Mimarlar Kurak Çevrelerde Nasıl Tasarım Yapabilir?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Kurak bir çevre var olan suyun ciddi eksikliği ve aşırı kuru hava koşulları ile nitelendirilen belirli bölgeleri işaret eder. Daha açık bir ifadeyle kurak bölgeler tanım gereği yılda 25 santimetreden daha az yağmur alır. Aşırı iklimlerin ciddi zorluklara yol açtığı kurak bölgelerin enginliğinde, suyun mimarideki rolü yeni bir anlam kazanıyor.

Yüzyıllar boyunca zorlu çöl manzaraları ve suyun yaşamsal gerekliliği ile mücadele eden mimarlar ve tasarımcılar teknikler, teknolojiler ve yeni yapılar icat etmiştir. Dahası kurak ortamlarda suyu kullanmak, toplamak ve soğutmak için birçok yaratıcı yaklaşım geliştirildi.

Dünya genelinde kuru çöl ortamlarında yer alan farklı simgesel yapıları keşfetmek ve bu tasarımların her birinin su kıtlığına nasıl farklı ve eşsiz bir şekilde yaklaştığını keşfetmek için okumaya devam edin.

Masdar City, Birleşik Arap Emirlikleri

Sıfır karbonlu, sıfır atıklı bir gelişim olarak tasarlanan Masdar City, Foster + Partners tarafından tasarlanan ve Abu Dabi'de Masdar tarafından inşa edilen sürdürülebilir bir kentsel projedir. Teknoloji firmaları için bir iş merkezi ve varış noktası olarak dizayn edilen Masdar City, birçok geleneksel Arap su idaresi tekniğini içinde barındırıyor. Örneğin projede çapraz havalandırma ve pasif soğutma sağlayan rüzgar kuleleri kullanılmış. Yaygın olarak "dünyanın en yeşil şehri" olarak bilinen kentsel gelişim Khalifa Üniversitesi'ndeki atık su enstitüsüyle biliniyor ve enstitü uzun dönemde geri kazanılmış yağmur suyu toplama işlemini kusursuz hale getirmeyi ve suyu geri dönüştürmek için tuzdan arındırma teknolojisini kullanmayı hedefliyor.

Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST), Suudi Arabistan

Kızıl sahil boyunca yer alan KAUST, çöl bölgesinde bulunan özel bir araştırma üniversitesidir. Suudi Arabistan'daki ilk karma üniversite kampüsü olmasının yanında KAUST, Seawater Reverse Osmosis Desalination Plant'ın sahibi ve işletmecisidir. Ayrıca üniversitede merkezi yaya yolu boyunca uzanan ve aynı zamanda dış çevreyi serinleten bir su kanalı bulunuyor. Üniversitenin 2019 yılında kampüste 4.349 tam zamanlı öğrencisi ve öğretim üyesi vardı ve bütün su gereksinimleri karşılandı ve tuzdan arındırma tesisi tarafından yaklaşık 147.449 m3 içme suyu üretildi.

The Three Gardens House, Kuveyt

Kuru Kuveyt'in zorlu hava koşullarında bu konut su ve dengeleme kullanarak yılın 365 günü dış ortamdan istifade etmenin bir yolunu bulmuş. Zemin katta yer alan ıslak bahçe en sıcak zamanlarda civardaki alanları etkinleştirirken konutun ana sosyal alanlarını da serinletiyor. Sokak seviyesinin 4 metre altına yerleştirilen ve toprağın ısı kütlesi tarafından muhafaza edilen büyük bir su tabakası, havanın üst alanlara doğru soğumasını hızlandırmak için yerleştirilmiş. Ayrıca sıcak hava bu merkezi avlu üzerinden toprak altındaki su vasıtasıyla daha soğuk hava ile yer değiştirir.

Konkav Çatı Sistemi, İran

BMDesign Studio Kerman eyaletinin Jiroft şehrinde tasarladığı "Konkav Çatı"yı su kıtlığıyla mücadele eden kurak İran için bir çözüm olarak geliştirdi. Yağmur suyu toplama vazifesi gören altyapı, en küçük miktarlardaki yağmurun bile çatıdan aşağı inmesini ve buharlaşmayı önlemesini mümkün kılar. "Yağmur suyu" ve "sabah çiği" biçimindeki yağışların etkin bir biçimde toplanmasıyla, içbükey sistemle örtülü 923 m2 çatı alanına sahip bir okulda yaklaşık 28 metreküp su toplanmış.

Yukarıdaki yapılar tuzlama tesislerinden pasif soğutmaya, suyun geri dönüşümünden yağış hasadına kadar kuraklıkta suyla etkileşime geçmenin birçok çeşit yöntemini sergiliyor. Kurak çevrelerde yer alan yapılarda suyun araştırılması mimarların ve şehir planlamacılarının çevredeki peyzajla kesintisiz bir biçimde bütünleşen yeni teknolojiler oluşturma kabiliyetini artırıyor. Dünya gittikçe daha fazla su sıkıntısı yaşarken, suyun akıllıca kullanımı sayesinde kurak çevrelerin haşinliğini hafifletmenin birçok yeni ve yaratıcı yolu var. Su tabiatın ve tasarımın ihmal edilemeyecek temel bir unsurudur. Doğal unsur ısı konforunu etkinleştirebilir, yalıtım sağlayabilir ve yeni ve esnek mekansal deneyimler oluşturabilir.