Zaha Hadid Architects Aarhus Stadyumu'nu Tasarlayacak

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Zaha Hadid Architects ekibi, mimarlık ve mühendislik firması Sweco ve peyzaj mimarı Tredje Natur ile ortaklaşa Danimarka'daki yeni Aarhus futbol stadyumunu inşa etme yarışmasını kazandı. 

Şehrin Marselisborg ormanıyla çevrili yeni Aarhus Stadyumu, taraftarları tek katmanlı bir oturma kabuğunda mümkün olduğunca sahaya yaklaştıracak ve sürükleyici bir maç deneyimi yaratacak. “Ormanın Arenası” olarak adlandırılan tasarım konsepti, çevredeki 47 metre yüksekliğe ulaşan ağaçların dikey ritminden ilham alıyor. Tasarım yeni stadyumun halka açık sütun dizilerinde ve cephesinin ahşap kirişlerinde devam eden dikeyliği ile ormanın bir uzantısı olarak tasavvur ediyor.

Bu dikey hareketler, ormanlardan peyzajlı plazalara ve stadyumun içindeki ve dışındaki yolcu salonlarına doğru akıyor. Cephe ve çatıdaki ahşap kirişlerin girift hiyerarşisi ile birleştiğinde, stadyumun geniş yatay hacmi insan ölçeklerine bölünmüş. Aynı zamanda bitişikteki halk meydanında toplanan taraftarlar için bir varış duygusu yaşatır.

Yeni stadyumun çatısı, hava koşullarına karşı korumayı en üst düzeye çıkarmak ve bitişik dış plazaların yanı sıra iç yolcu salonlarında konfor seviyelerini artırmak için tasarlandı. Stadyum içindeki olaylardan bağımsız, korunaklı 360 derecelik bir kamu sirkülasyon rotası belirlendi. Yerel topluluk ve parka gelen ziyaretçiler tarafından çok çeşitli kentsel, eğlence ve kültürel kullanımlar için hoş yeni kamusal alanlar yaratıldı.

Stadyumun şeffaf çatısı ile cephedeki ahşap kirişler arasındaki boşluk, çevredeki ormanın bir görüntüsünü sunarken, şeffaf sütun dizileri farklı programlar arasındaki çizgileri bulanıklaştırıyor. Doğu ve batı taraflarında, halka açık etkinlikler ve biletleme programları arasında bir arayüz görevi gören açık sütun dizilerinin yanı sıra ana girişleri ayırt etmek için tabelalar bulunuyor. Böylece stadyumun yılın 365 günü farklı türde etkinliklere ev sahipliği yapma potansiyelini en üst düzeye çıkarır.

Mevcut stadyum sahası üzerine inşa edilecek yeni projenin tasarımı, inşası ve malzemeleri çevresel uyumluluk, işlevsellik ve deneyimsel değer için optimize edilmiş. Doğru işlev için doğru malzemeler kullanılırken sağlam olan en yüksek yerlerde malzemelerin miktarları azaltılmış. Yeni Aarhus Stadyumu üç ana malzeme ile karakterize edilir. Sütunlar için geri dönüştürülmüş agrega içeren beton, kirişler için yerel olarak tedarik edilen, ileri dönüştürülmüş ve geri dönüştürülmüş çelik ve cephe kaplaması için yerel sertifikalı sürdürülebilir kaynaklardan ahşap…

1918'de mimar Axel Høgh-Hansen tarafından tamamlanan bitişik 'Stadionhallerne' binası yenilenecek. Yoğun kırmızı cepheleri ve beyaz süslemeleri, kulüpteki herkesin değer verdiği tarihi ruhunu korumak için muhafaza edilecek. 

Yeni binanın tasarımı ve inşası, mümkün olan her yerde mevcut stadyum malzemelerinin ve bileşenlerinin geri dönüştürülmesine ve yeniden kullanılmasına dayalı olacak. Yeni stadyumun çevresel etkileri üzerindeki olumlu etkiye ek olarak, eski stadyumun bileşenlerinin yeniden kullanılması, projenin yerel sağlamlığına katkıda bulunur.

İlk takımı Danimarka Superliga'da oynayan Aarhus Gymnastikforening (AGF) futbol kulübüne ev sahipliği yapan mevcut Aarhus Stadyumu, 1920'de açıldı. 1948 ve 2004 yılları arasında yapılan birçok yenileme çalışmasına rağmen, mevcut stadyum yüksek profilli profesyonel ve uluslararası futbol maçlarının yanı sıra önemli kültürel etkinliklere düzenli olarak ev sahipliği yapmak için gerekli standartları hala karşılamıyor. 

Özellikle AGF taraftarları için mevcut stadyumdaki seyirciler ile futbol sahası arasındaki uzak mesafe bir engeldi. Yeni stadyum, taraftarları sahaya yaklaştıracak ve maçtaki herkes için sürükleyici bir deneyim sunacak. Yarışmanın organizatörleri, stadyumun Marselisborg'un antik ormanının benzersiz konumunu ve ekibin tarihi Stadionhallerne'ye yakın olma önerisini takdir etti. Yarışmanın organizatörler "Kazanan projenin güçlü sunumu davetkar, çevresine uzanıyor ve bağlamla iyi bir şekilde bağlantı kuruyor." dedi. 

Zaha Hadid Architects'in Direktörü Gianluca Racana şunları söyledi: "Aarhus'ta böylesine önemli bir projeyi inşa etmek üzere seçilmek bir onurdur. Yeni Aarhus Stadyumu için teklifimiz, doğal orman zemininden ve kulübün mirasından ilham almıştır. Yılın 365 günü kullanılabilecek, çok sayıda yeni kamusal alan sunan stadyum, tasarımının ve inşasının her aşamasında en yüksek çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik standartlarını bir araya getirerek şehir için yeni bir dönüm noktası olacak." 

Sweco'nun Vaka Mimarı Peter Kristiansen şunları söyledi: "Yeni Aarhus Stadyumu, taraftarlar ve yerel topluluk için bir katalizör… Kulüp için yeni bir kimlik, ulusal ve uluslararası futbol topluluğu için yeni bir dönüm noktası olmayı hedefliyor. Bu prestijli projeye layık görüldüğümüz için çok mutluyuz. Bunu şehirdeki yerel varlığımızın farkındalığı ve AGF ve Aarhus ile ilişkilendirilen yerin benzersizliği, bağlamı ve ruhu ve kimliğine dair bir anlayış olarak görüyoruz. Ortama uyan ve İskandinav profiline sahip bir stadyum tasarlamak için ortaklarımızla birlikte çalıştık. Stadyum özenle tasarlandı ve her koltukta harika bir deneyim olacağını garanti ederim."

Tredje Natur'un Ortağı Ole Schrøder şunları söyledi: "Teklifimiz, kulübün gururlu ruhunu ve Aarhus şehri için önemini yansıtıyor. Stadyum hem sahadaki mimari mirasa hem de onu çevreleyen eşsiz doğaya saygı gösterek, halka hoş geldiniz mutluluğunu yansıtacak. Her durumda!" dedi. 

Aralık 2021'de düzenlenen ihaleye 42 Danimarkalı ve uluslararası mimar ekibi ön yeterlilik başvurusunda bulundu ve yarışmanın ilk turu için altı takım seçildi ve üç eşit kazanan ikinci tura yükseldi. Yarışmanın kazananları, geliştiricisi Aarhus şehri olan ve finansmanın çoğunluğunu sağlayan Lind Invest ve Salling Fondene adlı iki sponsor ve yerel Superliga kulübü AGF Football tarafından açıklandı.

Kazanan teklif şimdi Aarhus Belediyesi, kazanan ekip ve AGF arasındaki iş birliğiyle 2023'ün ilk yarısında onaylanacak. Buna paralel olarak yeni stadyumun yapımından sorumlu bir müteahhit de bulunacak. Mevcut stadyumun aşamalı yıkımı 2024'te başlamadan önce, inşaatın 2023'ün ikinci yarısında ayrıntılı olarak planlanacak. İnşaat aşaması, 2026'da yeni stadyumun planlanan açılışına kadar dört aşamayı kapsayacak.