Yeniden Kullanılan Bina Tasarlamak Mümkün mü?
İnşaat dışındaki bazı sektörler, karbon emisyonu hedeflerine ulaşmak için tüketimini ve atık üretimini kademeli olarak azaltırken, inşaat sektörü bu konuda geride kalıyor gibi görünüyor. Özellikle inşaatın, küresel sera gazı emisyonlarının %38'inden ve Birleşik Krallık'ın atıklarının %62'sinden sorumlu olduğu düşünüldüğünde çok şaşırılmaması gereken bir durum.
Birleşik Krallık Yeşil Bina Konseyi (UKGBC) ve BM iklim zirvesi COP26'da inşaatın karbon emisyonlarını ele almak için yeni bir yol haritası açıkladı. Bu yol, yeni bina inşa etmek yerine, mevcut binaların yeniden kullanılmasını içeriyor.
Birleşik Krallık'taki birçok yeni binanın sürdürülebilir yaratıldığını düşünebilirsimiz. 540.000'den fazla binanın çevresel performanslarını alkışlayan bir BREEAM sürdürülebilirlik derecesine sahip olduğu bu günlerde, “yeşil”, “eko” veya “düşük karbonlu” olduğunu iddia etmeyen yeni bir yapı bulmak zor.
Sorun şu ki, sürdürülebilirlik ödül programlarının çoğu, aydınlatma, ısıtma ve elektrik gibi, bir binanın kullanımıyla ilişkili “ operasyonel emisyonlara ” vurgu yapıyor. Aslında bu durum söz konusu bina için, iyi yalıtılmış, verimli bir ısıtma sistemine sahip ve enerji tasarrufu sağladığı anlamına geliyor. Ampuller, yapımının çevre dostu olup olmadığına bakılmaksızın "sürdürülebilir" olarak etiketleniyor. Dahası, bu binalarda bisiklet depolama ve elektrikli araç şarj noktaları varsa, aslında hiç kullanılmamış olsalar bile, derecelendirmesi muhtemelen daha da yüksek oluyor.
Gömülü karbon
Çoğu zaman gözden kaçan şey, binayı inşasının yarattığı karbon ayak izidir. Buna “ gömülü karbon ” denir. Yani, malzemelerin çıkarılmasından ve taşınmasından, binaların inşa edilmesinden ve nihayetinde yıkılmasından kaynaklanan emisyonları ifade eder.
Gömülü karbon emisyonları, bir binanın kullanım ömrü boyunca karbon emisyonlarının %70'ini temsil eder. Bu rakam, operasyonel enerji giderek yenilenebilir kaynaklardan üretildiğinden artacak bir rakamdır. Bir binanın ömrü boyunca karbon ayak izinin yarısından fazlası, daha bina kullanılmadan önce yayılabilir.
750 kişilik bir ofis, gömülü karbonun önemini bir perspektife oturtmak için 10.000 ton gömülü karbona katkıda bulunabilir. Bu, Londra ve New York arasında 11.000 uçuş yapmak, bir arabada 30 milyon mil gitmek veya bir su ısıtıcısını 700 milyon kez kaynatmakla hemen hemen aynıdır. Buna rağmen, binaların enerji performansının (1960'lardan beri Birleşik Krallık'ta düzenlenmiş olan) aksine, gömülü karbon Birleşik Krallık'ta düzenlenmemiş durumda.
Gömülü karbon emisyonlarının önemi, ilk olarak hükümet tarafından bu yılın başlarında, somutlaştırılmış karbon raporlaması ve düzenlemesinin planlı girişlerini ima eden “ Daha Yeşili Yeniden İnşa Et ” net sıfır stratejilerinde fark edildi. Ancak bu öneriler, yalnızca yeni binalardaki gömülü karbonu azaltmaya odaklanıyor. Bunun yerine bu araştırma, eski binaları yeniden kullanarak somutlaşmış karbonu nasıl daha da azaltabileceğimize odaklanıyor.
Binaları yeniden kullanmak, döngüsel ekonomi felsefesi ile uyumludur. Bu aynı zamanda, ürün ömrünü uzatarak ve atıkları bir kaynak olarak geri döndürerek, malzemeleri kullanımda tutmayı amaçlayan bir üretim yaklaşımıdır. Bunu su şişeleri, kahve fincanları ve taşıma çantaları gibi eşyalarla zaten uyguluyoruz. Bu öğelerin binalara kıyasla çok küçük karbon içeriği göz önüne alındığında, binaların yeniden kullanılması karbon tasarrufu için muazzam bir fırsat sunuyor.
Eğitim
Hükümetin gömülü karbonu azaltmanın önemini kabul etmesi ve UKGBC gibi kuruluşların binaların yeniden kullanılmasının bunu başarmaya nasıl yardımcı olabileceğini kabul etmesi iyi bir haber. Ancak binanın yeniden kullanımının, politika desteği olmadan yaygın bir uygulama haline gelmesi ve bina sürecine dahil olan kişilerin binaları güvenli ve usta bir şekilde nasıl yeniden kullanacaklarını anlamaları için eğitilmesi pek olası değildir.
Sheffield Üniversitesi Kentsel Akışlar Gözlemevi ile yapılan en son çalışmanın odak noktası binaların yeniden kullanımı üzerinedir. Politika değişikliği yoluyla yeniden kullanımın nasıl yönlendirileceğinin yanı sıra, bu çalışmalar gelecek nesil inşaat ve yapı mühendislerini mevcut binaların nasıl yeniden kullanılacağı konusunda eğitmeye odaklanıyor. Bu konunun üniversite düzeyinde çoğu zaman ele alınması gerekiyor. Urban Flows Observatory ekibiyle birlikte geliştirilen “ regenerate ” gibi değerlendirme araçları sayesinde, insanlar döngüsel ekonomi ve gelecekteki yeniden kullanımları göz önünde bulunduruyor. Bu durum da yeni binaların tasarlanmasında yardımcı oluyor.
Değişim zamanı
Gömülü karbonun önemi giderek daha fazla kabul ediliyor olsa da, bununla ilgili önerilen Birleşik Krallık düzenlemelerinin 2050 yılına kadar net sıfır hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olması pek olası değil. Bunun nedeni, halihazırda sahip olduklarımızı yeniden kullanmak yerine, yeni binalarda gömülü karbonu kesmeye odaklanmalarıdır.
UKGBC'nin yol haritasında önerilen önlemler bunu ele almanın bir yolunu buluyor, ancak şimdi ülke genelinde inşaatta değişikliklerin olmasını sağlamak için hükümet tarafından kabul edilmeleri gerekiyor. Binaların yeniden kullanımını teşvik eden ve yeni inşa edilen binaların gelecekte yeniden kullanılabilir olmasını sağlayan Greater London Authority gibi inşaat politikalarının yaygın olarak benimsenmesi iyi bir ilk adım olacaktır.
Birleşik Krallık'taki vergi rejimleri şu anda KDV için sıfır oranlı yeni yapıları desteklemektedir. Bunu değiştirmek, yıkım yerine yenileme ve güçlendirmeyi teşvik etmek için de önemlidir.
İnşaat sektörü karbonsuzlaştırma hedeflerini tutturmak ve küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlamaya katkıda bulunmak istiyorsa, binaları yıkmayı ve yenileriyle değiştirmeyi bırakmalıyız. Bunun yerine, günümüzde daha fazla emisyonu önlemek için geçmişte harcanan karbonu kullanmaya başlamalıyız.