Sürdürülebilir Bir Yaşam Merkezi: Markthal Rotterdam
Markthal, sinerjik bir enerji oluşturma adına tasarlanan bir yaşam merkezidir. Aynı zamanda, bu yaşam merkezi, yiyecek, eğlence, yaşam ve otopark gibi birçok işlevi birbirine entegre eden sürdürülebilir bir yapıdır. Geleneksel bir pazar meydanı ve çevresindeki binaları içinde bulunduran bu yaşam merkezi, yepyeni bir bakış açısı olarak tasarlanan büyük bir kemerin altına güvenli, kapalı bir meydan yerleştirmiştir.
Kentsel Dönüşüm
Markthal gerçekleşmeden önce bile bir başarıydı. Markthall Yaşam Merkezi, ilk yapılığında bile, çok sayıda uluslararası basının ve ziyaretçinin ilgisini çeken yeni bir kent simgesiydi. Merkezi konumdaki bina, geç orta çağ “Laurenskerk” (Laurens Kilisesi)’ ne paralel ve Rotte nehri boyunca eski dike'nin bulunduğu yerde, kentin tarihine dayanmaktadır. Bu nehir 19. yüzyılın sonunda Maas nehrinin güney kıyısına giden bir tren hattı viyadüğüne doğru yönlendirildi. 1990'larda bu yörünge, bir yeraltı tüneli olarak yeniden inşa edildi ve haftada iki kez açık hava taze gıda pazarına yer açan mevcut dikdörtgen kare ortaya çıktı. Eski nehir yönrüngesinin her iki tarafında bulunan 1950'lerin binaları, aniden arka taraflarıyla yeni meydanla karşı karşıya kaldı ve o zamandan beri birçok değişim geçirdiler.
Rotterdam'ın kalbindeki tarihi Laurenskwartier'de yer alan Markthal yaşam merkezi, stratejik olarak özel bir girişimin kamusal alan yaratmasına olanak tanıyan, büyük bir kemer şeklinde düzenlenmiş ve özel olarak geliştirilmiş dairelerin inşasıyla oluşturuluyor. Sonuç olarak, gün boyunca merkezi bir pazar meydanı ve kapanış saatlerinden sonra alt katlarında hareketli bir dizi restoran bulunan kapalı bir meydan ortaya çıkıyor. Bu yaşam merkezi, ziyaretçilerin alışveriş yapabilecekleri, yemek yiyebilecekleri, bir içkinin tadını çıkarabilecekleri, yaşayabilecekleri ve arabalarını park edebilecekleri melez bir yapıdır.
Çok Amaçlı Bir Merkez
Markthal yaşam merkezi, 228 daire ve 1.200 yer altı park alanı ile toplam 95.000 metrekarelik bir taban alanına sahiptir. Ancak binanın en çarpıcı özelliği, Rotterdam merkezli işletmelerden ve pazar satıcılarından yerleşik yerel kahramanlara kadar 96 taze yiyecek tezgâhı ve mağaza birimine ev sahipliği yapan merkezi pazar salonudur.
Bu salonun yanlarında, zemin ve birinci katta 20 adet perakende satış birimi, restoran ve kafe yer almaktadır. -1. Katta ziyaretçilerin alışverişlerini tek çatı altında tamamlamalarını sağlayan bir süpermarket ve sağlıklı beslenme, eğitim, bilgi ve inovasyon merkezi olan “Lezzet Dünyası” bulunmaktadır.
40 metre yüksekliğindeki kemerin altında yer alan alışveriş merkezi, tonozlu ve iç mekânı kaplayan büyük bir duvar resmi ile canlandırılmıştır. Sanatçılar Arno Coenen ve Iris Roskam'ın "Cornucopia", 17.yüzyıldan kalma Hollanda natürmort tablolarına atıfta bulunarak, çiçek ve böceklerin yanı sıra, gıda ürünlerinin büyük ölçüde büyütülmüş görüntülerini gösteriyor. Tüm çalışma, parlak bir dergiyle karşılaştırılabilir bir çözünürlükle 11.000 metrekarenin üzerindedir. Bu netliği elde etmek için, görüntü Pixar yazılımı tarafından görselleştiriliyor ve delikli alüminyum panellere basılıyor. Bunlar daha sonra gürültü kontrolü için akustik panellere bağlanıyor. Buna karşılık, dış cephe, pazar salonunun zemini ve çevredeki kamusal alanın sahip olduğu doğal gri taşla kaplanıyor. Cephenin bu sade yönü, binanın merkezi parçası olan renkli iç mekânı vurgulamaya yardımcı oluyor.
Mimari Yapısı
Ekim 2004'te, Provast geliştiricileri ve mimarlık stüdyosu MVRDV ekibi, Rotterdam şehri tarafından Binnenrotte'de bir pazar salonunun tasarımı ve inşası için düzenlenen bir yarışmayı kazandı. Belediye, mevcut açık hava pazarını kapalı bir ek ile genişletmek istedi. Daha katı Avrupa kurallarına göre, gelecekte taze ve soğutulmuş yiyeceklerin açık havada satışına artık izin verilmeyecekti. Bunun yanında belediye, bölgedeki hizmetler için daha fazla kapasite yaratmak amacıyla, kent merkezinde yaşayanların sayısını artırmak istedi.
Talep edilen program-konut, otopark ve pazar salonu-bariz bir çözüm bulundu: aralarında ekonomik olarak inşa edilebilir bir pazar salonu bulunan iki konut levhası. Provast ve MVRDV, Avrupa'nın Güneyinde, bu tür pazar salonlarının genellikle çevredeki kentsel alanla çok az bağlantısı olan karanlık, içe dönük binalar olduğunu belirtiyor. Rotterdam'daki Markthal Yaşam Merkezi, “Laurenskwartier” (Laurens mahallesi) mahallesinin gelişiminde önemli bir rol oynayarak şehir merkezinin Doğu tarafını güçlendirmesi bekleniyordu. Erişilebilirliği yüksek, oldukça halka açık, açık bir binaya ihtiyaç vardı. Ekip, iki levhayı ve pazarı çevirmeye karar verdi ve bu da şehre doğru iki geniş açıklığı olan daha büyük bir salona yol açtı. Yapıyı daha verimli hale getirmek için geleneksel bir asansör çekirdeğine sahip bir eğri seçildi. Ekstra perakende alanı için alt katlara bir miktar alan eklenerek kemerin mevcut hacmi 120 metre uzunluğunda, 70 metre genişliğinde ve 40 metre boyunda tasarlandı.
Yaşam merkezi, ziyaretçileri çekmek için açık bir karakterle tasarlanıyor. Hava koşullarına karşı koruma sağlamak amacıyla kemerin uçlarının fiziksel olarak kapatılması gerekirken, bu açık cepheler tek camlı bir kablo ağı cephesi ile mümkün olduğunca şeffaf tutulurlar. Bir tenis raketine benzer bir yapı sistemi ile, önceden gerilmiş çelik kablolar, üzerine cam bölmelerin asıldığı askıya alınmış bir ağ oluşturuyor. Markthal Yaşam Merkezi’nin kablo ağı cephesi, Avrupa'daki türünün en büyüğüdür ve şiddetli fırtınalara dayanacak kadar esnekliğe sahiptir. Markthal aynı zamanda çok iyi bir BREEAM derecesi ile ödüllendirilen enerji tasarruflu bir yapıdır.
Markthal Yaşam merkezi, arkası olmayan bir binadır. Binanın her tarafına erişilebilir ve her tarafında vitrinler vardır. Bu nedenle salon, mağazalar ve restoranlar için tüm tedarik yeraltında bulunmaktadır. Birinci bodrum katında, teslimatın minibüslerle yapılabileceği bir sefer sahası yer alır. Bu fuar alanından yük asansörleri ile market salonuna ulaşılabilir. Bu sayede, ziyaretçiler genellikle sabahın erken saatlerinde meydana gelen dağıtım faaliyetleri tarafından engellenmez. Ayrıca bodrum katında Albert Heijn süpermarketi, Etos ve Gall & Gall yer almaktadır. Bu mağazaların teslimatı, Binnenrotte meydanı'ndaki gizli asansörlere giden bir yeraltı tünelinden düzenlenir, böylece daha büyük kamyonlar salona uzak mesafeden çalışabilir. Yine sakinlerin bodrum katında depo odaları ve ortak bisiklet odaları vardır.
Konut sakinleri, dairelerine asansörlerle ve çift sarmallı uçuş merdivenlerine giden altı ayrı girişten ulaşabilirler. Yapının eğriliğinden dolayı asansör salonu kademeli olarak, kat kat, boyut ve konum olarak değişmektedir. Zemin katta asansör iç cephede, en üst katta dış cepheye doğru yer almaktadır. Her asansör salonu, ikisi pazara açılan pencerelere sahip ve hepsi dışarıya doğru büyük cam cephelere sahip en fazla dört daireye hizmet vermektedir.
Sürdürülebilirlik
Markthal çok iyi bir BREEAM sertifikasına sahiptir. Yaşam merkezi, binanın altında yer alan termal depolama sistemiyle çevredeki bir dizi bitişik binayı ısıtıp soğutabiliyor. Binadaki çeşitli işlevler sıcak ve soğuk alışverişi yapabilir nitelikte tasarlanıyor. Yaşam merkezinin kendisi için, son derece düşük enerji kullanımı ile konforlu bir iç mekân iklimi yaratmak için kapsamlı araştırmalar yapılıyor. Salon doğal olarak havalandırılıyor; cam cephenin altından temiz hava akıyor, çatıya doğru yükseliyor ve çatıdaki havalandırma şaftlarından salonu terk ediyor. Bu yaşam merkezi, herhangi bir kurulum olmadan çalışabilen termik bir sistemdir. Farklı programlar arasında da yine ısı ve soğuğu değiş tokuş etmek için merkezi bir izleme sistemi kullanılır. Bu şekilde bu programlar için normalden daha az kurulum kullanılabilir. Konut, alışveriş merkezi, otopark ve market salonunun birleşimi kurulum teknolojisini daha verimli hale getiriyor. Pazarın içinde, bir bilgi paneli binanın enerji kullanımını ve CO2 tasarrufunu gösteriyor. Bunun yanı sıra, su tasarrufu için akıllı bir sanitasyon sistemi tasarlanıyor.
MVRDV'NİN tasarım vizyonu Markthal'ı şehircilik olarak tanımlıyor, fonksiyon karışımı entegre bir tasarım, Rotterdam şehrine halka açık ve kalıcı bir katkı olan 24 saatlik bir yaşam merkezi sunuyor.
Markthal'ın kiracıları sürdürülebilir performans gereklilikleri konusunda Yeşil Kira Sözleşmesi imzalıyorlar. Bu sözleşme, su, enerji, atık kullanımı ve sağlıklı yapı malzemelerinin kullanımını kapsıyor. Bu şekilde sürdürülebilir hırs, sadece binanın fıçısından daha da ileri gidiyor.
Yaşam merkezinin şehir içi konumun ekolojik değerini iyileştirmek için, tasarım aşamasında bir ekolojist davet ediliyor. Bu noktada yarasalar için ayrı bir alan düşünülüyor. Bu bağlamda 11. katın batı cephesinde cepheye entegre edilmiş dört büyük yarasa yuvası, birinci katın kuzey tarafında duvara monte edilmiş on yuva konumlandırılıyor.
Kemerli yapının içinde yer alan Markthal, 102 kiralık daireye ve 24 penthouse dahil 126 serbest daireye ev sahipliği yapıyor. Daireler 80 metrekareden 300 metrekareye ve iki ila beş yatak odasına kadar değişiyor. Her daire Maas Nehri'ne veya Laurenskerk'e ve alışveriş pazarına bakıyor.
Daireler, doğal gün ışığına ilişkin katı Hollanda yasalarına uyuyor: oturma odaları ve yatak odaları gibi doğal ışık gerektiren odalar dışarıda, Maas Nehri'ne veya Laurenskerk'e bakarken; mutfaklar, yemek odaları ve depolar ise pazar tarafında konumlandırılıyor. Bu içe konumlandırılan mahallerde ses ve kokuya dayanıklı üç camlı pencereler yer alıyor. Bu özellikleri sayesinde pencereler, dışarının olumsuz yönlerini azaltırken aynı zamanda Pazar alanı ile görsel bağlantı sunuyor.
Eşsiz kemerli yapısı ve özel bir kalkınma planını bir yaşam merkezine dönüştürmenin sıra dışı başarısı ile Markthal, Rotterdam'ı yeni bir kentsel tipolojiye, bir pazar ve konut melezine ev sahipliği yaptırıyor.
Mimar
- MVRDVNAME
Sorumlu Müdür
- Winy Maas
- Ortak: Renske van der Stoep
Tasarım Ekibi
- Anton Wubben
- Marc Joubert
- Sven Thorissen
- Monica Freundt
- Laura Grillo
- Joeri Horstink
- Tadas Jonauskis
- Diana Lopez
- Gijs Rikken
- Elsbeth Ronner
- Yvo Thijssen
- Johnny Tsang
- Anet Schurink
- Jeroen Zuidgeest
- Michele Olcese
- Ivo van Capelleveen
Strateji ve Geliştirme
- Jan Knikker
Telif Hakkı
- MVRDV Winy Maas, Jacob van Rijs, Nathalie de Vries
Ortaklar
- Ortak mimarlar: INBO, Woudenberg, NL
- Yapı: Kraliyet Haskoning DHV, Lahey, NL
- Hizmetler / Akustik: Peutz & Associates, Zoetermeer, NL
- Kurulumlar: Techniplan, NL
- Cam Cephe: Octatube, Rotterdam, NL
- Yerüstü Yüklenicisi: JP van Eesteren
- Yer Altı Müteahhidi: Mobilis ve Martens en Van Oord, NL
- Sanat eseri: Arno Coenen ve Iris Roskam