OMA'nın Taipei Gösteri Sanatları Merkezi Çığır Açtı

Yaklaşık iki yıl sonra OMA, iki aşamalı uluslararası bir yarışmanın galibi ilan edildi. Yarışma sonucunda yeni inşaat projesi Taipei Gösteri Sanatları Merkezi hizmete girdi. OMA ortakları Rem Koolhaas ve David Gianotten tarafından yönetilen bu iddialı proje, özel formu nedeniyle mimarlar arasında çok fazla tartışma yarattı. Bir dizi programatik işlemle biçimlendirilen form, çeşitli performansları barındırmak için üç tür tiyatroyla birleştiriliyor.

Üç Farklı Tiyatronun Birleşimi

800 kişilik kapasiteye sahip olan Proscenium Playhouse, dıştan büyük bir küre olarak ifade edilirken, sırasıyla 1.500 ve 800 oturma kapasiteli diğer iki tiyatro ise periferik küpler olarak temsil ediliyor. Tüm sahne düzenlemeleri merkezi küp içinde bir araya getiriliyor. Bu tiyatrolar bağımsız olarak veya bir arada kullanılabiliyor, bu şekilde daha fazla esnekliğe olanak tanınıyor ve deneysel performans olanakları genişliyor. Bu gösteri sanatları merkezinin esnek yapısı, aslında Tayvan bakımından sanat için oldukça güçlü bir ibaredir.  Benzer şekilde OMA'nin Pekin, Çin'deki CCTV binasında bir “kamu döngüsü” yaratarak bina boyunca sirkülasyonu kanalize etmesi TPAC'ı çalıştıran alanları açığa çıkarıyor.  Alanlar tipik olarak halktan gizlidir, ancak performansların kendileri kadar açıklayıcıdır.

Neden son 100 yılın en heyecan verici tiyatro etkinlikleri onlar için resmi olarak tasarlanmış alanların dışında gerçekleşti? Mimarlık kendi kirli sırrını, mümkün olana sınırlar koymanın kaçınılmazlığını aşabilir mi?

Gösteri Sanatları Merkezinde İkonik Yapılar

Son yıllarda dünya, gizemli bir fikir birliğine göre, aşağı yukarı özdeş bir kombinasyondan oluşan performans merkezlerinin çoğalmasına tanık oldu: 2.000 kişilik bir oditoryum, 1.500 kişilik bir tiyatro ve bir kara kutu. Açıkça ikonik dış biçimler, 19. yüzyıl pratiğine (ve sembolizm: sosyal tabakalaşmanın kanıtı olarak balkonlara) dayanan muhafazakâr iç işleyişi gizler. Tiyatronun temel unsurları -sahne, proscenium ve oditoryum- 3000 yıldan daha eski olmasına rağmen, çağdaş durgunluk için hiçbir mazeret arıyoruz. TPAC ise tam tersi bir yaklaşım benimsiyor: Tiyatronun iç işleyişinde deneyler yaparak (böyle düşünülmeden) bir ikonun dış varlığını üreterek.

 TPAC, her biri bağımsız olarak çalışabilen üç tiyatrodan oluşur. Tiyatrolar, sahneleri, sahne arkalarını ve destek alanlarını tek ve verimli bir bütün halinde birleştiren merkezi bir küple birleşiyor. Bu düzenleme, alanların şüpheli olmayan senaryolar ve kullanımlar için değiştirilmesine veya birleştirilmesine izin veriyor. Tasarım, tanımlanamayanın özgürlükleri ile özgünlüğün avantajlarını sunuyor.

Performans merkezlerinin tipik olarak bir ön ve bir arka yüzü vardır. Kompakt yapısı sayesinde TPAC, şehrin bu yoğun ve hareketli bölümünün üzerinde dışarıya doğru çıkıntı yapan ve yüzen bireysel salonlar tarafından tanımlanan birçok farklı “yüze” sahiptir. Oditoryum, oluklu camla kaplanmış ışıklı, hareketli küpün karşısında gizemli, karanlık unsurlar gibi okunuyor. Küp yerden kaldırılır ve sokak yavaş yavaş farklı tiyatrolara ayrılarak binaya uzanır.

Proscenium Playhouse, küple kenetlenen asılı bir gezegene benzer. Seyirci, oditoryuma erişmek için bir iç ve dış kabuk arasında dolaşır. Oditoryumun içindeki iç kabuk ve küpün kesişimi, akla gelebilecek her türlü çerçeveyi yaratan benzersiz bir sahne önü oluşturur.

Büyük Tiyatro, 20. yüzyılın büyük tiyatro alanlarının çağdaş bir evrimidir. Standart ayakkabı kutusuna direnen şekli biraz asimetriktir. Sahne seviyesi, parter ve balkon katlanmış bir düzlemde birleştirilmiştir. Aynı seviyedeki Grand Theatre'ın karşısında, Multiform Theatre en deneysel performansları barındıracak esnek bir alandır.

Aslında bu gösteri merkezi, Super Theatre, Grand Theatre ve Multiform Theatre'ın birleştirilmesiyle oluşturulmuş devasa, hatta fabrika benzeri bir ortamdır. BA Zimmermann'ın 100 metre uzunluğunda bir sahne gerektiren operası Die Soldaten (1958) gibi prodüksiyonların daha önce imkânsız olan emellerini karşılayabilir. Mevcut geleneksel eserler anıtsal bir ölçekte yeniden hayal edilebilir ve yeni, henüz hayal edilmemiş tiyatro biçimleri Süper Tiyatro'da gelişebilir.

Genel halk - hatta tiyatro bileti olmayanlar bile - TPAC'a girmeye teşvik edilir. Halk Döngüsü, tiyatro altyapısı ve üretim alanları boyunca, tipik olarak gizli, ancak eşit derecede etkileyici ve “görünür” performans olarak koreografisi yapılan bir yörüngedir. Halk Döngüsü, yalnızca seyircinin tiyatro prodüksiyonunu daha eksiksiz deneyimlemesini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda tiyatronun daha geniş bir kitleyle etkileşim kurmasını sağlar.

Proje: Taipei Gösteri Sanatları Merkezi 

Durum: Yarışma: 2008-2009. İnşaat 2012'de başlıyor. Planlanan tamamlanma: 2015 Müşteri: DepartmanKültürelİşler, Taipei Şehir Hükümeti

Bütçe: Tahmini: 5,4 milyarTayvanDolar (yaklaşık 140 milyon €)

Program: Toplam 50.000m2. Bir adet 1.500 kişilik tiyatro ve iki adet 800 kişilik tiyatro Yükseklik: 63m

Sorumlu Ortaklar: Rem Koolhaas, David Gianotten Sorumlu Ortak: Adam Frampton

Tasarım Ekibi: İbrahim Elhayawan ile: Yannis Chan, Hin-Yeung Cheung, Jim Dodson, Inge Goudsmit, Alasdair Graham, Vincent Kersten, Chiaju Lin, Vivien Liu, Kai Sun Luk, Kevin Mak, Slobodan Radoman, Roberto Requejo, Saul Smeding, Elaine Tsui, Viviano Villarreal, Casey Wang, Leonie Wenz

Yarışma Ekibi: Ortaklar/Tasarımcılar: Rem Koolhaas, David Gianotten, Ole Scheeren ve kıdemli mimarlar: André Schmidt, Mariano Sagasta ve Adam Frampton, Erik Amir, Josh Beck, Jean- Baptiste Bruderer, David Brown, Andrew Bryant, Steven Chen, Dan Cheong, Ryan Choe, Antoine Decourt, Mitesh Dixit, Pingchuan Fu, Alexander Giarlis, Richard Hollington, Shabnam Hosseini, Sean Hoo, Takuya Hosokai, Miguel Huelga, Nicola Knop, Chiaju Lin, Sandra Mayritsch, Vincent McIlduff, Alexander Petellini, Iptellinito , Gabriele Pitacco, Shiyun Qian, Joseph Tang, Agustin Perez-Torres, Xinyuan Wang, Ali Yıldırım, Patrizia Zobernig

İşbirlikçiler

Yerel mimar: Artech Architects Tiyatro danışmanı: dUCKS scéno, CSI İç mimar: Inside Outside Peyzaj tasarımcısı: Inside Outside Akustik danışmanı: DHV Yapı mühendisi: Arup Structure, Evergreen MEP mühendisi: Arup MEP, Heng Kai, IS Lin Fire mühendisi: Arup Fire, TFSC Aydınlatma danışmanı: Chroma 33 Cephe mühendisi: ABT, CDC Sürdürülebilirlik danışmanı: Arup Building Physics, Segreene Geoteknik mühendisi: Sino Geotech Trafik danışmanı: EECI Traffic Model: Vincent de Rijk, RJ Models Fotoğraf: Frans Parthesius, Iwan Baan Animasyon: Artefactory