Gayrimenkul Piyasasının Açılımına Dair Öneriler
Konut kredilerinde yeni dönem başladı. Yeni uygulamaları değerlendiren EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, Türkiye’de barınma sorununu çok uzun zamandır dile getirdiklerini ve yeni dönemde hedefin, yatırımcının değil ihtiyacı olanın konuta ulaşması olduğunu açıkladı. Yazıcı, binalarda kullanılmayan çatı aralarına iskan izni verilmesini de önerileri arasında sundu.
Konut kredilerinde yeni dönem başladı. BDDK, ikinci konutunu alacaklar için kredilere sınırlama getirdi. Bundan sonra tapusu olan tüketici, yeni bir ev daha isterse, evin değerinin yüzde 90’ı değil, yüzde 22.5’i kadar kredi çekebilecek. Hedef, yatırımcının değil ihtiyacı olanın konuta ulaşması. Bu amaçla ilk evini alacaklar için yeni bir kampanya da bekleniyor.
Barınma Sorunu Kapıda
Yeni uygulamaları değerlendiren EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, “Bu sistemle birlikte yatırımcıya değil evi olmayana kredi verilerek sınırlı nakit kaynakları doğru yönlendirilmesi ve konut fiyatlarının da talep nedeni ile yukarı çıkarılmadan yönlendirilmesi amaçlanıyor. Türkiye‘de dengelenemeyen konut fiyatları bu yöntemle dengelenmeye çalışılıyor. Ancak üretim maliyetleri yüksek, artan enflasyon ve daralan alternatif yatırım araçları insanları önce araba daha fazla parası varsa gayrimenkul almaya itiyor. 2021 yılından bu yana Türkiye’nin barınma sorunu yaşayacağına dair öngörülerimizi paylaşıyoruz. Barınma sorunu geldi ancak çözümler zamanında gelemedi.” dedi.
Yazıcı barınma sorununa dair ve gayrimenkul piyasasının açılımına dair önerilerde bulunarak şöyle devam etti:
Konut Üretip Kiraya Veren Kurumsal Sistemler Kurulmalı
“Konut kiralama amaçlı bazı kurumsal yapılar kurularak bunların kiralama amaçlı konut inşa etmeleri ve kiralama yolu ile orta ve dar gelirli vatandaşa belli sürelerle mülk sağlaması projelendirilmeli.
Ev sahibi kiracı ilişkilerinde çözüm süreçleri çok ama çok kısaltılmalı, uzlaşamayana bilirkişi atanıp sonuca bağlanmalı mahkemelerde dosyalar beklemeden konu hızla çözülmeli,
Kira artışlarına sınırlama getirildi ancak uyan yok, taciz usulü artış kavgaları devam ediyor. Kiracılar bu sınırlamalara rağmen evlerinden çıkmaya mecbur bırakılırken, ev sahibi kiracı ilişkilerinde gerginlikler hatta ağır şiddete varan gelişmeler yaşanıyor. Burada ev sahibi az kira alsın demek çözüm değil bu gelirle geçinenler var. Artık bu sorunların hızla çözümlenmesi gerekli, bu nedenle gayrimenkul ihtisas mahkemeleri kurulmalı ve kira davalarının çözümleme süreleri acilen 2-3 ay gibi bir süreye çekilmeli.
Yetkililerin gecikmeden atması gereken önemli adımlar var
Konut kiralamada arz ve talep dengesi hızla bozuluyor. Anadolu’da şehir dışında konumlanan evlerin bile fiyatları 2-3’e katlandı. Yetkililerin gecikmeden atması gereken önemli adımlar var. Bunlardan bazıları; boş olan evlerin boş tutulmasını yasaklayarak kiraya verilmesini sağlamak, kira fiyatlarını dondurmak, yabancıların kontratlarını uzatmamak ve yabancıya ev kiralanmasında rayicin üzerinde kiralama yapılıyorsa farkı devletin almasının sağlanmasıdır.
En hızlı çözümlerin bile gerçekleştirilmesi seneler sürecek
Gayrimenkule bağlı önlemlerin daha kapsamlı düşünülerek alınması gerekli. Sadece krediyi açmak, kapamak, sınırlamak veya kira artış sınırlaması getirmek çok basit kapsamlı düşünülmemiş ve yetersiz çözümler.
Türkiye’nin Gayrimenkul Piyasaları Kurulu'na ihtiyacı var
Türkiye’nin Gayrimenkul Piyasaları Kurulu‘na ihtiyacı var. Bu kurul tüm düzenlemeleri orkestra şefi olarak organize etmeli, yakın orta ve uzun vadeli sektörel planlamalar yaparak tüm ilgili kurumlarla direkt koordinasyon sağlamalı. Ayrıca kiralama konusunda kiralanan her mülkün kime ne kadar süre ile kiralandığı kayıt altında alınmalı, doğru vergilendirilmeli.
Bölgesel olarak iş olanakları artırılmalı, köy evleri renove edilmeli
Köylerimiz boş dururken, insanımız mecburen şehre göç etti. İş ve okul olanaklarını köylere yakın alanlarda artırmak aslında barınma sorununa orta vadede çok güzel ve kalıcı çözümler yaratacaktır. Artık uzaktan çalışma imkanı birçok iş kolunda açıldı, okul sorununun da çözülmesi birçok hayatı değiştirebilir.
Yabancıya Satışta artık yeni bir dönem açılmalı ve satış tekrar 1 Milyon Dolar Sınırına Getirilmeli
Yılda takribi 60 bin adet yabancı satışı var ve bu rakamın artış hızının artık azalması gerekli. Bir ülkenin toplam satışının %5’e yakınını yabancılar gerçekleştirmemeli. Üstelik bu yabancıların ciddi bir kısmının vatandaşlık aldığı düşünülürse rakam büyüdükçe kümülatif tehlike artıyor gibi duruyor.
İnşaat Süresinin Kısaltılması için Ruhsat Prosedürlerinde düzenleme Yapılmalı
Kentsel dönüşüm sürecinden bina yıkılmadan ruhsat prosedürü başlayamıyor ve bu da 8-9 ay sürüyor. Bu sürede ev sahipleri “bina yıkılsın” diye kiraya taşınmış oluyor. Prosedürlerde iyileştirme yapılarak bina yıkılır yıkılmaz inşaatın başlanmasını sağlayacak bir metot geliştirilebilir.
Atıl alanlar hızla ekonomiye kazandırılmalı
Kira konusunda hızlı çözüm önerilerinden biri olarak binalarda kullanılmayan çatı aralarına iskan izni verilmesi ve bina sakinlerinin bu alanı kiraya vermesi imkanı geliştirilebileceğini düşünüyoruz. İstanbul’da bu şekilde kullanılabilecek en az 15 bin binanın oluğu düşünülürse, bu alanlar hazırlanıp ortalama 1 kişiye kiralansa en az 10.000 kişinin kiralama sorunu çözülmüş olur. Bu rakam çok daha büyük olabilir. Şirket olarak uzun süredir bu konuya değiniyoruz ve yetkililerin bu konuya eğilmesini bekliyoruz.” diyerek sözlerini tamamladı.