Sürdürülebilir Yenileme Projesi: Cluster Zuid
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
De Zwarte Hond mimarlık stüdyosu, Leiden Üniversitesi’nin eski "Cluster Zuid" binasında dikkatle planlanmış bir yenileme ve genişletme çalışması yaparak binayı yeniden işlevlendirdi.
Cluster Zuid binası, 1970'lerin sonlarında Hollandalı mimar Joop van Stigt tarafından tasarlanmış olup, mimarlıkta yapısalcılığın temsilci örneklerinden biri. (Yapısalcılık, binalar ile onların sosyal bağlamları arasındaki ilişkiyi vurgular ve yapıların insan etkileşimi ve davranışlarını nasıl şekillendirdiğine odaklanır.) Kapsamlı bir yenileme programının ardından, Cluster Zuid binası 8 Ekim 2024’te Herta Mohr Binası olarak yeniden açıldı. (Leiden Üniversitesi mezunu olan Herta Mohr, üniversitenin bir kadının adını verdiği ilk bina olarak tarihe geçti.)
Yeniden tasarlanan bina, 11.400 m2’lik alanı ile Leiden Üniversitesi Beşeri Bilimler Fakültesi'ne ev sahipliği yaparken, içerisinde iki büyük derslik, 700'den fazla bireysel çalışma alanı, yirmi yeni grup çalışma odası ve ortak kullanım alanları bulunuyor. Bina kullanıcıları arasında Afrika Araştırmaları Merkezi Leiden, Asya Çalışmaları Uluslararası Enstitüsü ve Orta Doğu Kütüphanesi de bulunuyor.
Cluster Zuid, başlangıçta yedi küçük "konut" ve iki avludan oluşuyordu. Dar geçitler ve duvarlar yön bulmayı zorlaştırıyor ve iç mekanları karanlık hale getiriyor. Küçük pencereler bu karanlığı daha da artırarak kapalı ve kasvetli bir hava yaratıyor. De Zwarte Hond, "Bunu iyileştirmek için, merkezdeki yapı yıkıldı ve çok fazla doğal ışık alan yeni ve büyük bir merkezi yapı ile değiştirildi." dedi. Aydınlık ve ferah olan yeni avlu, ziyaretçilerin kendilerini daha iyi yönlendirebilmelerini sağlıyor ve ayrıca, mevcut evlerden bu merkezi avluya kadar uzanan yeni oluşturulan diyagonal görüş hatları ile destekleniyor. Stüdyo, "Maliebaan (sokak) tarafında alüminyum cepheye sahip sekizinci bir ev inşa edildi." dedi. Joop van Stigt'in Cluster Zuid binası için orijinal tasarımı, bu konumda yer aldı ancak hiçbir zaman inşa edilmedi.
Binanın tescilli yapısı nedeniyle, cephede minimal değişiklikler yapıldı. Van Stigt’in karakteristik mantar şeklindeki beton kolonları ve ikonik mimari unsurlar korunarak, yenileme sürecinde görünür durumda bırakıldı.
Proje süresince sürdürülebilirlik odağında, yıkılan yapıdan kalan üç beton kolon yeni yapıda yeniden kullanıldı, eski sekoya ahşap tavan panelleri akustik duvar panellerine dönüştürüldü. Tüm yenileme boyunca zararlı madde emisyonu düşük kaplamalar ve yüksek kaliteli yapıştırıcılar kullanıldı. Ayrıca, bina yer altı termal depolama sistemiyle donatıldı ve çatıya güneş panelleri ile sedum bitkileri tercih edildi. Tüm bu önlemler sayesinde Herta Mohr Binası, BREEAM "Mükemmel" derecesine layık görüldü.
De Zwarte Hond, bu yenileme ile Cluster Zuid’in orijinal yapısını günümüz ihtiyaçlarına uygun bir şekilde geliştirdi. Stüdyo Joop van Stigt'in vizyonunu ve günümüz sürdürülebilirlik standartlarını birleştirerek yeni bir kültürel ve çevresel uyum sağladı.