Söğüt Ağaçlarıyla Sürdürülebilir Bank Tasarımı

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Belçikalı tasarım firması Studio Part, genç söğüt ağaçlarını kendi kendini destekleyen ve bir bank haline gelen sökülebilir bir metal kalıp geliştirdi. Fransızca'da "tutmak" veya "tutunmak" anlamına gelen "Tenir", söğüt dallarının kıvrımlı bir formu andırarak birbirine dolanmasını ve sonunda rahat bir oturma alanı oluşturmasını sağlamak amacıyla tasarlandı.

Başlangıçta, kalıbın üstüne eklenen metal bir kapak, hem işlevsel bir bank sağlıyor hem de söğütleri gelişimlerinin erken aşamasında koruyarak istenmeyen yan dalların gelişimini engelliyor. Ancak üç ila dört yıl sonra, dallar tamamen birbirine dolanmış ve kendini taşıyabilecek kadar güçlü hale gelmiş oluyor, bu sayede metal kalıp ve vidalı temeller kaldırılabiliyor.

Tenir, Genk yakınlarındaki Bokrijk Açık Hava Müzesi tarafından düzenlenen ve 2023 yılı için dokuma teması üzerine öneriler isteyen yıllık BKRK yarışmasına tepki olarak ortaya çıktı. Studio Part'ın kurucuları Julie Van Mulders ve Lennart Van Uffelen, canlı söğüt dokuma zanaatına odaklandı; bu teknik genellikle kubbeler, tüneller veya çardaklar gibi dış mekan yapıları oluşturmak için kullanılıyor.

İkili, bu geleneksel zanaata, dış mekan kamu mimarisinde potansiyel uygulamaları nedeniyle ve "insan ve doğanın iç içe geçtiğini göstermesi" sebebiyle ilgi duydu. Tasarımcı, tekniğin tamamen yeşil, sertleşmemiş ve hatta karbon negatif bir nesne üretme potansiyeline sahip olduğunu belirtti. Tasarımcı, “Bu tekniği bir bank oluşturmak için kullanmak istedik çünkü kamusal alanda bulunması ve kullanılması, yaşayan malzemelerle çalışmanın ardındaki felsefeyi ve güzelliği yaymaya yardımcı olur."

Kalıp paslanmaz çelikten yapılmış olup, kauçuk kaplamalar bitkileri büyüdükçe koruyor. Tasarımcılara göre bu malzemeler uzun ömürlü olmaları ve yeniden kullanılabilmeleri için seçilmiş.

Van Mulders, “[Çeliğin] başlangıçtaki yüksek ekolojik etkisi, kalıbın döngüsel kullanımı ve dikilen ağaç sayısının yüksek olması nedeniyle zamanla ortadan kalkabilir.” dedi.

Kalıbı kurmak için yapının ilk yarısı vida direkli temellere sabitlenir ve dikilen söğütler yatay çerçevedeki deliklerden örülür. Son olarak, boruların ikinci yarısı takılır ve üzerine, bankın içindeki dokuma desenini gösteren sembollerin yanı sıra yoldan geçenleri projenin amacı ve değerleri hakkında bilgilendiren bir metin yer alır ve geçici koltuk örtüsü eklenir. Studio Part'a göre, kalıbı kurma sürecinin tamamı iki kişi için yaklaşık yarım gün sürüyor ve teknik konusunda eğitim almış profesyonel bahçıvanlar tarafından kolaylıkla yapılabilir.

Söğüt, ilk yıl düzenli sulama ve budama dışında minimal müdahale gerektirir. Kalıp birden fazla kez yeniden kullanılabilir; Studio Part, 90 yıl boyunca her bir kalıbın toplam 1.170 adet genç söğüt kullanarak 30 adet söğüt bankı oluşturabileceğini belirtti.

Tenir'in ilk prototip versiyonu Mart 2024'te Bokrijk'te dikildi ve daha küçük bir mobil enstalasyon, Brüksel'deki Design September'a geçmeden önce 5-14 Eylül tarihleri arasında Paris Tasarım Haftası sırasında gösterilecek.