8 Mayıs 2014

Akılcı Yöntemler Tasarrufu Beraberinde Getirir

Zeki Kadirbeyoğlu

Aydınlatma Tasarımcısı

Akılcı Yöntemler Tasarrufu Beraberinde Getirir

LED sistemler dünya için çok yeni bir konu ve her gün yeni gelişmeler var. LED’in enerji tasarrufu çok fazla ama asıl büyük tasarruf aydınlatma kontrolü sayesinde elde ediliyor. Aydınlatmayı kontrol edecek bir otomasyon sistemi kurduğunuz zaman, asıl büyük tasarrufu elde etmeye başlıyorsunuz.

Mimarlığın ayrılmaz bir parçası haline gelen aydınlatma tasarımı her zaman, mimariye, mekâna ve mekândaki objelere entegre bir çözüm sunmalı… Mimar, iç mimar ve aydınlatma tasarımcısı nasıl bir işbirliği içinde olmalı?

Mimar, iç mimar ve aydınlatma tasarımcısının mümkün olduğu kadar projenin başından itibaren beraber çalışmaları gerektiğini düşünmekteyim. Projeye ne kadar erken dahil olabilirsek o kadar detaylı bir çalışma yapma imkanımız oluyor ve mimarinin içine gizlenmiş detaylarla aydınlatma çözümleri üretmeye çalışıyoruz. Aksi takdirde daha geç bir safhada projeye dahil olursak, ürünler ortada kalıyor ve sonradan projeye monte edilmiş gibi duruyor. Projenin aydınlatma konseptini ortaya çıkarmak için gönül veren hayal eden herkesin katkısı gereklidir. Daha dün bir yatırımcı, projenin işlevini ve yaşam esaslarını o kadar iyi aktardı ki; tasarımın önü bununla açıldı.

Mimari aydınlatma tasarımı, projeye yönelik en uygun teknik ve estetik aydınlatmanın çözümünü bulmayı gerektiren bir iştir. Bunun için, projenin ruhunu benimsemesi gereken aydınlatma tasarımcısının amacı; nicelik, nitelik ve ahlak arasında denge kurmaya çalışmak olmalıdır. Aynı zamanda ışığın çevreye olan etkisi göz ardı edilemeyeceğinden ışık ve çevre arasındaki uyum da dikkate alınmalıdır. Bu sebeplerden ötürü aydınlatma tasarımcısının projenin başından itibaren koordineli bir şekilde çalışması, daha sağlıklı bir sonuç çıkaracaktır.

Yeşil, sürdürülebilir, ekoloji gibi kavramlar son yıllarda hayatımıza yoğun olarak girdi ve farklı mecralarda bir çok şekilde tartışılıyor. Sürdürülebilir mimarlık kavramı da günümüzün trend konularından bir tanesi. Mimaride aydınlatma tasarımının sürdürülebilir ve ekolojik boyutu ile ilgili görüşlerinizi alabilir miyiz?

Aydınlatmaya sadece enerji tasarrufu açısından bakamazsınız. Çünkü burada çok önemli bir faktör var: insan. Mekanda göz konforunun sağlanması çok önemli. Bunun yanı sıra kullanıcıya mekana bağlı olarak vereceğiniz mesajlarla; çalışma ortamında farklı, alışverişte farklı, müzede farklı bir mesaj verebilmelisiniz. Ve tüm bu faktörlerin mimariyle uyumlu olması gerekmektedir.Işık kaynakları seçiminde gösterilecek tutum tüm ilgililer için aynı derecede avantajlı olmayabilir. Tasarımcının amacı bu farkı açıklamak ve ortaya koymaktır.

Türkiye’deki konut sektöründeki hızlı gelişim sürdürülebilir, çevreci ve yenilikçi tasarımları hayata geçirmek için iyi bir fırsat. Bu bağlamda mimaride aydınlatma tasarımı, aydınlatmada enerji verimliliği ve Yeşil Binalarda aydınlatma tasarımı aşamalarından bahsedebilir misiniz?

Tasarımda bilhassa konut içi yaşam alanında aydınlatma tasarımı ve ışığın kullanımı çok önemlidir. Temel amacı enerji verimliliğinden öte kullanıcı konforu ve görsel kalite olarak düşünüyorum. Buna ek olarak da basit ama efektif bir kontrol sistemidir. Bütün bunları doğru ışık renkleri ve renk geriverimleri olan tasarruflu ışık kaynakları ile başarabilirseniz verimli bir sistemi de tesis etmiş olursunuz.

Konut projelerinin genel alanlarında, peyzajla ortak mahallerde ise insan konfor ve kullanımı olarak düşünmek gerekiyor. Yeşil bina sertifikaları size belirli kısıtlamak getiriyorlar. Ama kendi işlerinde de birçok gelişmeyi barındırıyorlar. İnsanlar için doğru ışık planlanmalı, akılcı yöntemler zaten tasarrufu beraberinde getiriyor.

Aydınlatmada enerji verimliliğinin sağlanmasında sadece enerji verimli ürünlerin kullanılması yeterli midir?

Aydınlatmada enerji verimliliğinin sağlanmasında çok önemli bir detay var. LED sistemler dünya için çok yeni bir konu ve her gün yeni gelişmeler var. LED’in enerji tasarrufu çok fazla ama asıl büyük tasarruf aydınlatma kontrolü sayesinde elde ediliyor. Aydınlatmayı kontrol edecek bir otomasyon sistemi kurduğunuz zaman, asıl büyük tasarrufu elde etmeye başlıyorsunuz. Gün ışığı ve hareket sensörleri kullanarak, gerekli olmadığı durumlarda fazla ışığı az bir değere kısarak çok fazla tasarruf etme imkanınız var. Yani sadece tasarruflu lambalar kullanarak değil, ihtiyacınız olan ışığı gerektiği zamanda kullanarak asıl enerji tasarrufunu yapıyorsunuz.

Bu nedenle, yapacağınız aydınlatma kontrol sistemi yatırımı çok kısa sürede kendini amorti ediyor. Işık seçimide çok önemli çünkü sıcak ışık renklerinde enerji sarfiyatı açısından daha fazla kayıplar bulunmaktadır.

Aydınlatma tasarımının insan sağlığına ve iç ortam kalitesine katkıları konusundaki düşünceleriniz nelerdir? Buna göre doğru iç mekan aydınlatması sizce nasıl olmalıdır?

Mesela ofis aydınlatmasında yapılan yanlışlar, çalışanların performansını ve sağlığını büyük ölçüde etkilemektedir. Tekniğine uygun bir aydınlatma; iş yerlerinde verimi artıracağı, gereksiz yorgunlukları, baş ve göz ağrılarını, sinirlilik durumlarını ortadan kaldıracağı için ofis hayatını daha hoş, daha verimli ve daha sağlıklı kılmaktadır. Uygun aydınlatma için gereklilikler iyice belirlenip bu gerekliliklere uygun proje hazırlanmalı ve en doğru armatürler seçilmelidir.

Aynı zamanda gün ışığı projelerde ön planda tutulması gereken bir konudur. Genellikle gün ışığından optimum düzeyde yararlanılması gerekmektedir. Yapay aydınlatmada LED kullanımına çok dikkat edilmeli ve elektromanyetik alanlarının sağlığımızı etkilemesinden kaçınmalıyız. Yeni teknolojilerin insan sağlığı üzerindeki etkileri kanıtlanmış değildir.