Teknik Meseleler Sertağaç Ahşabın Sınıflandırılması

Teknik Meseleler yazı dizimizin bu bölümünde ahşabın sınıflandırılması ihtiyacını ve farklı son kullanımlarda farklı sınıflar elde etmek amacıyla kullanılan yöntemleri inceleyeceğiz.

Bir tomruktan biçilen tüm kerestelerde genel bir kural olarak, biçilen levhaların üretildikleri sırada kategorilere ayrılması veya sınıflandırılması için bazı yöntemlere ihtiyaç vardır. Bu, son kullanıcı veya müşterinin seçtiği ahşap levhaları kullanmayı düşündüğü amaca uygun olarak seçebilmesini veya ayırt edebilmesini sağlar. Sert ağaç ahşabı genellikle, kesilip kapı veya dolap gibi sert ağaç bir ürüne dönüştürüldüğünde biçilmiş bir keresteden ne kadar temiz (hatasız) ahşap kesilebileceğine göre sınıflandırılır. Farklı sınıflar farklı amaçlara uygundur ve sınıf, ahşabın nasıl görünmesi gerektiğinin bir açıklaması olarak işlev görür. Hem Kuzey Amerika hem de Avrupa ılıman sert ağaçları ve aynı zamanda tropikal sert ağaçlar, genellikle yumuşak ağaçlardan daha dekoratif amaçlarla kullanıldıkları için neredeyse her zaman görünümlerine göre sınıflandırılır.

Tüm ahşaplar doğası gereği doğal bir malzemedir ve tanımı gereği nasıl göründüğünü belirleyen doğal kusurlara ve özelliklere sahiptir. Görünüşe göre sınıflandırmadan bahsettiğimizde, her bir ahşap levhanın yüzeyinde bulunan kusurların veya özelliklerin sayısı açısından her bir ahşap levhanın nasıl ‘göründüğünü’ belirleriz. Ahşap üzerindeki temiz ahşap yüzdesi ne kadar yüksekse, ahşabın sınıfı da o kadar yüksek olur. Tabii ki, ahşabın sınıfı değerini de belirler. Ahşap ne kadar az kusurlu ve temiz olursa, değeri de o kadar yüksek olur. Sert ağaç kerestenin görünüşüne göre sınıfını belirlemenin iki yöntemi vardır. Birincisi, biçilmiş bir ahşaptaki kusurların bireysel bir kereste sınıflandırıcısı tarafından görsel olarak değerlendirilmesidir. Bu noktada, her bir ahşap levhaya, yalnızca levhanın görünüşüne dayalı olarak tasnifçi uzmanın kararına göre bir derece verilir. Bu, bir kereste paketi içindeki her bir ahşap levhanın ‘görüldüğü gibi’ satılabilmesini ve nihai kullanım amacı dikkate alınmaksızın sınıflandırılmış olduğunun söylenebilmesini sağlar. Bu yöntem keyfidir ve tamamen tasnifçinin deneyimine bağlıdır ve bireysel yoruma açıktır. Bu durum, farklı kereste fabrikaları ve üreticilerin aynı sınıfta olduğu varsayılan ürünlerinde önemli farklılıklara yol açabilir. Bu sistem, Avrupa ılıman sert ağaçlarının sınıflandırma şeklidir. Fransa, Ukrayna ve Hırvatistan gibi sert ağaç kereste tedarik eden Avrupa’daki farklı ülkelerin hepsi, üretimlerinin belirli bir sınıfı nasıl karşıladığına dair farklı yorumlara sahip olabilir.

AHŞAP ÜZERİNDEKİ TEMİZ AHŞAP YÜZDESİ NE KADAR YÜKSEKSE, AHŞABIN SINIFI DA O KADAR YÜKSEK OLUR. TABİİ Kİ, AHŞABIN SINIFI DEĞERİNİ DE BELİRLER. AHŞAP NE KADAR AZ KUSURLU VE TEMİZ OLURSA, DEĞERİ DE O KADAR YÜKSEK OLUR.

Amerika sertağaç ahşap endüstrisi tarafından sertağaç kerestesinin derecelendirmesi amacıyla Ulusal Sertağaç Kereste Birliği (NHLA) kurallarına dayalı olarak kullanılan ‘kesme birimi’ yöntemidir. Bu NHLA kuralları, her bir kerestedeki temiz ahşap miktarını ölçerek biçilmiş bir sert ağaç ahşap levhanın sınıfını belirlemek için açıkça tanımlanmış bir matematiksel hesaplama sunar. Bu kurallar hem alıcıya hem de satıcıya Kuzey Amerika sertağaç ahşabını belirlemek ve ticaretini yapmak için tutarlı bir dizi kılavuz sağlar. NHLA kuralları, her sınıf için ölçülebilir bir temiz veya hatasız ahşap yüzdesi sağlamak amacıyla mobilya ticareti göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır. FAS / Firsts & Seconds (İlkler & İkinciler) olarak bilinen en yüksek sınıf için % 831/3 veya 10/12 temiz ahşap (yani hatasız ahşap) olmalıdır. Kesim birimi yöntemi, kusurların sayısını ve ahşaptaki konumlarını kısıtlar ve ayrıca bu kusurları gidermek için herhangi bir ahşapta izin verilen toplam kesim sayısını da sınırlar. Ahşap levhanın boyutu ne kadar büyük olursa, sınıflandırma yapmak için gereken temiz parçaları elde etmek için o kadar fazla kesim yapabilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da, temiz ahşap parçalarının söz konusu sınıf için belirtilen minimum uzunluk ve genişlikleri karşılaması gerektiğidir. FAS için minimum boyut 4 “x 5‘ ve 3 “x 7’’dir ki bu ölçü kapı pervazları yapmak için yeterince uzun bir örnektir.

Daha fazla kusur ve daha az temiz ahşabın varlığıyla levhanın sınıfı düştükçe, sınıfa ulaşmak için gereken verim de parçaların belirtilen minimum uzunluklarıyla birlikte azalır. FAS’tan sonraki kalite bir numaralı orta sınıfı temsil eden “No.1 Common” adıyla bilinir. Bu kalite için, temiz ahşap yüzdesinin %66 2/3 veya 8/12 olması ve parçaların olması gereken minimum boyutun 4 “x 2‘ veya 3 “x 3’ olması gerekir. Bu kalite, dolap endüstrisinin ihtiyaçları için idealdir ve bu yüzden başlangıçta ‘dolap kalitesi’ olarak tanınmıştır. Daha rustik bir sınıf kalitesi için No.2 Common seçilmelidir, sadece %50 temiz ahşap ve minimum 3 “x 2’ boyutunda parçalara ihtiyaç duyulur. Daha düşük sınıflardan elde edilen kesimler, sadece daha küçük parçalar halinde aynı temiz ahşap ve aynı kalitede olacaktır. Bir tomruktan kesilen tüm ahşap levhaları kullanmak sert ağaç endüstrisi için son derece faydalı olduğundan, mümkün olan yerlerde daha düşük sınıfların kullanımını araştırmak önemlidir. Aynı zamanda, son kullanıcının belirli bir uygulama için çok yüksek (ve çok pahalı!) bir sınıf kullanmadığından emin olması önemlidir.

Bu açıkladığımız ve Kuzey Amerika sertağaç endüstrisi tarafından benimsenen NHLA kuralları tam olarak anlaşılması zor bir beklenti olabilir, ancak ahşap levhaların karşılaştırılabilir değerini belirler ve alıcı ile son kullanıcıya belirli bir son kullanımda kereste satın alabilecekleri tutarlı bir standart sağlar. Bu standart sınıflandırma kuralları genellikle birkaç istisna dışında Amerika Birleşik Devletleri’nden ticari olarak temin edilebilen tüm Kuzey Amerika sertağaç türleri için geçerlidir. Amerikan Sertağaç İhracat Konseyi’nin NHLA ile ortaklaşa düzenledikleri sert ağaç ahşap sınıflandırma seminerlerini AHEC’in YouTube kanalında çevrimiçi olarak izleyebilir, AHEC web sitesindeki yayınlardan detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.