Sürdürülebilir İnşaat Malzemeleri

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
BM Çevre Programı'na göre, inşaat sektörü net sıfır emisyona ulaşmak için yeterince çaba göstermiyor. Tüm sektörler sera gazı emisyonlarını azaltmak için çaba sarf ederken, inşaat sektörü hala organize bir strateji belirlemiş değil. Bugün dünyadaki iklim değişikliğinin %50'ye varan kısmı inşaat sektöründen kaynaklanmaktadır. Aynı sektör su kaynaklarındaki kirliliğin %40'ından sorumludur. Bu rakamlar, inşaat sektörünün çevresel etki açısından ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

İnşaat, çevreyi çeşitli şekillerde etkiler. Bu etkilerden bazılarını kontrol etmek ve önlemek çok kolaydır. Örneğin, çoğu inşaat projesi genellikle araziye ihtiyaç duyar. Uygun arazi kullanım planlamasının yapılması, ormansızlaşma ve insan-yaban hayatı çatışmaları gibi sorunları önleyebilir. Aynı zamanda, geleceğe yönelik bir perspektifle yapılan bireysel seçimler de bu tür sorunları azaltabilir.

İnşaat kaynaklı kirliliğin azaltılmasında herkesin oynayacağı bir rol vardır. Ancak en büyük rol geliştiriciye düşüyor. İster bir ev, ister iş yeri, ister başka bir proje inşa ediyor olun, sürdürülebilirlik fikrini göz önünde bulundurun.

Sürdürülebilir inşaat, ekosistemin ve genel olarak dünyanın geleceğini göz önünde bulundurarak günümüzün ihtiyaçlarını karşılayan inşaattır. Geliştiriciler, sürdürülebilir malzemeleri seçerek, gereksiz israflardan kaçınarak ve enerji verimliliğini göz önünde bulundurarak projelerini sürdürülebilir projelere dönüştürebilirler.

Sürdürülebilir bir bina, yenilenebilir ve geri dönüştürülebilir kaynaklarla inşa edilen ve enerji tüketimini azaltan bina olarak tanımlanabilir. Bir binayı sürdürülebilir kılmak için birçok faktör vardır. İyi haber şu ki sürdürülebilirlik konusunda herkese uyan tek bir yaklaşım yok. Tek yapmanız gereken bu süreçte gezegeni düşündüğünüzden emin olmaktır.

Sürdürülebilir yapı malzemeleri

Sürdürülebilir inşaatın ilk adımı doğru malzemeleri almaktır.

Bir inşaat projesine başlamayı planlıyorsanız dikkate almanız gereken birçok sürdürülebilir malzeme vardır. Bu malzemelerin çoğu geleneksel inşaat malzemelerinden daha ekonomiktir. Ayrıca test edilmişlerdir ve muhtemelen daha dayanıklıdırlar. Sürdürülebilir inşaat için sahip olduğunuz seçeneklere bakalım.

Geri dönüştürülmüş çelik tozundan ferrock tuğlaları

Ferrock, çelik tozunun buzlu camdan elde edilen silika ile birleştirilmesiyle oluşturulan bir tuğla türüdür. Tuğla, karbondioksit ile reaksiyona girerek demir karbonat elde edilir. Bu karbonat, atmosferik karbondioksitin bir kısmını bağladığı için ekosisteme faydalıdır. İkinci olarak kirlilik yoğun beton duvarlara alternatif sağlar.

Diğer bir faydası ise bu tuğlaların atık malzemelerden yapılmış olması nedeniyle geleneksel beton taşlara göre daha ucuz olmasıdır. Ancak tuğlalar henüz büyük çapta piyasada bulunmuyor. Küçük bir inşaat yapıyorsanız Ferrock düşünebileceğiniz bir şeydir.

Kenevir lifinden HempCrete tuğlaları

Hempcrete, kenevir lifinden geliştirilen yeni bir yapı taşı türüdür. Bu tür bir yapı malzemesi nadirdir ve piyasaya yeni girmiştir. Ancak faydaları nedeniyle hızla yaygınlaşmaktadır. Kenevir betonunun geleneksel betondan çok daha uzun, en az 300 yıllık bir ömre sahip olduğu tahmin edilmektedir. Modern evlerin çoğu 50 ila 1000 yıllık bir ömre sahiptir. Bu da kenevir bazlı yapı taşlarının geleneksel seçeneklere kıyasla aslında daha iyi olduğunun bir göstergesidir.

Kenevir beton, çok güçlü olan kenevir lifinden yapılır. Kenevir çok hızlı büyür ve kitlesel miktarlarda üretilebilir. Bu bloklar betona ihtiyaç duyulmadan da kullanılabilmektedir. Çimentodan daha çevre dostu olan özel bir yapıştırıcı kullanıyorlar.

En önemlisi, bloklar iyi bir yalıtım sunarak ısıtma ve soğutma maliyetlerini azaltır. Betonun çok zayıf bir yalıtkan olduğu ve dolayısıyla yüksek ısıtma ve soğutma giderleri olduğu bilinmektedir.

Yalıtım için bitki bazlı poliüretan sert köpük (PRF)

Popüler bir yalıtım seçeneği olan sert köpük, plastikten ve diğer yoğun CO2 emisyon süreçlerinden yapılır. Emisyonun yanı sıra köpüğün ana bileşenleri, çeşitli yan etkilere sahip olan kloroflorokarbonlardır (CFC'ler). Bitki bazlı Poliüretan köpük seçeneği, geleneksel köpüğün olumsuz etkilerini ortadan kaldırır. Sert köpük 1970'li yıllardan beri kullanılmaktadır ve ev yalıtımı sağlamada oldukça etkili olmuştur. Ancak artık daha dost canlısı bir köpük seçeneğine geçmenin zamanı geldi.

Bitki bazlı poliüretan sert köpük kenevir, yosun ve bambu kombinasyonundan yapılır. Bu köpük, kolaylıkla bulunabilen bitkilerden yapıldığından çevre dostudur. Bambu dünyanın en hızlı büyüyen bitkisidir ve hemen hemen her yerde yetiştirilebilir. Kenevir de büyük miktarlarda üretilebilmektedir.

Bitki bazlı köpüğün temel çevresel faydası, evi küf ve zararlılardan korumasıdır. İkincisi, geleneksel köpükten daha yüksek bir termal değere sahiptir. Bu basitçe bir yalıtkan olarak daha verimli olduğu anlamına gelir.

Kontrollü aydınlatma için akıllı cam pencereler

Akıllı cam pencere ve kapılar artık çok popüler hale geliyor. Bu camları tercih eden çoğu kişi bunların ne kadar sürdürülebilir olduğunu bile bilmiyor. Akıllı cam, normal camlarınızı renkli veya benzer bir şeye dönüştürebilen PDLC sıvı kristal film ile yapılır. Akıllı pencereler elektrik kullanır, ancak bu çabaya değer.

Bu pencereler kullanıldığında sıcak günlerde direkt UV ve IR ışınlarının eve ulaşmasını engeller. Bu aslında evinizdeki ısıyı kontrol eder ve ısıtma maliyetlerini azaltır. Soğuk günlerde UV ışınlarının evi ısıtmasına otomatik olarak izin verir.

Sıcaklık kontrolünün yanı sıra, bu camlar kişisel gizlilik kontrolü için de iyidir. Bu teknoloji hızla gelişmektedir ve sürdürülebilir inşaatınız için düşünebileceğiniz bir seçenektir.

Güneş paneli çatı kaplaması

Güneş panelleri uzun süredir var olan sürdürülebilir yapı malzemelerinden biridir. Ancak güneş panelleri artık sadece elektrik üretmekle sınırlı değil. Günümüzde güneş pilleriyle donatılmış çeşitli çatı kaplama seçenekleri bulunmaktadır. Bunun iyi bir örneği güneş paneli çatı kiremitleridir. Bunlar güneş pilleriyle donatılmış olmaları dışında tıpkı geleneksel zonalardır. Elektrik üretirler ve evinize güç sağlarlar, böylece güç maliyetlerini azaltır.

Çapraz lamine ahşap (CLT)

CLT, benimsenmesi gerekenden çok daha uzun süren mucizevi bir yapı malzemesidir. Her ne kadar bazı şirketler bunu halihazırda kullanıyor olsa da beklentilerin altında kaldı. CLT, 1990'lı yılların başında Avrupa'da geliştirilen bir ahşap ürünüdür. Tutkalla bağlanmış yapısal olarak derecelendirilmiş keresteden oluşur. Malzeme yüzeyde normal ahşap gibi görünse de yapısal olarak çok daha güçlü ve dayanıklıdır.

CLT, betona eşit mukavemet/ağırlık oranına sahiptir. Bunun anlamı, beton duvarın taşıyabileceği ağırlığın CLT tarafından eşit derecede sürdürülebilir olmasıdır. Ancak CLT ağırlık olarak beş kat daha hafiftir. Etkili bir şekilde CLT, betona kıyasla daha hızlı ve daha ucuz bir inşaat yöntemi sağlayabilir.

CLT'nin avantajı, karbon kirliliğine büyük katkı sağlayan betonun yerini almasıdır. İkincisi, ısıtma maliyetlerini azaltan iyi bir yalıtkandır. Dezavantajı ise keresteye dayalı olması ve tamamen benimsenmesi durumunda ormanlarımız için sorunlara yol açabilmesidir.

Bu malzemeler bize sürdürülebilir inşaatı başarmak için ne gerektiğine dair bir fikir veriyor. İnşaatta sürdürülebilirlikten bahsettiğimizde açık fikirli bir yaklaşıma sahip olmak gerekiyor. Yukarıdaki materyallerin tümü sürdürülebilirliğin çeşitli yönlerine değinmektedir. Öyle olsa bile, bir malzeme seçtiğinizde, dikkate alın ve artılarını ve eksilerini tartın. Faydadan çok zarar vermesi muhtemel malzemelerden kaçının.