Sürdürülebilir Bir Fabrika Örneği

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Dakka merkezli Nakshabid Architects, Karupannya Rangpur Ltd'nin Alamnagar, Rangpur, Bangladeş'teki Green Field fabrikasını tasarladı. Fabrikanın ortamı, çalışanlarını hafta sonları dinlenmek için ziyaret etmeye teşvik eden bir ortam. Nakshabid Architects, sadece bir iş yeri olmanın ötesinde, çevredeki topluluklardan gelen işçilerin sade bir atmosferin tadını çıkaracakları bir yerleşke yaratmayı amaçladı - doğanın tasarıma entegre edilmesi bunu mümkün kılmaya yardımcı oluyor.

1991 yılında kurulan Karupannya Rangpur Ltd, sürdürülebilir istihdam olanakları sağlamayı ve Rangpur bölgesindeki (Bangladeş'in kuzeybatısında) kadınları güçlendirmeyi amaçlayan Bangladeş merkezli bir el yapımı kilim üreticisi. Şirket, doğal, çevre dostu malzemeler kullanarak ve çevre dostu uygulamalardan yararlanarak sosyo-çevresel bir yaklaşım izliyor.

Şirketin Green Field fabrikasının inşaatına 2013 yılında başlandı - inşaatın ilk aşamasının tamamlanmasının ardından 2017 yılının başında endüstriyel faaliyetler başladı. Green Field fabrikasının tüm yerleşim planı 2019 yılına kadar inşa edilmiş ve ardından yemyeşil ekimi yapılmış.

Bangladeş nemli ve sıcak bir iklime sahip: ülkenin en sıcak ayları yağmur mevsimine (Nisan-Eylül) denk geliyor; nem yıl boyunca özellikle yüksek kalıyor ve muson mevsiminde (Haziran-Ekim) zirveye çıkıyor. Nakshabid Architects bu nedenle Green Field fabrika binasında iklime duyarlı ve sürdürülebilir bir tasarım yaklaşımı benimsemiş. Stüdyo, "Enerji ve su verimliliği, gün ışığının optimum kullanımı, ağaçlandırma ve ekosistemin korunması, uyguladığımız sürdürülebilir tasarım unsurlarıdır." diye açıklıyor. Fabrikadaki işlerin büyük çoğunluğu insan eliyle üretiliyor ve böylece daha az enerji tüketimi sağlanıyor. Yenilenebilir enerji, pirinç kabuğu kazanı ve güneş panellerinden elde ediliyor.

Fabrikanın kuzey, güney ve doğu cepheleri, hava sirkülasyonunu kolaylaştıran ve uygun bir çalışma iklimi sağlayan açık bir yapıya sahip. Yığın etkisi kullanan dört yuvarlak boşluk, sıcak havayı dışarı iterken kuzeyden gelen esintiden kaynaklanan daha soğuk havayı içeri çekerek dışarıdan beş derece daha düşük bir iç sıcaklığın korunmasına yardımcı oluyor. Hava aynı zamanda merkezi bir yeşil alandan ve binanın güney ön cephe girişindeki dört büyük su kütlesinin üzerinden de akıyor - hava sıcaklığı buharlaşmalı soğutma yoluyla doğal olarak düşürülüyor. Muson mevsiminde bu rezervuarlar yağmur suyu hasadı için kullanılır. Ayrıca, bu mevsimin özellikle nemli havası, fabrikanın yeşilliklerinin gelişmesini sağlar - bitkiler nemi filtrelediğinden, içerideki hava daha kuru ve daha konforlu olur. Yürüyüş yollarıyla geçilen iç su havuzları da havayı serinletiyor. Bunlar, tam yükseklikte, doğal olarak üstten aydınlatmalı yedi katlı bir avluya açılıyor.

Hafif gün ışığı, bitki katmanları ve avlular aracılığıyla iç mekanlara nüfuz eder. Nakshabid Architects, "Dikey bahçeler, güneş ısısı kazanımını azaltmak ve hava kalitesini iyileştirmeye yardımcı olmak için stratejik olarak oluşturuldu." dedi. "Bitkiler ekosistemi destekleyen muson iklimine göre seçildi."

Green Field fabrikası, çevresindeki ekosistemle uyum içinde çalışacak şekilde tasarlanmış. Tasarım aynı zamanda geleneksel kırsal arketipi vurgulayarak avlular, bahçeler ve göletler içeriyor ve fabrikaya hoş, yaşanmış bir nitelik kazandırıyor.

Fabrika binası dikdörtgen bir bloktan oluşuyor: Dış cepheler dökme beton kullanılarak inşa edilmiş ve yeşilliklerle kaplanmış. İç duvarlar yerel olarak üretilen çıplak tuğla ve betondan yapılmış. Minyatür kadın kil heykelleri birçok duvarı ve merdiveni süslüyor - fabrikanın 5.000 çalışanının yüzde 80'i kadın.

Fabrika çalışanları dinlenmek ve yemek yemek için bir dizi alandan yararlanabiliyor: kreşin çatısında bir "Nandini Parkı", ön bahçe, doğrusal park, zambak göleti ve fabrikanın önündeki podyum. Bahçede, kadınların güçlendirilmesinin görsel gücünü temsil etmek üzere yaratılan "Bonolota" adlı büyük bir heykel bulunuyor.

Nakshabid Architects, Karupannya Rangpur Ltd'nin Green Field fabrikasını "tasarım hem canlı hem de cansız dünyevi bileşenleri bütünleştirdiği için çok sesli ve karnaval tarzı bir mimari eser" olarak tanımlıyor.

Fabrika LEED sertifikalı bir yeşil bina olup, işletme ve bakım için Platin sertifika almış.

Nakshabid Architects tarafından tasarlanan Karupannya Rangpur Ltd'nin Green Field fabrikası, "RIBA International Awards for Excellence 2024 "ün bir parçası oldu. RIBA şu yorumu yaptı: "Bu olağanüstü proje, işçilere kendilerini evlerinde hissetmeleri için ilham vermek, görme, ses ve konfor açısından duyularını harekete geçirmek üzere tasarlandı. Çalışanlar mesai saatleri dışında da burayı ziyaret etmeyi tercih ediyor, burayı arkadaşlarıyla ve aileleriyle vakit geçirmek için arzu edilen ve sıcak bir yer olarak görüyorlar."

Saha alanı: 14.170 m2 (152.525 fit kare)

Fabrika binası: toplam 3.820 m² (41.118 fit kare) ayak izine sahip yedi katlı yapı