Karşı Konulmaz Bir Uyum: Moda ve Mimarlık

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Moda ve mimarlık, tarih öncesi çağlardan günümüze kadar süregelen ve karşı konulamaz bir çekime sahiptir. Her ikisi de benzer ilham kaynaklarından beslenen, kendine özgü sanat formlarıdır. Deneyselliğe ve keşfe açık olan bu iki disiplin, ortak kaygıları paylaşarak inovatif iş birliklerine imza atmaktadır.

Moda ve mimarlık arasındaki bağ

Moda ve mimarlık arasındaki ilişki, çevresel faktörlerin etkisiyle zaman içinde doğal olarak evrilmiştir. Antik çağlarda sosyal statünün bir göstergesi olan bu iki sektör, Rönesans döneminde politik bir araç haline gelmiştir. Politik destekle birlikte, sanatın her alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiş ve ortaya çıkan eserler günümüzde dünya çapında tanınmış sergilerde yer almaya devam etmektedir.

Sanayi Devrimi sonrası artan makineleşme ve seri üretim, düşük maliyetli ve standart ürünlerin yaygınlaşmasına neden oldu. Ancak 20. yüzyılda deneyselliğin öne çıkmasıyla moda ve mimarlık daha uyumlu hale geldi ve büyük yankı uyandıran iş birlikleri ortaya çıktı. Günümüzde ise teknoloji, her iki sektör için de kilit bir araç olarak öne çıkmakta ve yapay zekanın kullanımıyla disiplinler arası bariyerler giderek ortadan kalkmaktadır.

Moda ve mimarlığın kesişimi, genellikle ayakkabı ve çanta tasarımlarında, podyum gösterilerinde, sahne dekorlarında ve perakende mağaza tasarımlarında kendini göstermektedir. İşte son dönemin en ikonik moda ve mimarlık iş birlikleri:

1. Frank Gehry x Louis Vuitton

Louis Vuitton ile Frank Gehry’nin iş birliği, 2014 yılında Paris’teki Louis Vuitton Vakfı’nın tasarlanmasıyla başladı. O zamandan beri Gehry ve Louis Vuitton, çanta, parfüm şişesi ve mağaza tasarımları gibi birçok projede birlikte çalıştı.

2023 yılında Art Basel Miami Beach’te bu iş birliği özel bir sergi ile kutlandı. Gehry’nin eskizleri ve maketlerinin sergilendiği etkinlikte, 11 parçadan oluşan sınırlı sayıda çanta koleksiyonu tanıtıldı. Koleksiyon, Gehry'nin mimari projelerinden ilham alarak "mimarlık ve form", "malzeme keşfi", "hayvanlar" ve "bükülmüş kutu" temaları etrafında tasarlandı.

2. Zaha Hadid x United Nude

Zaha Hadid, United Nude için cesur ve fütüristik bir tasarıma sahip NOVA ayakkabılarını tasarladı. Bu model,  ikonik iş birliklerinden biri olarak kabul ediliyor.

United Nude’un kurucusu Rem D. Koolhaas ile yapılan bu iş birliği, Hadid’in fütüristik tarzını yansıttı. NOVA ayakkabıları, 16,5 cm topuğuyla rotasyon kalıplama sistemi sayesinde kusursuz bir şekilde üretildi. Fiberglas ve metalik kauçuk gibi malzemeler dinamizm sağlarken, konsol sistemi konforu garanti altına aldı.

3. Rem Koolhaas x Prada

Moda ve mimarlık kesişiminde akla gelen ilk iş birliklerinden biri Rem Koolhaas ve OMA'nın ikonik projesi Fondazione Prada’dır. 2015 yılında tamamlanan Fondazione Prada, eski bir damıtımevini dönüştürerek farklı disiplinlerin nasıl iç içe geçebileceğini gözler önüne seren önemli bir örnek haline gelmiştir.

OMA ve Prada arasındaki iş birliği, yalnızca bu binayla sınırlı kalmamış; podyum gösterilerinden sahne tasarımlarına, mağaza tasarımlarından kitap projelerine kadar pek çok yaratıcı ve başarılı projeye imza atılmıştır.

4. Ma Yansong x Fendi

Vizyoner mimar Ma Yansong, Fendi ile iş birliği yaparak moda evinin koleksiyonuna yenilikçi tasarımlara imza atmış ve çağdaş mimari ile yüksek modanın benzersiz bir birleşimini yaratmıştır.

Fendi, mimarlarla çalışmayı seven bir moda evidir. Zaha Hadid’in çanta tasarımı ve Kengo Kuma’nın el işçiliği aksesuarları gibi yaratıcı ürünlerle bilinen marka, son olarak Ma Yansong ve MAD Architects ile iş birliği yaparak Milan’daki Fendi sonbahar-kış 2024 erkek giyim defilesinde sergilenen koleksiyona imza atmıştır.

5. Oki Sato x Louis Vuitton

Oki Sato, 2002 yılında Nendo adlı mimarlık ve tasarım stüdyosunu kurarak Louis Vuitton ile yenilikçi bir iş birliği gerçekleştirmiştir.

Nendo, ağırlıklı olarak ürün tasarımına odaklanırken, mimarlık, iç tasarım, mobilya ve sergi tasarımlarında da çalışmalar yapmaktadır. Minimalist ve yenilikçi tasarımlarıyla dikkat çeken Oki Sato, 2013 yılında Louis Vuitton ile iş birliği yaparak markanın ilk mobilya koleksiyonuna dahil olan Surface Lamp’ı tasarlamıştır.

Moda ve mimarlık: teknik ve sanatsal birliktelik

Ünlü moda tasarımcısı Alexander McQueen, moda ve mimarlık arasındaki ilişkiyi şu sözlerle tanımlamaktadır:

“Moda, mimarlık gibidir – yaratıcı ama aynı zamanda tekniktir.”

Moda ve mimarlık, yenilikçi tasarımlar yaratmayı hedefleyen iki disiplin olarak sürekli etkileşim halindedir. Mimari mekanlar, moda koleksiyonları için ilham kaynağı olurken; moda tasarımcıları, mimari yapıları kıyafet tasarımlarına yansıtabilmektedir. Günümüzde gelişen teknoloji ve disiplinler arası çalışmalar sayesinde moda ve mimarlık, sınırlarını sürekli genişleterek yeni iş birlikleri ve inovatif tasarımlarla şekillenmeye devam etmektedir.