Su Kıtlığına Bir Çözüm "Yağmur Suyu Hasadı"
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Robert Hutchison Architecture ve Javier Sanchez Arquitectos Meksika'nın dağlık bir bölgesindeki bir aile doğa sığınağı için yağmur suyunu yakalamak ve yeniden kullanmak için kapsamlı bir sistem geliştirdi. Sürdürülebilir mimari Rain Harvest Home ya da Casa Cosecha de Lluvia, Mexico City'nin yaklaşık 140 kilometre batısında yer alan kırsal Temascaltepec beldesinde bulunur.
Dinlenme yeri geçmişte birlikte projeler gerçekleştirmiş olan Seattle'dan Robert Hutchison Architecture ve Mexico City merkezli Javier Sanchez Arquitectos (JSa) tarafından tasarlandı. Dinlenme yeri, JSa'nın kurucusu ve gelecekte burayı kalıcı ikametgahları haline getirmeyi planlayan ailesi için tasarlandı. Sürdürülebilir mimari örneklerden mülk bir ana ev, bir hamam ve bir sanat stüdyosu olmak üzere üç bağımsız yapıdan oluşur.
Peyzaj unsurları arasında biyo tarım bahçeleri, meyve bahçesi ve patika yolları yer alır. Ekip permakültür esaslarının "insanlar ve alan arasında bütüncül, entegre bir bağ kurmak" için kullanıldığını belirtti. Kalıcı tarım ve kalıcı kültür sözcüklerinden oluşan permakültür, doğal ekosistemlerden esinlenen bir tasarım ve arazi yönetimi anlayışı.
Sürdürülebilir mimari projenin ana gayelerinden biri başta su olmak üzere kaynak tüketimine dikkat etmekti. Bunun karşılığında tüm yapılar yağmur suyunu yakalamak ve yeniden kullanmak üzere tasarlanmış. Mimarlara göre hasat sistemi evin su ihtiyacının yüzde 100'ünü karşılar. Ekip "Orta Meksika'nın çevre bölgelerinde olduğu gibi burada da sıcaklıklar arttıkça ve nüfus çoğaldıkça su giderek daha değerli bir kaynak haline geldi." dedi. Bölge güçlü bir yağmur sezonuna sahip ancak yağmur suyu hasadı yaygın değil. Bunun yerine su uzak kaynak havzalarından pompalanma eğiliminde. Ekip "Sürdürülebilir mimari Rain Harvest Home farklı bir yaklaşım benimseyerek, su ile yenilenebilir tasarım için bütüncül bir yaklaşım sunuyor." dedi.
1.200 fit karelik bir alanı kapsayan ana ev, yıl boyunca kullanılabilecek bir pavyon olarak tasarlandı ve yapının her yanından manzara gören geniş bir kapalı açık alana sahip. Evin ortak kullanım alanı açık bir oturma odası, yemek alanı ve mutfaktan oluşur. Özel alanlarda iki yatak odası, bir çalışma odası, küçük bir banyo, bir tuvalet ve bir depo/çamaşırhane alanı yer alır. Ekip 16 m2 büyüklüğündeki hamamı da yakınına konumlandırdı. Yapı "suyun deneyimsel vasıflarıyla şiirsel bir diyalog" kuracak şekilde tasarlanmış.
Dairesel bir plana sahip olan hamam, gökyüzüne açık merkezi bir soğuk dalış havuzunu çevreleyen dört odadan oluşur. Odalarda sıcak banyo, sauna, buhar duşu ve tuvalet bulunur. Son yapı 19 m2 sanat stüdyosu. Dikdörtgen biçimindeki yapının bir ana katı ve bir de "açık hava gökyüzü odası" var.
Her üç sürdürülebilir mimari yapı da ahşap iskeletli ve siyah lekeli çam kaplamalı. Bu yüzden sürdürülebilir mimaride kullanılan malzemeler tercih edilmiş. Beton plaka temellerin üzeri recinto volkanik taşından yapılmış klinker ile kaplanmış. Çatılar bitki örtüsüyle kaplı. Ana rezidansta, ince çelik kolonlar derin çatı çıkıntılarını destekler. Çatıdan yükselen ışık monitörleri zaman içinde patina oluşturacak bitmemiş çelik plakalarla kaplanmış. İç kaplamalar arasında recinto taşı ve Güney sarı çamından yapılmış kontrplak yer alır. Her üç yapıda da yağmur suyunu tutmaya yönelik stratejiler mevcut. Ayrıca peyzajdaki bioswale'ler suyun depolandığı ve arıtıldığı mülkün yer üstü ve yeraltı rezervuar sistemine yönlendirilmesine katkıda bulunur.
Ekip "Yerinde su arıtma sistemi tamamen kendi kendine yeten ve öncelikle yer çekimiyle çalışan bir sistem olup, içilebilir ve arıtılmış su sağlayan beş sarnıç içerir. Kimyasal içermeyen bir kara su arıtma sistemi, tüm atık suyu sahada arıtarak tuvaletlerde kullanılmak ve alandaki meyve bahçesini sulamak üzere gri su olarak sahanın su döngüsüne geri döndürür." dedi. Mimarlar su tasarrufunun yanı sıra enerji üretimini de dikkate almış. 10 kW'lık bir fotovoltaik dizi her üç yapı için de elektrik üretir. Sonuç olarak bu konutun, su tasarrufunun konut tasarımına nasıl dahil edileceğine dair bir model olması hedeflenmiş. Bundan dolayı ayrıca sürdürülebilir mimaride kullanılan pasif sistemler uygulanmış.
Ekip "Bu şebekeden bağımsız, kendi kendine yeten ve belediye su kaynaklarına duyulan bağımlılığı ortadan kaldıran su sistemleri için yağmur suyu hasadı potansiyelinin bir ispatı niteliğindedir. Aynı zamanda su elementi projenin genel mekansal ve deneyimsel kalitesine katkıda bulunmakta, duyuları devreye sokarak insanları çevreleriyle yeniden buluşturur." dedi.
