Tomás Saraceno Serpentine Galerisini Bütün Canlı Türlerini Kapsayacak Şekilde Tasarlıyor
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Arjantinli sanatçı Tomás Saraceno, Londra'daki Serpentine Galerisi'nin HVAC ve elektrik sistemini değiştirerek civardaki bütün türler için bir sergi hazırladı. Web(s) of Life başlıklı sergi, sanatçının en yeni ve bilinen çevre odaklı çalışmalarından bazılarını sunarken, aynı zamanda yapının kendisine yapılan girişimleri de içeriyor. Bu girişimler sergiye ev sahipliği yapan Serpentine South yapısının daha geçirgen ve Kensington Gardens'daki konumuna duyarlı hale getirilmesini amaçlıyor ve diğer canlıların değil, sadece insanların çıkarlarını dikkate alan insanmerkezci perspektiflere karşı çıkıyor.
Farklı hayvanların eğlenmesi için yapılan heykeller yapının zemini, cephesi ve çatısının yanı sıra yapının içine de konulurken, Saraceno ile "iş birliği içinde" olan çeşitli örümcek türlerinin dokuduğu karmaşık ağlar loş aydınlatmalı galerilerin içinde bulunuyor. Mimar olarak eğitim alan Saraceno "Bugün birçok mimarinin bir biçimde dünyada olup bitenleri içermediğini görüyorsunuz. Serpentine'de ilk defa birçok örümcek ağı pavyonu olduğunu düşünmekten çok mutluyum. Bu biraz da hayvan yapısının gündeme nasıl dahil olabileceğini ve bugün yeryüzünde kentleri inşa ederken çok daha eşitlikçi ve dengeli bir yol izlememiz gerektiğini anlamaya çalışmakla ilgili." dedi.
Galerinin içini örümcekler ve diğer haşereler için daha rahat hale getirmek maksadıyla yapının ısı ve nemini kontrol eden cihazlar devre dışı bırakıldı ve bazı kapılar açılarak hem havanın hem de hayvan habitatının özgürce dolaşması sağlandı. Serginin İngiltere'nin yaz mevsimi süresince devam edeceği dikkate alındığında, bu durum ziyaretçiler için bir miktar sıkıntı anlamına gelebilir ancak makul ölçülerde. Serpentine'in Baş Küratörü Lizzie CareyThomas'a göre galeri, katındaki çalışanların güvenli bir şekilde çalışmaları ya da ziyaretçilerin hoşça zaman geçirmeleri için çok sıcak koşulların ne zaman gerçekleşeceğine karar vermelerine imkan tanıyacak. Bu aşamada galeri klimayı açmak yerine kapanacak ve ziyaretçileri enstalasyonların keyfini dışarıda, parkta ve ağaçların altında sürmeye davet edecek.
Saraceno'nun bir diğer girişimi de Serpentine'in çatısına yerleştirilen ve sergideki tüm film ve ışıklara enerji sağlayacak olan yeni bir güneş paneli. Lityum madenciliğinin doğa ve yerli topluluklar üzerindeki tahrip edici etkileri serginin ana temasını oluşturuyor. Bu nedenle Saraceno ve Serpentine lityum batarya kullanmaktan kaçınıyor ve bunun yerine serginin enerji tüketimini dışarıdaki güneş ışığı miktarına göre ayarlayarak güneş enerjisinin aralıklı kullanımını benimsiyor. Bulutlu veya parçalı bulutlu günlerde filmler daha az sıklıkta gösterilecek ve ışıklar kısılacak. Bilhassa güneşsiz günlerde filmler sadece sese dönüşebilirken, bazı ışıklar tamamen kapanacak. Carey-Thomas "Burada ironik olan şu ki güneşin fazla olduğu aşırı sıcak günlerde tam güce kavuşacağız ama sergiyi açamayacağız." dedi.
Serpentine South binası kültürel miras listesinde yer aldığından hem Carey Thomas hem de Saraceno değişiklik yapma aşamasının oldukça karmaşık ve uzun bir süreç olduğunu, güneş panelleri için alınan onayın iki yıl sürdüğünü, pencere ve kapıların sökülmesine ilişkin diğer planlardan ise çabucak caydıklarını belirtiyor. Sergideki yapıtlar arasında Saraceno'nun kuşlar, böcekler, köpekler, kirpiler ve tilkiler gibi çeşitli hayvanlar için özel olarak tasarlanmış bölmelerden meydana gelen Cloud Cities heykelleri de yer alıyor.
Sanatçı aynı zamanda pil, helyum, hidrojen veya lityuma gerek duymadan sadece güneş ile ısıtılan, hava ile çalışan tamamen fosilsiz bir uçak yapmayı kapsayan Aerocene projesinin etaplarından bir tanesini belgeleyen bir film de sergileyecek. Filmde Aerocene ekibi dünyanın ilk pilotlu güneş enerjili uçuşunu gerçekleştirerek Salinas Grandes'teki yüksek yansıtıcılığa sahip tuz düzlükleri üzerinde bir balon heykeli uçuruyor. Aynı zamanda çocuklar için özel olarak tasarlanmış Cloud Imagination adlı bir yapıt da bulunuyor ve bu yapıta birçok yetişkinin geçemeyeceği kadar ufak olan köpek biçimli bir kapıdan giriliyor.
Saraceno ve Serpentine Web(s) of Life sergisini hem insan hem de başka canlılardan oluşan birçok farklı katılımcı ile "iş birliği içinde" hazırlanmış olarak nitelendiriyor. Bunlar arasında Arjantin'deki Salinas Grandes ve Laguna de Guayatayoc toplulukları, Kamerun'daki örümcek falcıları, Aerocene ve Saraceno'nun Arachnophilia projesi etrafındaki topluluklar ve gelecek üç ay boyunca çalışmaları geliştirmeye devam edecek olan Serpentine'i kuşatan Royal Parks'ta bulunan yaşam türleri yer alıyor.
Sanatçı ve galeri serginin felsefesini, kısmi ortak mülkiyet ya da Saraceno'nun ümit ettiği şekliyle "kısmi ortak yönetim" olarak adlandırılan ve herhangi bir alıcının belirlenen bir tür ya da toplulukla birlikte yapıta "ortak sahip olacağı" anlamına gelen bir plan oluşturarak sanat yapıtlarının olası satışını da içerecek biçimde yaymak istiyor. Enerji ve tasarımda kesintililik üzerine fikirleri araştıran bir başka yeni sanat yapıtı da güneş enerjisiyle çalışan, bir internetin olanaklarını inceleyen Solar Protocol'dür. Web(s) of Life 1 Haziran - 10 Eylül 2023 tarihleri arasında Londra Birleşik Krallık'taki Serpentine South'da yer alacak ve 9 Eylül Cumartesi günü hava koşullarına bağlı Aerocene uçuşunu da içeren bir günlük festivalle sona erecek.
