Özer/Ürger Mimarlık Kocaeli’nde Kamusal Alan Projelerine İmza Atıyor
Mimar Ahmet Mucip Ürger ve Ali Özer liderliğindeki Özer/Ürger Mimarlık, Kocaeli’nde kentsel tasarım ve kamusal alan projelerine imza atıyor. Şehrin önemli kamusal alanlarından biri olan “Yürüyüş Yolu Kentsel Tasarım Projesi”ni tasarlayan Özer/Ürger, ardından sebze-meyve halinin taşınması ile boşalan “Perşembe Pazarı” alanını kentsel enerjinin akacağı bir meydana dönüştürerek yeniden kente kazandırıyor. Özer/Ürger Mimarlık bir yandan da Kocaeli kentinin hafızasında yer etmiş kültürel, tarihsel ve doğal miras alanları olan “Kocaeli Fuar Alanı ve Sulak Alan” bölgesinde doğa restorasyonu ve kentsel planlama projelerini yürütüyor.
Yapılı çevre ve insan arasındaki ilişkiyi tasarlayarak bireyin kent yaşamına dahil edilmesini hedefledikleri ödüllü kamusal alan projeleriyle tanınan Özer/Ürger Mimarlık, canlı ve yoğun bir sanayi şehri olan Kocaeli için tasarladığı “Yürüyüş Yolu”nun ardından, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin talebiyle kente yeni bir meydan kazandırıyor ve “Kocaeli Fuar Alanı ve Sulak Alan” bölgesinde doğa restorasyonu ve kentsel planlama projeleri yürütüyor.
ÖzerÜrger Mimarlık tarafından tasarlanan Yürüyüş Yolu projesi ile doğrudan bağlantısı olan “Kocaeli Milli İrade Meydanı” kentteki sebze meyve halinin taşınması ile boşalan ve otopark olarak kullanılmaya başlayan “Perşembe Pazarı” alanında konumlanıyor. Mimarlar bu alanı kentsel yayılımın merkezinde olması, çevresini saran önemli kamusal yapıların varlığı, yenilenen yürüyüş yolu ile olan doğrudan bağlantısı ve toplu ulaşım odaklarına yakınlığı ile kent meydanı olarak kullanılmaya en uygun alan olarak tanımlıyor.
Kentin tüm enerjisinin akacağı, bu enerjinin birleşerek yeni imkanlar doğurabileceği bu meydanın başarısını mimari programın başarısının, yaşam senaryolarının zenginliğinin ve toplumsal kabulün belirleyecek olduğunu dile getiren Mimar Ahmet Mucip Ürger, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin talebiyle bu alan için hızlı uygulanabilecek, düşük maliyetli, kamusal özelliği ön planda olan bir kent meydanı tasarladıklarını vurguluyor ve ekliyor: “Mimari strateji olarak merkezine meydanı alan ve altında da mekanlar barındıran bir saçak tasarladık. Saçak kapsayıcıdır. Geçirgen ve tüm kente açık, jenerasyonların birbiri ile karışılacağı bir mekandır. Herkesin kendini ifade edebileceği ve kentin müştereğini kuran bir kentsel sahnedir. Yağmurdan, güneşten, trafikten, gürültüden koruyan bir niştir. Servis veren, canlandıran, mekan imkanları sunan bir jeneratördür. Kullanıcı tarafından dönüştürülebilen, zaman içinde dönüşebilen esnek bir mekansal örgütlenmedir. Saçağı çevreleyen yoğun yeşil bant saçağın kent ile arasındaki ilişkiyi kuruyor. İçine aldığı kentsel programlar ile saçağı ve merkezindeki meydanı destekliyor.”
Kocaeli Yürüyüş Yolu
ÖzerÜrger Mimarlık’ın Kocaeli’nde tasarladığı bir diğer kamusal proje olan "Yürüyüş Yolu", 1870’de Haydarpaşa-İzmit demiryolunun yapımından bu yana şehrin en önemli kamusal alanlarından biri olmuş. 2000 yılında, iki tarafı doğu çınarlarıyla çevrili demiryolunun kaldırılması ve alanın yaya yolu olarak düzenlenmesinden sonra cadde, kentin en gözde yürüyüş yolu haline gelerek popüler mağazalara ev sahipliği yapmaya başlamış. Böylelikle alan, kent belleğinin önemli bir parçası haline gelmiş. Ancak Hürriyet Caddesi ile Cumhuriyet Caddesi’ndeki trafik, altyapı inşaatları sonucunda tahrip olan cadde tesviyesi nedenleriyle alanın kamusal alan potansiyeli yeterince kullanılamamış.
Yeni yürüyüş yolu projesinde Hürriyet Caddesi’ni yayalaştırarak ve Cumhuriyet Caddesi’nin trafiğini yavaşlatarak geniş bir kamusal alan elde etmeyi hedeflendiğini ve bu yeni kamusal alan daha konforlu, daha yeşil ve daha eğlenceli olarak tasarlandığını dile getiren Mimar Ali Özer projenin kapsamını şu sözlerle aktarıyor: “Öncelikle iki eski araç yolu arasında kalan ve karşıdan karşıya geçişlerde bir engel oluşturan yüksek yürüyüş yolu, alanın yeniden tesviye edilmesi ile mevcuttaki kaldırımlarla bütünleştirildi. Koruma altındaki çınarların etrafını çevreleyen yoldan, geçirimli betonla değiştirilip ağaç köklerinin su alması sağlandı. Ayrıca yeni tasarlanan oturma bankları bu ağaçları çevreleyip onları koruyacak şekilde tasarlandı. Bu oturmalar ziyaretçilerin cadde boyunca kamusal alanın merkezinde, çınarların gölgesinde, cadde seslerini dinleyerek vakit geçirmelerine olanak tanıdı.”
1400 metrelik yürüyüş yolu boyunca, ziyaretçilerin sürekli yeni deneyimler ve yeni perspektiflerle karşılaşmasını hedefleyen ÖzerÜrger Mimarlık, cadde boyunca yer alan ve kentin hafızasında yer etmiş Fevziye Camii, Yeni Cuma Camii, Ulu Gazi İlkokulu, İzmit Meslek ve Teknik Anadolu Lisesi ve Sabri Yalım Parkı gibi, önemli yapıların kesişimlerinde yeni odaklar oluşturmuş. Bu odaklar dinlenme, yeme içme, oyun, çalışma ve eğlence işlevleriyle zenginleştirilmiş. Alan boyunca odaklar arası geçişlere yerleştirilen farklı işlevlerle canlı bir kamusal hayat kurgulanmış.
Kocaeli Fuar Alanı ve Sulak Alan Doğa Restorasyonu ve Kentsel Tasarım Projesi
Kültürel, tarihsel ve doğal miras alanları olarak kentin hafızasında yer etmiş olan Kocaeli Fuar Alanı ve Sulak Alan projesi ise Özer/Ürger Mimarlık’ın bölgede yürüttüğü bir doğa restorasyonu ve kentsel tasarım projesi. Özer/Ürger Mimarlık, Kocaeli sahil bandının İzmit Körfezi’nin bittiği doğu ucunda yer alan ve yaklaşık 1 milyon metrekare büyüklüğe sahip olan proje alanında yapılacak doğa restorasyonu ve yeniden programlama sayesinde kentin kıyı ile buluşmasını sağlamayı ve kentlinin farklı tür ve nitelikteki açık alanlara, sosyalleşme imkanlarına ve kültür odaklarına rahatça ulaşımını hedefliyor.
Kocaeli Fuar Alanı, 1966’da mevcut sanayi ve endüstri ürünlerinin sergilenmesi amacıyla kurulmuş. 400 bin metrekarelik alan, 1980’li yıllardan itibaren halkın en önemli gezinti, dinlenme ve eğlence alanı halini almış. Zaman içerinde yapılaşma oranının artmasıyla fuar alanının rekreasyon odaklı kullanımı azalmış. Bir doğa harikası olan Kocaeli Sulak Alan ise kent merkezine bu yakınlıkta bulunması sayesinde nadir bir doğa deneyimini kent merkezine 5 dakikalık yürüyüş mesafesinde sunuyor. Ancak güvenlik ve bakımsızlık gibi sorunlar nedeniyle bu muhteşem ve özgün alan günümüzde kullanılamıyor. Dünyanın en önemli ikinci kuş göç yolu üzerinde yer alan Sulak Alan, su kalitesi ve bitki örtüsü sayesinde Türkiye’nin en önemli kuş toplanma alanlarından birini oluşturuyor.
Özer/Ürger Mimarlık, bölge için hazırladığı doğa restorasyonu ve kentsel tasarım projesinde Kocaeli Fuar Alanı ve Sulak Alan’ı bir bütün olarak düşünerek kente farklı nitelikte açık alanlar sunmayı hedefliyor. Seka Park’ın peyzaj deneyiminden ve kent dokusundan Sulak Alan’ın peyzaj deneyimine geçişte Fuar Alanı’nın, bir eşik olarak tasarlanması gerektiğini düşünen mimarlar, Sulak Alan’ın peyzaj restorasyonunun yapılmasını ve fiziksel ifadesinin dramatize edilerek yeniden organize edilmesini öneriyor.
Kente olabilecek en yakın konumdaki bu vahşi doğanın vahşiliğinin korunması, daha da radikalleştirilmesi; daha çok sulak alan, daha çok tepe oluşturulması (kuşlar, yaban yaşam, tepeler, manzaralar); alanın sürdürülebilir bir yönetim döngüsünün kurulması; toplulukların, belediyenin, devletin ve özel sektörün dahil edildiği katılımcı süreçler oluşturulması; bölgenin finanse edilebilir maliyetlerle ve katılımcı süreçlerle tasarlanması ve kültür, spor, bilim ve doğa odaklı bir dönüşüm hedefi Özer/Ürger Mimarlık’ın İzmit Fuar Alanı ve Sulak Alan Doğa Restorasyonu ve Kentsel Tasarım Projesi’ndeki önerilerinin temellerini oluşturuyor.