Kent Hafızasını Canlandıran Kamu Yapısı

Turgutreis Yaşam Merkezi, 1970’lerde sahip olduğu balıkçı kasabası niteliğini; turizm, emekli göçü ve rant yapılaşmasıyla yitirmiş bir sahil beldesinin, bu dönüşümle değişen ihtiyaçlarına çözüm arandığı ve kaybettiği kent hafızasını canlandırmayı amaçlayan bir kamu yatırımıdır.

Turgutreis Yaşam Merkezi, 1970’lerde sahip olduğu balıkçı kasabası niteliğini; turizm, emekli göçü ve rant yapılaşmasıyla yitirmiş bir sahil beldesinin, bu dönüşümle değişen ihtiyaçlarına çözüm arandığı ve kaybettiği kent hafızasını canlandırmayı amaçlayan bir kamu yatırımıdır. İhtiyaç programı, ilk etapta beldenin araç parklama kapasitesini arttırmaya yönelik katlı otopark ile sınırlı iken, yerel yönetimlerle program yeniden ele alınmış ve kent için daha etkin bir mimari söylem hedeflenmiştir. Komşu park peyzajını canlandırıp üzerine de örten, kat otoparkını yapının çekirdeğinde saklayan, içerisinde yerel halkın ve turistlerin kent mutfağını deneyimleyebileceği bir hal/restoran ile zanaatkar atölyeleri bulunan tasarım, yaklaşık 8.000m² kapalı alana sahiptir. Yapı adası, yarısı yeşil alan olmak üzere toplam 15.000m²’den fazla açık alan düzenlemesi ile kent için alternatif toplanma ve etkinlik alanı olacaktır. Yapının otopark işletmesi 2022 Ocak ayında açılmıştır, ticari alan kiralamaları ise devam etmektedir. 

PROJENİN GENEL KARAKTERİNDEKİ EN BASKIN YAPI BİLEŞENİ OLAN CEPHE SİSTEMİNDE TEMEL YAKLAŞIM, BÜNYESİNDEKİ KARMA FONKSİYONLARLA TARİFLENMİŞ FARKLI KABUK İHTİYAÇLARINA, ORTAK BİR DİLDE CEVAP VEREBİLECEK ESNEK, MODÜLER ÇÖZÜM ARAYIŞLARIDIR.

MİMARİ PROJE 

Karma fonksiyonlu kat otoparkı olarak tasarlanan projenin, dahil olacağı zengin kent yaşamının ihtiyaçlarına cevap verebilecek ve yakın çevresiyle olan uyumunu arttıracak kamusal + ticari alanları tek bir zarf ve peyzaj ile bütüne dönüştürebilme potansiyeli, uygulanabilir ve öncü yapısal çözümlerle desteklenmiştir. Bunlar; ‘Kent Market’ bünyesinde, eski balıkçı kenti olma vasfıyla yerel halka ait taze ya da pişirilmiş deniz ürünlerinin bulunduğu balık hali, yakın çevrede üretilen mandalina ve taze gıdalar için manav ve süt / hayvan ürünlerine ait şarküteriler için kiosklar ile yemek alanlarını aynı çatı altında toplayan Ege marketi. ‘Atölyeler / Dükkanlar’ yerel başlığı altında, bölgede daha önce küçük ölçekli mekânlarda varlığını sürdürmüş zanaatkarlar için üretim-satış alanları ‘Meydan Kafe’ yapı parseli ile yeşil park arasındaki yaya yolunun meydana dönüştüğü noktada, mevcut ağaçları korumak için cephesini geriye çekmiş kafe. 

‘Restoran’ proje konturunu belirleyen mevcut ağaçların tariflediği bahçe ve meydanın kullanımını teşvik edecek, yakın çevredeki esnaf için de alternatif niteliğinde restoran. 

‘Kat Otoparkı’ bölgedeki trafik yoğunluğunu, yapısal varlığını hissettirmeden yaşam merkezinin çekirdeğine yerleşerek azaltmaya çalışan katlı park yeri. 

‘Yeşil Rampa’ yenilenen park peyzaj düzenlemesini yapının terasındaki fonksiyonlara bağlayan, kamusal yeşil alana 3. boyut katarak genişleten, park içi aktivitelerde izleyicilere oturma / seyir alanı sunan ekstensif bitki dokulu rampa. 

‘Seyir Terası’ projenin ana yol cephesinde yer alan yeşil peyzaja ait sirkülasyonu yapı terasına yönlendiren, sokak seviyesinde sınırlanmış yakın çevre algısını arttırarak bölgeden denizi ve adaları gözlemleme şansı yaratan seyir alanı. 

‘Teras Kafe’ halka açık kullanıma ek olarak, kokteyl, lansman ve benzer etkinlikler için de kiralanabilecek, hızlı kent yaşamından izole, parkı daha üst kottan algılama fırsatı yaratan kapalı ve açık alanlar. 

‘Park Kafe’ kentliyi ve emekli göçü ile artan yaşlı nüfusu yeniden düzenlenen parka çekecek, yarı açık ve kapalı mekânlarıyla parkın giriş kapısı niteliğindeki saçaklı yapı. 

‘Park’ yeşil alanları, meydanları, yürüyüş yolları ve kafesi ile yeniden kurgulanmış, proje yapısı ile iç içe geçmiş kentlinin parkı.

CEPHE TASARIMI 

Projenin genel karakterindeki en baskın yapı bileşeni olan cephe sisteminde temel yaklaşım, bünyesindeki karma fonksiyonlarla tariflenmiş farklı kabuk ihtiyaçlarına, ortak bir dilde cevap verebilecek esnek, modüler çözüm arayışlarıdır. Bu bağlamda yapının plan konturundaki eğrisel hareketlerine de eşlik edebilecek alüminyum çubuk profiller kullanılarak; betonarme taşıyıcı sistem, tuğla duvar ve camlı alüminyum doğramalardan oluşan ana kütle, nefes alabilen, hareketli monoblok bir zarf içerisine alınmıştır.

EĞİMLİ TERAS / YEŞİL RAMPA 

Mimari tasarım sürecinde proje alanı içerisinde yer alan mevcut kamusal yeşilin, parsele sadece birkaç yüz metre uzaklıktaki mavi (deniz) ile olan kopukluğuna (manzarayı yakalayarak) son verebilmek için, yapının terasına da taşınması hedeflenmiştir. Peyzajı ve üzerindeki kamusal sirkülasyonu kesintiye uğratmadan, mevcut yeşil alanı yapının seyir terası kotuna taşıma kararı, ekstensif çatı/rampa uygulaması ile çözümlenmiştir.

MİMARİ TASARIM SÜRECİNDE PROJE ALANI İÇERİSİNDE YER ALAN MEVCUT KAMUSAL YEŞİLİN, PARSELE SADECE BİRKAÇ YÜZ METRE UZAKLIKTAKİ MAVİ (DENİZ) İLE OLAN KOPUKLUĞUNA (MANZARAYI YAKALAYARAK) SON VEREBİLMEK İÇİN, YAPININ TERASINA DA TAŞINMASI HEDEFLENMİŞTİR.

OTOPARK VE ÇELİK KANOPİ 

Kamu yatırımı olarak proje, özünde bir katlı otopark yapısı iken, mimari tasarım sürecinde program, hem otopark işletme giderlerini minimize edecek hem de yapının kentli ile olan temasını daha da kuvvetlendirecek yeni bir senaryo ile tekrar ele alınmıştır. Bu nedenle projede en fazla performans beklenen fonksiyon otoparktır. 

MERDiVENLER ve TOPRAK ALTI SERGi ALANI 

Yapı kompleksinde kamusal kullanım alanını genişletecek diğer bir uygulama ise proje arsası içerisindeki eski zabıta binasının yıkılmasıyla ortaya çıkan temel çukurunun, kültürel amaçlı fonskiyonlarla yeniden ele alınması ve hacmi örtecek betonarme döşemenin parkın bir parçası haline getirilmesidir. Bahsi geçen çukur izdüşümü içerisinde tasarlanan merdivenler, potansiyel ziyaretçi trafiğini ana yapıdan koparırken, toprak altı mekâna kontrollü gün ışığı taşıyan park içerisinde bir alt meydan/etkinlik alanı tarifler.

Yapı Proje Ekibi: Atıl Beçin, Altan Günvaran, Cemil Uzunköprü 

Mimari Tasarım: UNAS

Mimari Tasarım Ekibi: Atıl Beçin, Susanne Boss 

Danışmanlar: Eşber Yahyabeyoğlu / İnta, Soner Şimşek / Bauart 

İşveren: Muğla Büyükşehir Belediyesi 

Yapımcı: Lik Yapı 

Statik: AG proje 

Mekanik: Değer Mühendislik 

Elektrik: Ege Mühendislik 

İç Mekân Tasarımı: BCN Design Studio 

Peyzaj Tasarımı: MBB 

Fotoğraflar: Gürkan Akay