Neolitik Çatalhöyük Arkeolojik Alanına Yapılan Ziyaretçi Merkezi

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
İstanbul merkezli Teğet Mimarlık, Konya'da bulunan tarihi bir arkeolojik alan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Çatalhöyük için bir ziyaretçi merkezi tasarladı. Çatalhöyük Ziyaretçi Merkezi, Çatalhöyük antik kentinin doğu ve batı höyükleri arasında yer alıyor - Neolitik alan M.Ö. 7500'lere kadar uzanıyor ve bilinen en eski insan yerleşimlerinden biri.

Çatalhöyük, Konya ilinin 60 kilometre (37 mil) doğusunda, Türkiye'nin güneybatısındaki Çumra ilçesi yakınlarında yer alır. Arkeolojik alanın kazı evi 1980'lerden bu yana kazı alanına hizmet veriyor; bir grup binadan oluşan ev, doğu höyüğün düzleştiği bir alana inşa edilmiş. Benzer şekilde, kuru bir dere yatağının karşı tarafında yer alan bitişik ziyaretçi merkezinde de bir dizi yapı bulunuyor. Teğet, ziyaretçiler için "bütüncül bir yerleşim yaklaşımı" yaratarak bir giriş ve sergi alanı boyunca bir yürüyüş rotası belirlemiş. Merkez, bir müze binasının yanı sıra arkeolojik alanın ve birbiriyle bağlantılı çeşitli organizmaların omurgası olarak işlev görüyor.

Teğet, "Çatalhöyük, binlerce yıllık tarihi ve barındırdığı değerli toprak altı varlıklarıyla, yeni gelişmeler söz konusu olduğunda hassasiyetle yaklaşılması gereken bir alan." dedi. Stüdyonun ziyaretçi merkezi için tasarımı, alana ve üzerinde durduğu zemine saygı duyan hafif ve sade bir yapısal sistemin oluşturulmasına odaklanıyor. Teğet, ziyaretçi merkezinin inşasında ahşap kullanmayı tercih etmiş: kerpicin ana yapı malzemesi olduğu bir bölgede, özellikle de alandaki antik kalıntılarda, stüdyonun yaklaşımı bir saygı duruşu niteliğinde - ahşap, kerpiç yapılarla rekabet etmeye veya onları taklit etmeye çalışmıyor, bunun yerine ince bir kontrast yaratıyor.

Çatalhöyük Ziyaretçi Merkezi, üçgen bir avlu etrafında kümelenmiş üç binadan oluşuyor.

İlki, ziyaretçileri karşılayan ve onları odalar, koridorlar ve teraslardan oluşan bir sergi alanına götüren U şeklindeki bir bina; bina aynı zamanda idari ofislere ve ilgili hizmetlere de ev sahipliği yapıyor. İkinci bina bir kafe ve 22 metre (72 fit) yüksekliğinde, seyir teraslı ahşap bir kule: Çatalhöyük'ü uçsuz bucaksız Anadolu manzarasının ortasında konumlandırmaya yardımcı olan bu kuleden ziyaretçiler alanın doğu ve batı höyüklerinin ötesini görebiliyor. Üçüncü bina, merkezin dinamik ruhuna katkıda bulunan çeşitli etkinlikler için kullanılabilen 100 kişilik çok amaçlı bir salon.

Teğet, "Bir köy yerleşimini andıran merkezin eklemlenmesi, hem kapalı hem de açık alanlar aracılığıyla tanımlanıyor." dedi. "Teraslar, bahçeler, köprüler ve orta avlu, Anadolu manzarasının engin sessizliği ve imgesiyle uyumlu bir yapıya sahip." Ziyaretçi merkezinin terasları, doğu ve batı höyüklerine ulaşan iki ayrı yaya köprüsüne dönüşüyor.

Mimarlar: TEĞET Mimarlık
Alan: 3918 m²
Fotoğraflar:Egemen Karakaya
Baş Mimarlar: Mehmet Küçükoğlu, Ertuğ Uçar