Yeşil ve Beyaz Çatılar Şehir Sıcaklıklarını Nasıl Düşürüyor?
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Yeşil ve beyaz çatılar, şehirlerin kuşbakışı görünümünü hem estetik hale getirirken hem de sıcaklıkların düşürülmesine katkı sağlıyor. Yeşil çatılar, binaların çatılarına bitkilerin ekilmesiyle oluşturulan alanlardır. Bitkiler, toprak ve çatı yapısı üzerinde yetiştirilir. Bu sistem, şehirlerdeki hava sıcaklıklarını düşürerek doğaya katkı sağlar.
Öte yandan, beyaz çatılar ise binaların çatılarına özel bir beyaz boya veya kaplama uygulamasıyla yapılır. Beyaz çatılar, güneşten gelen ışığı ve ısıyı geri yansıtma özelliğiyle öne çıkar. Böylece çatının ısınması engellenir ve bina içi sıcaklık azalır.
Bu iki çatı türü de şehirlerde serin bir ortam sağlamak amacıyla yaygın olarak kullanılıyor. Ancak hangi yöntem daha etkili?
Yeşil Çatılar Şehirleri Nasıl Serin Tutuyor?
Moorgate'deki Nomura Avrupa merkez binasının yeşil çatısı, Londra’nın en iyi örneklerinden biridir. Bu çatı, sedum bitkileri, uzun çayır örtüsü, yabani çiçekler ve şifalı bitkiler gibi birçok farklı habitatla biyolojik çeşitliliği artırır.
Yeşil çatılar kentsel ısı adası etkisini azaltmayı hedefler. Şehirlerdeki sıcaklıklar, beton ve asfalt gibi yüzeylerin ısıyı emmesi nedeniyle kırsal alanlara göre 10 derece daha yüksek olabilir. Kamu sağlığı uzmanı Mathilde Pascal, sıcaklık artışlarının insan sağlığını doğrudan etkilediğini belirtiyor. Bitkiler ise, terleme yoluyla ısıyı atmosfere geri vererek ortam sıcaklığını düşürür.
Beyaz Çatılar Neden Daha Etkili Olabilir?
University College London (UCL) araştırmacıları, 2018 yazında Londra’da çeşitli çatılardaki sıcaklıkları inceledi. Çalışmada, yeşil çatılar gündüz sıcaklıklarını azaltırken, gece saatlerinde sıcaklıkların arttığı gözlemlendi. Bitkiler terleme sırasında su buharı yayarak gece saatlerinde daha fazla ısı salabilir ve bu da çevre sıcaklığının artmasına neden olabilir.
Beyaz çatılar ise güneş enerjisini doğrudan atmosfere geri yansıtarak enerji hapsolmasını önler. Ancak, beyaz kaplamalar kirlenirse yansıtıcı özelliklerini kaybeder. Bu nedenle çatının temiz tutulması ve düzenli bakımı maliyetli olabilir.
Yeşil Çatılar Biyolojik Çeşitliliği Destekliyor
Yeşil çatılar sadece sıcaklık kontrolü değil, aynı zamanda biyolojik çeşitliliği artırma konusunda da önemli bir rol oynar. Nomura’nın Çevre Müdürü David Crowley, şehirlerin daha fazla yeşil çatıya ihtiyacı olduğunu vurguluyor:
“Özellikle yüksek kentsel alanlarda yeşil çatılar geliştikçe yaban hayatı da zenginleşiyor. Kuşlar, kelebekler, arılar gibi pek çok canlı türü bu tür habitatlara ihtiyaç duyuyor. Yeşil çatılar, hem canlı yaşamını hem de yaşam alanlarımızı zenginleştiriyor."
Yeşil MI Beyaz Mı Daha Etkili?
Hem yeşil hem de beyaz çatılar, şehirlerdeki sıcaklıkların düşürülmesine katkı sağlasa da, farklı avantajlar sunar. Yeşil çatılar, biyolojik çeşitliliği artırırken gündüz sıcaklıklarını azaltır. Ancak, gece saatlerinde ısıyı hapsedebilir.
Öte yandan, beyaz çatılar, güneş enerjisini geri yansıtarak gündüz ve gece sıcaklıklarını daha dengeli şekilde kontrol edebilir. Ancak, düzenli bakım ve temizlik gerektirir.
En iyi sonuç, her iki yöntemin avantajlarını birleştiren hibrit çatılar ile elde edilebilir. Yeşil ve beyaz çatı sistemlerinin birlikte kullanılması, şehirlerde hem serinlik sağlar hem de doğal hayatı destekler.