ST.Luke İlkokulu

Mimarlar, Jonathan Hines, Leah Dempsey, Howard Meadowcroft, Ade Scholefield, Emma Taylor, Jenny Kerrigan, Mark Barry, George Mikurcik

Architype, 20 yıldan fazla bir süredir sürdürülebilir binalar üzerine, özellikle doğal ve sağlıklı malzemeler kullanımı konusunda uzmanlaşmış bir mimarlık ofisi. Sürdürülebilirliğe yaklaşımlarını, “temel öncelikleri doğru yapmak” olarak açıklanabilecek “Eko – Minimalizm”le tanımlıyorlar. Teknolojiyi sadece ihtiyaç duyulduğunda kullanarak enerji tüketiminin azaltılması ve iç mekân ısısının büyük ölçüde form ve malzemeler tarafından dengelenmesi, stratejinin temel ilkelerini oluşturuyor.

Architype’ın İngiltere, Wolverhampton’da gerçekleştirdiği St. Luke, bu stratejiyle gerçekleştirilmiş bir okul yapısı. İngiltere’de Breeam Mükemmel Okul derecesini alan St. Luke projesi, 2010 senesinde başta RIBA olmak üzere pek çok ödül aldı. İnşaat ve bina kontrol süreci ilişkisinde öne çıkan yapılara Burmingham Şehir Konseyi tarafından verilen ‘Built Quality – Education’ ve yerel topluma kültürel, sosyal ya da ekonomik bir katkısı bulunan yüksek kalitede tasarımlara verilen ‘Civic Trust Award’ aldığı ödüllerden bazıları.­­­

Projede ahşabın kapsamlı ve bütünleşik kullanımı, sürdürülebilirlik stratejisinin temel unsurunu oluşturuyor. FSC sertifikalı ahşap, taşıma sisteminde, ‘glulam’1 taşıma strüktüründe, ahşap dış kaplamasında, sedir çatı kaplamasında, yüksek performanslı doğramalarda, mobilya ve iç kaplamalarda kullanılmış. Ahşapların kimyasal işleme veya kaplamaya ihtiyaç duyulmadan boyutlarına göre geliştirilmiş yangına dayanıklılık özellikleri bulunuyor. İçerilerine yerleştirilen geri dönüştürülmüş gazete kâğıdı sayesinde yapının izolasyonu yapılarak dış duvar için I profili 300mm, iç mekân yer kaplamalarında ve çatıda I profili 400mm Steico ahşap paneller kullanılmış. İzolasyon yöntemi ısı kaybını önlemekle beraber ısıtıcı ihtiyacını da azaltmış. Kuzeye bakan çatı pencereleri, ısının ve ışığın içeri girmesini sağlayarak yapının güneşten en yüksek verimi alması sağlanmış. Projede, muşamba, kauçuk yer kaplaması, geri dönüştürülmüş halılar, geri dönüştürülmüş araba lastiklerinden yapılmış paspas ve organik ahşap bitiş aparatları ve benzeri sürdürülebilir malzemeler de kullanılmış. Böylece çocuklar ve çalışanlar için sağlıklı, zehirli olmayan, konforlu bir ortam oluşturulmuş.

Yapı, güneş kontrolünü gün boyunca maksimuma çıkartmak, parlamayı en aza indirmek için kuzey-güney doğrultusunda tasarlanmış. Çatı pencerelerinin açılabilirliğiyle yapıda büyük oranda doğal havalandırma sağlanırken kuzeye bakan sınıflarla havalandırma bacası arasındaki çapraz havalandırma sayesinde bütün sınıflar havalandırılmış oluyor. Düşük debili sifonlar ve tıkaçlı musluklarla su tüketimi azaltılırken, binanın ısınması, biokütle sistemi ve kombilerle sağlanmış. Yapının ısıtma ihtiyacının karşılanması için harcanan enerji 41.8 kWh/m ve hesaplanan CO2 emisyonu 8.8 Kg/m olarak ölçülmüş. Bu bağlamda Bina Otomasyon Sistemi (BOS) üzerinde üzerinde yüzde 68’lik bir azalma saptanmış.

Architype’ın yöneticisi Jonathan Hines, çevreye zararı azaltılmış okulların aynı zamanda çocukların sağlığına da olumlu etkileri olacağını ve sınıfta performansların da artacağına inandıklarını belirtiyor.

Tasarımda amaçlanan, sadece tasarım ve uygulama aşamalarında değil, işletmeye alındıktan sonra da sürdürülebilirliğin destekleniyor olması. Bunun sağlanması için aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilmiş;

•BOS (Bina Otomasyon Sistemi)

•Şantiye sorumlusunun eğitilmesi

•Her odaya yerleştirilen rehber broşürler (çocuklar ve yetişkinler için binanın nasıl işlediğini, her odada enerji tüketiminin nasıl en aza indirildiği, çevrenin en iyi şekilde nasıl korunacağı gibi bilgilerin yer aldığı broşürler)

•Okulun şebekesi içerisinde ana BOS’a bağlı bulunan Eco Driver yazılımı (Yazılım, her dakika enerji ve su tüketimini izliyor, geri bildirimde bulunuyor ve bu verileri öğrenci ve öğretmenlerin kullandığı bilgisayarlara gönderiyor)

Çalışanlar ve öğrenciler, atığı en aza indirmek için teşvik ediliyor. Projede kâğıt yazıcı kartuşları ve plastikler için geri dönüşüm donanımlarının yanı sıra kopmostlama donanımları da bulunuyor. Şantiye sorumlusu devamlı eğitilerek güncel uygulama ve bakım teknikleri de yapıda uygulanıyor.

Projede, titizlikle tasarlanmış, peyzaj ile yükseltilmiş ekin yatakları, meyve bahçeleri ve çim alanları çevrenin biyo çeşitliliğini geliştirirken inşaat aşamasında ağaçlar, mümkün olduğunca korunmaya çalışılmış.

Architype’a ya göre; sürdürülebilirlik adına bu projedeki yenilik, binanın yenilenebilir enerji teknolojilerine bağlı olmaması (biokütle enerjisi hariç) fakat basit ve maliyeti düşük çözümlerle ‘mükemmel’ çevresel performansa ulaşmayı başarmış olması. Bu sayede 2.911 m2 ‘lik iç mekân büyüklüğüne sahip okul, toplam 6.05 milyon Euro maliyetiyle Breeam kriterlerine göre ‘mükemmel’e ulaşmayı başarmış.