Şerbetçi Otu Atıkları İnşaat Malzemesine Dönüştü

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
2022 yılında Münih’te üç öğrenci, muz liflerinin sürdürülebilir inşaat malzemeleri yapımında nasıl kullanıldığına dair araştırma yapmak için bir araya geldi. Münih Teknik Üniversitesi öğrencileri, Bavyera’da yerel bir ürünle benzer bir şey yapmanın ne kadar sürdürülebilir olacağını düşündü.

Öğrenciler bu fikir üzerinde hiç vakit kaybetmeden araştırma yapmaya başladı. Sadece birkaç ay içinde, “Hopfen” (şerbetçi otu) kelimesine bir gönderme yaparak HopfON adında bir girişim kurdular. Bugün, HopfON’un kurucusu olan öğrenciler, bira üretim sürecinde ortaya çıkan atıkları değerlendirerek inşaat sektörü için sürdürülebilir malzemeler üretiyor ve satıyor. Bira yapımında kullanılan şerbetçi otu bitkisinin sadece küçük bir kısmı bira üretiminde kullanılırken, geri kalan kısmı genellikle atık olarak kalıyor. Ancak öğrenciler, şerbetçiotu atığını dönüştürerek, akustik paneller, ısı yalıtım malzemeleri ve yapı levhaları gibi inşaat sektöründe kullanılabilecek çeşitli ürünler geliştirdi.

Avrupa Birliği’nde üretilen tüm atıkların üçte birinden fazlası inşaat ve yıkım endüstrisinden geliyor. Bu nedenle bu sektör, sürdürülebilir çözümler için ideal bir hedef olarak görülüyor.

Bu malzemeyle çiftçilerin masraflarını azaltmak ve karbon emisyonları düşürmek mümkün

Her yıl sonbaharda Almanya’nın Hallertau bölgesinde, dünyanın en büyük şerbetçi otu üretim bölgesinde şerbetçi otu hasadı yapılıyor. Ancak her bir kilogram bira üretiminde kullanılabilecek madde için, bitkinin geri kalanından 3.5 kilogram atık ortaya çıkıyor. Bu oran, yaklaşık %20 kullanılabilir ürün ve %80 atık anlamına geliyor.

Şerbetçi otu atıklarının bir kısmı gübre olarak kullanılabiliyor ve bir kısmı da enerji üretmek için biyogaz tesislerine satılıyor. Ancak çoğunluğu çiftçiler için kullanılamaz durumda. Çiftçiler, atık yığınlarını mahsullerinden uzak tutmak için ek arazi kiralamak zorunda kalabiliyor. Bu yığınlar zamanla fermente olup sera gazları salabiliyor ve hatta bazen yangına yol açıyor.

HopfON girişimcisi Mauricio Fleischer Acuña, bu atıkları değerlendirme potansiyelini fark ettiklerini ve yerel kaynaklardan faydalanmanın büyük bir avantaj olduğunu belirtti.

HopfON neler yapıyor?

Hasat döneminde ekip, taze malzemeyi çiftliklerden alıp kurutuyor ve geri dönüştürülebilir metalleri ayrıştırıyor. Şerbetçi otu, patentli bir işlemle, içindeki bağlayıcı maddeler kullanılarak akustik paneller, ısı yalıtımı ve yapı levhaları gibi ürünlere dönüştürülüyor.

HopfON'un ilk müşterisi, güneybatı Almanya'daki Mannheim şehrinde bulunan bir ortak çalışma alanı oldu. Bu alan, girişimin ürettiği sürdürülebilir akustik panelleri kullanarak çevre dostu bir tasarım örneği sergiledi. Bu projeyle HopfON, yenilikçi ürünlerinin ne kadar etkili olduğunu kanıtlarken, gelecekte inşaat sektörü için daha geniş bir ürün yelpazesi sunmayı hedefliyor. Şirketin gelecek planları arasında, geleneksel alçıpan malzemelerine çevreye daha az zarar veren, sürdürülebilir alternatifler geliştirmek de yer alıyor. Bu alternatifler, inşaatta kullanılan standart malzemelere karşı çevre dostu bir seçenek sunarak sektörde önemli bir fark yaratma potansiyeline sahip.

Ayrıca HopfON, sürdürülebilirlik hedeflerine bir adım daha yaklaşarak döngüsel bir iş modeli başlattı. Bu modelde, müşteriler kullandıkları ürünleri geri dönüşüme kazandırabiliyor. Geri alınan malzemeler, HopfON’un patentli işleminden geçerek yeniden üretime dahil ediliyor ve yeni ürünlere dönüştürülüyor. Bu sayede, hem atık oluşumunun önüne geçiliyor hem de kullanılan malzemelerin tekrar tekrar değerlendirilmesi sağlanarak doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunuluyor. HopfON'un bu döngüsel yaklaşımı, inşaat sektöründe sürdürülebilir malzeme yönetimi için örnek teşkil etti.

Fleischer Acuña ve kurucu ortakları Marlene Stechl ve Thomas Rojas Sonderegger, sadece şerbetçi otu atıklarıyla sınırlı kalmayarak işlerini genişletmeyi planlıyor. Girişimciler, diğer organik malzemeleri de değerlendirmeyi hedefliyor ve bu sayede farklı sektörlerde kullanılabilecek sürdürülebilir ürünler geliştirecek. Şirketin kurucuları stratejik genişleme kapsamında, şirketlerinin adını da "HopfON"dan "onmatter" olarak değiştirmeyi planlıyor. Yeni isim, organik materyallerin dönüşümünü ve sürdürülebilirlik misyonlarını daha geniş bir alana yayacak. Bu hamle, HopfON’un farklı biyokütle kaynaklarını kullanarak çevreye duyarlı çözümler sunma vizyonunu pekiştiriyor.

Daha az atık üreten yeni şerbetçi otu çeşitleri

Bavyera’daki şerbetçi otu atıkları sorununa çözüm bulmaya çalışan tek grup HopfON değil. Hüll’deki Şerbetçiotu Araştırma Derneği'nde araştırmacılar, daha sürdürülebilir ve daha az atık üreten yeni şerbetçi otu çeşitleri geliştirdi.

Dernek Müdürü Walter König’e göre, bu yeni çeşitler sayesinde her bir kilogram koni başına sadece 1.2 ila 1.4 kilogram atık üretiyor. En önemlisi de bu araştırmanın şerbetçi otunun kalitesinden ödün vermemesidir.