerji Yöneticisi, Envision SP
ERKE Sürdürülebilir Bina Tasarım Danışmanlık
Yeşil bina derecelendirme sistemlerinin insan sağlığına, çevreye ve ekonomiye olan olumlu katkılarından dolayı bu tarz sertifikasyonlar günümüzde eğitim yapılarında da özellikle aranır olmuşlardır.
Amerika Yeşil Binalar Konseyi’nin (USGBC) gönüllülük esaslı derecelendirme sistemi olan LEED’in birçok farklı versiyonu ve tipi bulunmaktadır. Sertifikasyon tiplerine örnek olarak yeni bina ve renovasyonlar, mevcut binalar, evler, ticari iç mekanlar, hastaneler, veri merkezleri ve okullar verilebilir.
Dünya çapında ve ülkemizde LEED yeşil bina derecelendirme sisteminin en yaygın olarak kullanılan versiyonu “yeni binalar” için olan sertifikasyondur. Yeşil bina derecelendirme sistemlerinin insan sağlığına, çevreye ve ekonomiye olan olumlu katkılarından dolayı bu tarz sertifikasyonlar günümüzde eğitim yapılarında da özellikle aranır olmuşlardır.
Son zamanlarda yapı sektöründeki işveren, mimar, mühendis ve müteahhit gibi paydaşlar LEED Yeni Binalar kapsamında tasarım veya inşaat yapmaktadırlar ve sektörde bu konuda hatırı sayılır bir bilgi birikimi oluşmuştur. Bu yazı kapsamında ise LEED Okullar için derecelendirme sisteminin LEED Yeni Binalar derecelendirme sisteminden farklılıkları üzerinde durulmuştur.
Öncelikle LEED Okullar sertifikasının alınabilmesi için adından da anlaşılacağı üzere binanın eğitim yapısı olması gerekmektedir. Bu yapı bir anaokulu, lise, üniversite, spor akademisi veya rehabilitasyon merkezi olabilir.
LEED Okullar sertifikasında 9 önemli kredi farklılığı bulunmaktadır.
Sürdürülebilir Araziler Ön Koşul 2 – Çevresel Saha Değerlendirmesi:
Sahada kirleticilerin olup olmadığını tespit etmek için Faz 1 Çevresel Saha Değerlendirmesi yapılması gerekir. Eğer kirletici tespit edilirse Faz 2 Çevresel Saha Değerlendirmesi yapılması gerekmektedir.
Sürdürülebilir Araziler Kredi 9 – Saha Ana Planı:
Bu krediden puan alınabilmesi için Sürdürülebilir Araziler ana başlığı altındaki Kredi 1: Saha Seçimi, Kredi 5.1: Saha Gelişimi – Doğal Habitatın Korunması, Kredi 5.2: Saha Gelişimi – Açık Alanların Artırılması, Kredi 6.1: Yağmursuyu Tasarımı – Miktar Kontrolü, Kredi 6.2: Yağmursuyu Tasarımı – Kalite Kontrolü, Kredi 7.1: Isı Adası Etkisi – Sert Peyzaj, Kredi 8: Işık Kirliliği Azaltımı olarak belirtilen 7 kredinin en az 4 tanesinin kazanılması gerekmektedir. Sonrasında ise proje sahası ilerleyen yıllarda büyümeye uygun ise ilk faz inşaat çalışmasında tüm kampüsün vaziyet planının hazırlanmasını gerektirir.
Sürdürülebilir Araziler Kredi 10 – Tesislerin Ortak Kullanımı:
Okulun halka ders saatleri dışında spor salonu, sınıf, oyun alanı, otopark, konferans salonu gibi amaçlarla açılması gerekmektedir.
Su Verimliliği Kredi 4 – Proses Su Kullanımı Azaltımı:
Açık devre soğutma sistemlerinde şebeke suyu kullanılmamalı, çöp öğütücü kulllanılmamalı, çamaşır makinesi en fazla 70 lt/m3.devir su tüketmeli, bulaşık makinesi en fazla 3,8 lt/bölme su tüketmeli, buz makinesi en fazla 79 kg/gün su tüketmeli ve su soğutmalı olmamalı, buharlı pişirici en fazla 7,6 lt/sa su tüketmeli ve kaynatıcı kazanlı olmamalı, ön yıkama sprey vanası en fazla 5,3 lt/dk su tüketmeli ve son olarak söz konusu ekipmanlar dışındakşi su kullanan ekipmanlar standartların %20 altında su tüketmelidir.
Ekim 2015 tarihi itibariyle ülkemizde Leed Okullar sertifikasına kayıtlı 8 adet proje ve sertifikalı 2 adet proje bulunmaktadır.
İç Mekan Kalitesi Ön Koşul 3 – Minimum Akustik Performansı:
Arka plan sesleri ısıtma, soğutma, havalandırma cihazları için 45 dbA’yı aşmamalıdır. 566 m3’ten küçük sınıflarda tüm tavanın –aydınlatma, difüzör, ızgaralar hariç – 0,70’ten büyük NRC’ye sahip malzeme ile kaplanması gerekir ya da tavan alanı kadar alan duvar-akustik bitirmli yüzey ile kaplanmalıdır. 566 m3’ten büyük hacimli sınıflarda ANSI Standart S12.60-2002’ye göre yankılanma süresinin 1,5 sn veya daha kısa sürede olması gerekmektedir.
İç Mekan Kalitesi Kredi 8.1 – Gün Işığı ve Manzara:
Sınıfların %90’ında 108 lux ile 5400 lux arasında gün ışığı sağlanırsa 2 puan ve diğer yaşam alanlarının %75’inde yine aynı değerler sağlanırsa ilave 1 puan alınabilir.
İç Mekan Kalitesi Kredi 9 – Gelişmiş Akustik Performas:
Arka plan sesleri ısıtma, soğutma, havalandırma cihazları için 40 dbA’yı aşmamalıdır. ANSI Standart S12.60-2002’ye göre duvar bölmelerinin – cam hariç – STC değeri en az 35 olmalıdır.
İç Mekan Kalitesi Kredi 10 – Küf Önleme:
Mahallerin kullanıldığı veya kullanılmadığı tüm zamanlarında bağıl nem miktarı en fazla %60 olmalıdır. Bina işletmesi için İç Mekan Hava Kalitesi Yönetim Planı hazırlanmalıdır.
Tasarım ve İnovasyon Kredi 3 – Eğirim Aracı Olarak Okul:
Yeşil binalara ait bir ders senede 10 saat olarak verilmelidir.
Yukarıda belirtilen 9 ana farklılığın dışında LEED Okullar sertifikası süreci aynı LEED Yeni Binalardaki gibidir: İlk aşama olarak proje kaydı LEED Online web sitesinde yapılır; sonrasında proje tasarım ve inşaat olmak üzere birlikte veya ayrı ayrı olarak değerlendirme için Yeşil İş Sertifikasyon Enstitüsü’ne (GBCI) gönderilir.
Ekim 2015 tarihi itibariyle ülkemizde LEED Okullar sertifikasına kayıtlı 8 adet proje ve sertifikalı 2 adet proje bulunmaktadır. ERKE Sürdürülebilir Bina Tasarım Danışmanlık ekibi olarak söz konusu iki okuldan TED Rönesan Koleji’ne LEED Altın Sertifikası ve Cihangir Bahçeşir Koleji’ne ise LEED Sertifikası alınması konusunda danışmanlık hizmeti verdik. Şu an ülkemizde yine sürdürülebilir konusunda öncü olacak birçok eğitim yapısına danışmanlık hizmeti vermekteyiz.