Yeşil Çatının Doğa İle Birleşimi: Sıra Dışı Bir Gençlik Merkezi

"Zeymuls" SAALS Mimarlık tarafından tasarlanan, Doğu Letonya’da yeşil çatıya sahip, yaratıcı bir hizmet/ gençlik merkezidir. "Zeymuls" Latgalian dilinde “kalem” anlamına gelir. ”Kırık” olarak nitelendirilen bir mimariye sahip bu bina 2012 yılında açıldı. Ayrıca Letonya'da “yeşil çatı” sahibi olan ilk kamu binasıdır. Kulelerinden baktığınızda tüm şehir mükemmel bir şekilde görülebilir.

Yeşil Çatılı Kahramanın Hikâyesi

Yapı ana temasını Rezeknê’ye özgü halk hikayesinden alır:

“Kral'ın kızı Roze ile ilgili, hâlâ Rezekne Kalesi höyüğünün altında yaşayan ve onu dünyaya sokmasını bekleyen bir efsane var… Bu arada, diğer tarafa bir sihirbaz geldi ve yeryüzünü kaldırdı. Rezekne'deki her küçük çocuk uzun boylu, bilge ve özel bir şekilde büyüyordu. Sihirbaz da kalemleri toprağa soktu. Gençler, kendilerini ve harika çalışmalarını göstermek için oraya geldiler ve tırmandılar. Riga beyleri hayran olsun!’’ Bu söylemden yola çıkan yeşil çatılı tasarım, krallığın da yıkılabileceğini ve toprağa karışabileceğini vurguluyor.

Zeymuls Gençlik Merkezi, şehir merkezinin kenarında, orta çağdan kalma, devlet tarafından korunmuş harabelerin bulunduğu antik bir kale höyüğüne bakan yeşil konseptli, dramatik bir manzaraya sahiptir. Bundan dolayı gerek turistler gerekse yerel halk için şehrin başlı başına bir cazibe noktası konumundadır. Yeşil çatıya sahip gençlik merkezi fikri, mimari bir yarışma projesi neticesinde ortaya çıktı.

Doğanın Uyumlu Yeşil Çatı

 Rezekne'deki kale höyüğünün yanında yer alan bu kültür merkezi için, Rezekne’den okumak için ayrılan genç mezunları geri dönmeye teşvik etmesi amacıyla yaratıcı ve yenilikçi fonksiyonlar belirlendi. Burada eğitimlerini alan kişiler, daha sonra Rezekne Kasabası’nda yaşarken aynı zamanda çalışarak kasabanın gelişimini sağlayabilecek. Bütün bunların yanında, yapının çevredeki tarihi dokuyu bozmadan, dokunun önüne geçmeden ve doğa ile entegre olabilecek bir kurgusu olması istendi.

Gençlik merkezinin topografyası, binanın zemine derinlemesine yerleşmesine ve beşinci cephenin- geometrik olarak üçgene dönen yeşil çatının - yapının ana özelliği haline gelmesine referans oluyor. Vaziyet planında kendini yeşil çatısı ile gizleyen, aynı zamanda çevresindeki doğa ile bütünleşen bir kamuflaja sahip. İnsan gözü seviyesine inildiğinde, binanın dış cephesi sıvalı, çıplak, yekpare beton bir yapıdan oluştuğu görülüyor.  

Yerel Hikâyelerden Kale Kulelere

Kırık ve zikzaklı planına rağmen, mahallerin birçoğu dikdörtgen planlıdır. Mahaller içerisindeki brüt betonun çarpıcı tavanları ve değişken pencere geometrileri binanın şaşırtıcı ve benzersiz olmasını sağlıyor. Yeşil çatının formu, çocuklar üzerinde bir güvenlik ve koruma hissi yaratıyor. Bunun yanında, birçok yerde açıklıklar olması, tüm mahallere ve koridorlara doğal ışık alımında yardımcı oluyor. Zemin katta bulunan samimi bir iç avlu, merkeze göre daha uzakta olan aktivite odalarına doğal ışık veriyor.

Binanın içinden başlayarak dışına doğru uzayan, kale formlu iki uzun kulenin yamuk durması, buranın her an yıkılabileceğini temsil ediyor. Çatıdaki hareketlilik ise, sürekli devam eden kargaşayı ve bu kargaşa devam ettikçe kuleyi devirebilecek halkı yansıtıyor.

 Binanın etrafındaki beton, peyzaj ve çevre düzenlemesi, her ayrıntıda dikkat edilerek planlanıyor.  Çevre düzenlemelerinde kullanılan heykelsi nesneler ve bu nesnelerdeki sanatsal dokunuşlar, yeşil çatıda kullanılan geometrik ilkeleri aynı şekilde sürdürüyor. Bu sayede gençlik merkezi, mevcut dramatik ve doğal manzaranın ayrılmaz bir parçası haline geliyor. Hatta bu alan için anlatılan yerel efsanelerin ve peri masalları, popüler hayal gücünü gelişmesine yardımcı oluyor. 

Yeşil çatılı gençlik merkezi, fiziksel ve duygusal çevreden, yerel ruhtan ve geleneksel arketiplerden ortaya çıkarak, çocuklar için sıcak ve arkadaş canlısı yeni bir ortam sağlayan çağdaş tasarım örneğidir. 6000 m2 kapladığı alana rağmen, şehir merkezindeki küçük ölçekli tarihi binalarla uyum sağlayarak, kullanıcılara insani ve sade bir his veriyor. Doğa ile bütünleşen yeşil çatısı, şehrin içinde doğaya kaçmak için fırsat sunuyor.