Japonya'da Esnek ve Topluluk Odaklı Bir Anaokulu Tasarımı
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Archello Ödülleri 2024’e geri sayım hızla devam ederken, başvuru tarihleri de yaklaşıyor. Bu süreçte Archello, geçtiğimiz yılın kazanan projelerine ışık tutuyor. Dikkat çeken projeler arasında, 2023 Archello Ödülleri'nde Yılın Okul Binası seçilen Yamaikarashi Anaokulu da yer alıyor. Bu proje, Takeru Shoji Architects Co., Ltd. tarafından tasarlandı.
Japonya’nın batı kıyısında, bir liman şehri olan Niigata’da yer alan Yamaikarashi Anaokulu, resmi adıyla Erken Çocukluk Eğitimi ve Bakım Merkezi, çocukların öğrenme ortamına “doğa ile doğal etkileşim”i entegre etmek amacıyla tasarlandı. "Bir köy gibi anaokulu oluşturmak ve bir anaokulu gibi köy inşa etmek" fikri iyice benimsendi ve hem çocuklar hem de köy için parlak bir gelecek vadediyor.
Bu tek katlı ahşap yapı, bir kumulun tepesinde, kıvrımlı bir patikanın sonunda yer alıyor ve çocuklar için zengin ve geniş bir ortam yaratmayı hedefleyen dinamik, nitelikli bir alan sunuyor. Tasarım, çocuk bakımını anaokulu duvarlarının ötesine taşıyarak binayı, oyun alanını ve çevredeki köyü tek bir bütünleşik ortamda bir araya getiriyor. Mimarlar, köyün çocukların gelişimine aktif olarak katkıda bulunduğu ve çocukların da köye yeni bir canlılık getirdiği "karşılıklı gözlem üzerine kurulu bir ilişki" hedefledi.
Bu anaokulunun oluşturulması, çocuk bakımı araştırmacıları, çalışanları, ebeveynler ve yerel sakinlerin katılımıyla gerçekleşen atölye çalışmalarıyla ortaklaşa yürütüldü. Yaşlanan nüfus ve düşen doğum oranı endişeleriyle, banliyödeki bir alanda okulu yeniden inşa etmenin faydalarını değerlendirildi. Geliştirilen konsept, çocukların iç mekanlar, dış oyun alanları ve köy arasında sorunsuz bir şekilde geçiş yapmalarına olanak tanıyan bir anaokulu oluşturmak ve köyü bir anaokulu gibi inşa etmek. Okul ayrıca, köylüler için topluluk etkileşimi sağlamak amacıyla erişilebilir olacak şekilde tasarlandı.
Alan kısıtlamaları nedeniyle büyük ahşaplar taşınamadığından, geniş anaokulu alanları oluşturmak için ahşap kafes kirişler küçük parçalardan yerinde monte edildi. Bu kirişler, değişen noktalarıyla her odaya benzersiz ve anlamla bir nitelik kazandırırken, açık ve sınırsız bir alan sağlıyor.
Köyün dolambaçlı, dar sokakları, anaokulu tasarımına sorunsuz bir şekilde entegre edilerek binanın arkasına kadar uzanan dış koridorlar oluşturuyor ve çocuklar hala köyün bir parçası olduklarını hissediyor.
Anaokulunun önünde yer alan bir çocuk bakım destek ofisi ve teras meydanı, çiftçi pazarları ve yiyecek kamyonları gibi topluluk etkinlikleri için alanlar sunarak okulun etkinliklerini köyün faaliyetleriyle birleştiriyor.
Binada ayrıca, doğrudan hava akımı olmadan çocuklar için konforlu bir ortam sağlayan yenilikçi zemin altı klima ve sedir döşemesinin altındaki toplam ısı eşanjörleri ile öğrenme ve oyun için ideal koşullar sağlayan radyan ısı bulunuyor.
Mimarlara göre, okulun açılışından bu yana esnek yerleşimi, farklı yaş gruplarındaki çocuklar arasında daha fazla etkileşim sağladı. Çocuklar daha fazla zamanını dışarıda geçirirken, yaşlılar da bölgedeki yürüyüşlerini artırarak oyun alanlarının canlı manzaranın keyfini çıkarıyor. Anaokulunun tasarımı, ebeveynlerin çocuklarını bırakma ve alma saatlerinde bina saçakları altında toplanmalarını teşvik ederek topluluk ruhunu pekiştiriyor. "Belirsiz sınırları olan bu anaokulu", çocuklar için esnek, geniş bir öğrenme ve oyun ortamı yaratma vizyonunu gerçekleştirmeye başlıyor ve tüm topluluğun ihtiyaçlarını karşılayan, köyde yeni bir yaşam biçimini oluşturuyor.