Sürdürülebilir Mimari Örneklerden Bir Gastronomi Merkezi
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Meksika'nın Oaxaca şehrinin tarihi merkezinde, Meksika merkezli bir mimarlık laboratuvarı olan Rootstudio, Carmen Alto'daki eski bir kraliyet manastırını restore ederek çok amaçlı bir gastronomi merkezine dönüştürüyor. Mirası canlandırma projesi modern ama zamansız bir eğitim alanı oluşturmak için Oaxacan gastronomi kültürünün geçmişini, bugününü ve geleceğini katmanlara ayırıyor.
Tasarım gastronomi geleneklerini sürdürülebilirlikle buluşturan cezbedici bir duyusal deneyim oluşturmak için var olan manastır yapısının mimarisinden, yerel mutfak mirasından ve endemik malzemelerden ilham alıyor.
Rootstudio, Oaxaca Department of the National Institute of Anthropology and History (INAH) tarafından belirlenen kurallara sadık kalarak gelenek ve modernliği mükemmel bir biçimde harmanlıyor. Sürdürülebilir mimari proje sadece binanın orijinal niteliklerini ve düzenini korumaya çalışmakla kalmıyor, aynı zamanda gelişen Oaxacan gastronomi sahnesinin esasını da yükseltiyor.
Bu kapsamlı çalışmanın yürütülmesinde Instituto del Patrimonio Cultural del Estado de Oaxaca (INPAC) ve Instituto Oaxaqueño Constructor de Infraestructura Física Educativa'dan (IOCIFED) 20'nin üzerinde tasarımcı ve denetçiden oluşan özel bir ekip görev aldı.
Eğitim ve sergi alanlarını kolaylıkla bir araya getirirken toplumla entegrasyonu destekleyen çok yönlü bir alan geliştirmeyi amaçlayan proje, 16. yüzyıldan kalma yapıyı muhafaza etmek için kapsamlı bir restorasyon çalışmasından geçti. Kireç, tuğla, ahşap ve yeşil Cantera taşı gibi geleneksel inşaat teknikleri ve malzemeleri kullanılarak yapının fiziksel görünümü ve mimari düzeni muhafaza edilmiş. Sürdürülebilir mimaride kullanılan malzemeler tercih edilmiş.
Sentez kentsel ortam ile mevcut yapı arasında ahenkli bir ilişki kurarken maddeselliği ve tipolojiyi muhafaza eder. Ortaya çıkan çalışma merkezi restoran, mutfak, kokteyl ve tadım odaları, galeri, kafeterya, çok amaçlı salonlar, oditoryum, avlular, çarşı bahçeleri ve perakende alanları gibi ticari ve dinlenme olanaklarının yanı sıra idari ofisler, sınıflar ve bir halk kütüphanesinden oluşuyor ve hepsi hareketli ve çok yönlü bir ortama hizmet ediyor.
Restorasyon sırasında duvarlar, tavanlar, freskler ve tonozlu tavanlar da aralarında olmak üzere binanın orijinal görkemi yeniden canlandırılmış. Duvarla örülü pencerelerin yeniden açılmasından, 18. yüzyıldan kalma bir kanalizasyonun atalardan kalma mezcal tadımlarına ve mutfak tecrübelerine ev sahipliği yapacak bir alana dönüştürülmesi de aralarında olmak üzere süreç sırasında yapılan önemli keşiflere kadar… Bir başka ilginç bulgu da San Ángel Mexico City'deki aynı tarikatın manastırındakini anımsatan diyagonal bir pencereydi.
Mal taşıma alanındaki pasajlar da restore edildi ve açık hava etkinlik alanı olarak yeniden tasarlandı. Dahası Discalced Carmelites Tarikatı'na ait eski bahçelerin ve avluların restorasyonu, binanın orijinal görünümünü yeniden kazandırmış.
RootStudio geçmişi günümüzle yan yana getirmek için endüstriyel mutfakları içeren ham çelikten yapılmış modern bir unsur sundu. Ayrıca otopark alanına çelik sütunlar ve tuğla tonozlardan oluşan iki katlı bir pavyon inşa edilmiş. Bu pavyonda 12 ticari alan ve San Felipe doğa rezervi dağlarının, Santo Domingo Kilisesi'nin ve Ethnobotanical Garden'ın panoramik manzarasını sunan halka açık bir etkinlik salonu yer alır.
Stüdyonun çevresel etkiyi en aza indirmeye yönelik bütüncül anlayışı çerçevesinde projede sıfır karbon emisyonlu ürünler ile sabun ve şap bazlı su yalıtım malzemeleri gibi kimyasal içermeyen çözümler kullanıldı. Ayrıca sürdürülebilir bir çaba olarak bir güneş enerjisi sistemi de kurulmuş. Bu yüzden sürdürülebilir mimaride kullanılan pasif sistemler entegre edilmiş.
Yerel işçiliği kutlayan alanın iç mekanlarında özellikle yetenekli marangoz ve zanaatkarlar tarafından özel olarak tasarlanan ve makuil ağacı kullanılan ısmarlama mobilyalar bulunuyor. Projenin öne çıkan bir diğer niteliği de bölgesel sanatçılar Damián Flores ve Sabino Guisu'nun Oaxacan mirasını görkemli bir biçimde temsil ederek bina içindeki görsel bağlantıları canlandırması.
Netice itibarıyla sürdürülebilir mimari örneklerden yeni gastronomi merkezi Oaxacan mirasının, kültürünün ve mutfak geleneklerinin zenginliğine bir övgü teşkil eder. Projenin restorasyonu Oaxaca'nın esasını güzel bir biçimde onurlandıran çok yönlü bir alan yaratmış.