Mimarlıkta Malzeme ve Detay: Malzeme Geçişleri Nasıl Yapılabilir?

Kereste, kil karolar ve çinko gibi cephe kaplama malzemelerinin; tuğla, sıva veya diğer duvar malzemeleri ile birlikte kullanılması giderek daha yaygın hale geliyor. Cephede iki malzeme kullanmak, bir binanın hacmini kırmaya, daha çekici bir cephe oluşturmaya ve bir binanın pencere gibi alanlarını farklılaştırmaya veya dikkat çekmeye yardımcı olabilir.

Farklı malzemeleri birbirine göre yerleştirmek, doğru yapıldığı takdirde, bir binanın karakterini önemli ölçüde etkiler. Sonuç olarak, birçok tasarımcı, malzemeler arasındaki geçişleri aynı hizada tutmayı, kusursuz bir görünüm yaratmayı ve bir malzemenin diğerine baskın olmasına izin vermemeyi tercih ediyor. Örneğin, tuğlanın içinde bir gömme ahşabın olması, belirli alanların çerçevelenmesine yardımcı olabilir. Ya da en üst katlarda tuğlaların üzerinde yüksek bir seviyede çıkıntı yapan malzemelere sahip olmak bu alana dikkat çekebilir.

Havalandırmalı cephe kaplamalarını duvara monte etmemizi sağlayan ahşap profilleri, düşük seviyelerde kullanırken, genellikle yere değmemesi ve zemin seviyesinden en az 150 mm yükseltilmesi önerilir. Ahşap profillerin kesin boyutu, malzemelere ve bina konumuna göre değişebilir. Bunun yanı sıra, havalandırmalı cephe kaplamasının boyutu için kaplama üreticisine veya tedarikçisine danışılabilir. Havalandırmalı cephe kaplamasının ahşap profilinin zemin ile arasındaki bu mesafe gerek tuğla duvar gerekse cephe kaplamasının kendisi için oldukça önemlidir. Örneğin havalandırmalı cephe kaplamasında kullanılan ahşap profiller ile zemin arasındaki mesafe azalırsa, cephe kaplaması yağmur suyu gibi su sıçramalarına aşırı derecede maruz kalabilir. Eğer havalandırmalı cephe kaplaması ile tuğla duvarın birleşimi doğru şekilde detaylandırılırsa, zemin ile cephe kaplaması arasındaki boşluk, bir binanın hacmini dönüştürerek, hacmin neredeyse yerden süzülüyormuş gibi daha hafif görünmesini sağlar.

Malzeme geçişleri, malzemelere, u-değeri gereksinimlerine, seçilen yapıya, kurulum yüksekliğine, yangın gereksinimlerine ve binanın kullanımına ve konumuna göre şekillenen çeşitli şekillerde detaylandırılabilir. Havalandırmalı giydirme cephenizin duvar ile aynı hizada olması, duvardan çıkıntı yapmasını veya duvarın içine gömülmesini istiyorsanız, aşağıda bazen karmaşık olan bu malzeme geçişlerini detaylandırmaya yardımcı olacak bir dizi önerimiz mevcuttur.

Tuğla Yüzeyin Üstündeki Havalandırmalı Cephe Kaplaması: Kagir Duvar

Geleneksel kagir duvar ile havalandırmalı giydirme cephenin birleşim detayı, bu konudaki en basit seçeneklerden biridir. Çünkü standart bir kagir duvar havalandırmalı cephe kaplaması için bir temel gibi çalışabilir. Yani kagir duvar ile havalandırmalı cephe kaplaması arasında, ahşap profildeki gibi karmaşık bir ilişki yoktur.

Tabi kagir duvarın ahşap profil ile olan birleşiminden korkmamak lazım. Sadece önemli noktaları bilmekte fayda var. Eğer yapıda yatay ahşap kaplama kullanılıyorsa, havalandırma için sadece dikey çıtalar gereklidir. Ya da dikey ahşap kaplama veya kil karolar kullanılıyorsa, bu sefer yeterli havalandırmaya izin vermek için hem dikey çıtalar hem de yatay çıtalar gerekli olacaktır. Bu seçenek için biraz daha birikim gereklidir.

Bunun yanı sıra, kagir duvarla beraber sadece ahşap değil, metal profiller de kullanılabilir. Metal profiller, yüksek seviyelerde veya kritik alanlarda kullanım için alternatif sağlarlar ve olası bir yangına karşı dayanıklı bir seçenek sunarlar.

Bu seçenekte ahşap profilleri kaplama yapılacak duvarın baştan aşağı her yüzeyinde kullanmak pratik değildir. Çünkü yalıtımın ve tuğla kalınlığının üzerinde bir havalandırma boşluk gerekir. Bu boşluk, tuğlanın ahşap kaplama düzleminin önüne oturacağı anlamına gelecektir. Bu durum, Tuğla Yüzeyden Girintili: Ahşap Çerçeve bölümünde (aşağıda) daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Havalandırmalı Cephe Kaplaması ile Tuğla Duvarın Aynı Hizada Olması: Duvardan Ahşap Profillere

Tuğla duvar ile havalandırmalı cephe kaplaması arasındaki malzeme geçişlerini detaylandırırken kullanılan bu yöntem, mimarlar arasında kullanılan en popüler seçeneklerden biridir. Ancak doğru şekilde yapılması da en zor olanlardan biridir. Bunun nedeni, farklı dış malzemeler, farklı yapı ve inşa tekniklerine gereksinim duyar.

Bu seçeneği detaylandırırken hatırlamanız gereken önemli noktalar şunlardır:

1. İstenen U-değerine ve yapısal gereksinimlere uyacak şekilde, her iki duvar tipinin ısı geçirgenliğini hesaplayın. Örneğin, tuğla duvar ve havalandırmalı giydirme cephe için minimum 0,18 W/m²K elde etmeniz gerekecektir.

2. İki yapının dış yüzünü hizalayın.

3. Havalandırmalı giydirme cephenin latalarının, ahşap profillerin ve iç yalıtımın kalınlığını ayarlayın. Bu sayede içte yer alan alçıpan duvarlar, dıştaki yığma duvar ile eşleşecektir.

4. İki duvar tipi arasındaki bağlantılara ve uygun kaplama bağlantı detaylarına ilişkin referanslar için NHBC, TRADA, diğer profesyonel dernekler ve üreticilere danışın.

Havalandırma Cephe Kaplamasının Tuğla Duvara Gömülmesi: Ahşap Profiller

Ahşap profillerin tuğla duvarın daha gerisinde yer aldığı bir görüntü veya detay elde edilebilir. Bu yöntemle tasarlanan havalandırmalı cephe kaplamasında ahşap profiller için, tuğla duvarda daha fazla derinlik sağlamak gerektirecektir. Bu şekilde kaplama, tuğla duvardan daha geride olacaktır. Bu yöntem özellikle cam için açılan boşluklarda kullanılabilir.

Bu seçeneği detaylandırırken hatırlanması gereken önemli şeyler:

1. İstenen U-değerine ve yapısal gereksinimlere uyacak şekilde, her iki duvar tipinin ısı geçirgenliğini hesaplayın. Örneğin, tuğla duvar ve havalandırmalı giydirme cephe için minimum 0,18 W/m²K elde etmeniz gerekecektir.

2. Havalandırmalı giydirme cephedeki ahşap profilleri, tuğla duvarın iç yüzüne hizalayın.

3. Havalandırmalı giydirme cephedeki ahşap profilleri, üstüne gelecek tuğla duvardaki ahşap profillerle eşleşecek şekilde ayarlayın.

4. Ahşap profil gereksinimlerine, bağlantılarına ve spesifikasyonlarına ilişkin referanslar için NHBC, TRADA, diğer profesyonel dernekler ve üreticilere danışın.

Havalandırmalı Giydirme Cephedeki Ahşap Profiller Zemine Nasıl Dokunmalı?

Havalandırmalı giydirme cephedeki ahşap profiller, kaplamayı ve destekleri olası geri tepmelerden korumak veya yağmurdan uzaklaştırmak için zemin seviyesinden/döşemesinden en az 15 cm veya daha yüksekte detaylandırılmalıdır. Özellikle ahşap profiller, malzemenin ve cephenin uzun ömürlü olmasını sağlar. Havalandırmalı giydirme cephedeki ahşap profillerin zemindeki bu kırınımı, doğru detaylandırılırsa, bir bina hacmini ve bina zemin seviyesi ile nasıl etkileşime girdiğini güzel yönde değiştirir. Örneğin, kaplamanın yarattığı gölge, binanın yerden süzülüyormuş gibi görünmesini sağlayabilir.

Havalandırmalı Giydirme Cephedeki Ahşap Profiller ve Zemin Birleşimi

Araya Ahşap Çıta Koymak

Genellikle ahşap profillerin zemin seviyesinden en az 15 cm yukarıda tutulması tavsiye edilir. Bu yöntemde ahşap kaplama tuğla duvarın üzerine veya önündedir. Ancak, ahşap kaplama ile duvar arasındaki boşluğua, herhangi bir yağmur suyunun veya havanın kaçmaması için ahşap bir çıta konur.

Araya Metal Levha Yerleştirmek

Ahşap profillerin zemin seviyesinden en az 150 mm yukarıda olması tavsiye edilir. Bu yöntemle, tuğla duvar içerisinde bir derinlik oluşturularak ahşap kaplamanın duvar ile aynı hizada olması sağlanır. Duvar ile Kaplama arasına konan metal levha, yağmur suyunun aradaki boşluktan akmasını sağlar.

Arayı Boş Bırakmak

Bu öneride ise ahşap karkas yapının zemin seviyesinden en az 150 mm yukarıda olması ve ahşap kaplamanın zeminden en az 200 mm yukarıda olması gerektiğidir. Bu yöntemde kaplama duvarın önünde yer alır. Kaplama ile duvar arasındaki boşluğa herhangi bir müdahalede bulunulmaz. Bu şekilde boşluktan hava ve su akışı sağlanır.

Akılda Tutulması Gerekenler

Malzemeleri birbiriyle aynı hizada, girintili veya çıkıntılı yapmayı tercih edebilirsiniz. Ancak malzeme geçişleri için dikkate alınması gereken bir dizi temel unsur vardır.

Kaplamaya çarpan su dikey olarak nasıl boşalır?

ahşap profiller, tuğla duvar ile aynı hizadaysa veya içine gömülü haldeyse, boşluğa giren veya kaplamaya çarpan herhangi bir suyun, tuğlaya geçmeden  aşağı akabilmesi ve kaplamadan damlayabilmesi için, uygun bir damla detayı ile kaplama kullanılmalıdır.

Binanın ana yapısı nedir?

Ana malzeme yapısına bağlı olarak, belirli kaplama malzemeleri uygun olmayabilir. Binanın üzerindeki artan yük miktarını düşününce, bir inşaat mühendisinden bilgi almanız gerekebilir. Bazı kaplama malzemelerinin yüksek düzeyde kullanılması, dış duvara güçlendirme veya ek destekler gerektirebilir.

Birlikte kullanılması tavsiye edilmeyen malzemeler var mı?

Birbirini tamamlayan malzemeleri seçmek her zaman önemlidir, ancak bazı malzemelerin aşağıdakileri lekeleyebileceğini ve zarar verebileceğini de göz önünde bulundurmak önemlidir. Örneğin korten - ve bakır gibi metaller yağmur suyuyla doğal olarak oksitlenip, aşağıdaki malzemeler üzerine damlayabilir ve leke yapabilir. Bazı metaller meşe ve sedir gibi ahşaplara da zarar verebilir. Üreticiler ve tedarikçiler malzeme yakınlığı konusunda tavsiyede bulunabilmelidir.