Yapısal Tasarlanmış Bambu Nedir?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Kulağa ne kadar iddialı gelse de bambunun inşaat sektörünün geleceği için en umut verici malzemelerden biri olduğunu kesin olarak söyleyebiliriz. Atelier One'ın Baş Mühendisi Neil Thomas ideal bir yapı malzemesi tasarlayacak olsaydık bunun bambuya çok benzeyeceğini söylüyor. Bunun nedeni çok hızlı büyümesi, dünya çapında birçok ülkede bulunması, yüksek verimli bir kesite sahip olması ve etkileyici bir yük taşıma gücüne sahip olması. Ancak ham haliyle yapısal kullanımının ötesinde bambu aynı zamanda yüksek düzeyde işlemeye izin veren ve döşeme, armatürler ve bu makalede göreceğimiz gibi tasarlanmış ahşaba çok benzeyen yapısal tasarlanmış bambu (SEB) yapılar için lamine edilebilen bir malzemedir. Louis Missouri'de bulunan ve bu yapısal malzeme teknolojisiyle çalışan bir şirket olan ReNüTeq Solutions, LLC'nin kurucusu ve CEO'su Luke D. Schuette bu malzeme hakkında bilgi verdi.

Tasarlanmış bambu, basınç ve ısı yoluyla lamine bir kompozit oluşturan ve daha sonra yapısal parça oluşturmak için birbirine yapıştırılan ham bambu saplarından yapılır. Renüteq'in durumunda çıta hazırlama süreci ve bitmiş ürün, özellikle yapısal bina uygulamaları için patentli ve Radyal Lamine Bambu olarak adlandırılır. RadLam ® laminasyon gerçekleşmeden önce daha düşük mukavemetli elyafları sap çıtasının içinden çıkararak, sapın en yüksek performanslı elyafını optimize ederken, atıkları azaltarak üretim sırasındaki verimliliği artırır. SEB'in (yapısal tasarlanmış bambu) ana uygulamaları yapısal sistemler (kolonlar ve kirişler), binalar için yapısal cam sistemleri (girişler, çatılar, cephe sistemleri için), perde duvarlar ve tabandan tavana çerçevelerdir.

Luke'a göre kullanımlar benzer olsa da "Yapısal açıdan SEB piyasadaki herhangi bir masif ahşaptan çok daha güçlüdür. ReNüTeq SEB'in The Modulus of Elasticity 4 milyon PSI'dan fazladır, bu da herhangi bir mühendislik ürünü veya glulam ahşap ürününün iki katından daha fazladır. Bambu boyunca kesintisiz silika elyaf içeriği nedeniyle gerilimde 10 kattan fazla daha güçlüdür. SEB'in daha yüksek yoğunluğu bağlantı tasarımı için idealdir çünkü ahşap lifi cıvatalı bağlantılar içinde ezilirken, bu daha yüksek sıkıştırma altında formunu korur." İşlenmiş ahşaptan %40 daha yoğun olduğu için bambu yapıların ahşaptan çok daha iyi yangın dayanıklı olduğu anlamına da gelir, çünkü karbonlaşma hızı çok daha yavaş. "Bambu hücresel düzeyde ahşap lifinden daha kapalıdır, bu da onu nem ve sıcaklık değişimlerinde çok daha dayanıklı hale getirir. SEB (yapısal tasarlanmış bambu) geçici koşullarda masif ahşapa göre %28'den fazla daha dayanıklıdır, bu da onu hem yapısal hem de cam sistemleri için en uygun hale getirir." 

Bambu yapısal kullanımlarının yanı sıra çevresel etkisine göre de avantajlara sahip. Luke bir bambu plantasyonunun geleneksel ormanlara göre %37 daha fazla oksijen ürettiğine dikkat çekiyor. "Guadua bambusu sadece karbonu hapsetmekle kalmaz, aynı zamanda büyüdükçe ağaçlardan %37'ye kadar daha fazla oksijen üretir. Sanayi Devrimi sırasında ve hatta bugün bile dünyanın dört bir yanında büyük miktarlarda doğal ağaç büyümesi ortadan kaldırıldı. Ahşap yapı beton ve çelikle kıyaslandığında sürdürülebilir kabul edilir ancak bambu için  özellikle de zaten tükenmiş olan doğal ormanlar hesaba katıldığında sürdürülebilirlik durumunun yakınında bile değil." Bambu ağaç bazlı karbonu ortadan kaldırma söz konusu olduğunda 10 kat daha hızlı olmasını sağlayan geometrik bir büyüme eğrisine sahip. Yoğun bir şekilde hasat edildiğinde 1,76 ton karbon /grup/yıla kadar veya en iyi şekilde yönetilen bir çiftlikte 362 ton/hektar/ yıla kadar tutabilir. Renüteq'in ürünleri Latin Amerika'da yetiştirilen ve ASTM (American Society of Testing Materials) tarafından sertifikalandırılan Guadua türü ile üretilir.

Ayrıca dikkate alınması gereken bir diğer faktör de her zaman bahsedilmeyen toprağın kalitesidir. Luke'a göre "Guadua bambusunun kök sistemi büyüme ve hasat boyunca bozulmadan kalır. Ağaç hasat edildiğinde kök sistemi ölür ve ciddi toprak dengesizliğine neden olur ve bunun sonucunda üst toprak erozyonu meydana gelir. Hindistan, Asya, Afrika ve Orta/Güney Amerika gibi yerlerde dünyanın her yerinde bu tür aşırı vakalar meydana gelmiş. Yaşlı ağaçlar ve kereste çiftlikleri yerinden edildiğinde kaliteli üst toprak kaybolur ve her türlü bitki örtüsünün yeniden büyümesi sınırlıdır. Ağaçları yeniden dikmek çözüm değildir. Daha az ağaç keselim." Bunu açıklamak için Hindistan'daki Conscious Planet'in Kurucusu Sahdguru'nun bir sözünü hatırlatıyor: "Çevreyi kurtarmak için toprağı koruyun. Toprak bozulması günümüzün en acil ekolojik sorunudur. Tarım sadece zengin topraklarda gelişebilir, bunun başka bir yolu yok. Toprağın yenilenmesi yaşamın canlanmasıdır."

Schuette'e göre tek engelin hala bu malzemeyle tamamlanmış bina ve ürün tasarımlarının çözümleri ve örnekleri hakkındaki bilgilere erişimde yattığını söylüyor. Bambunun diğer yapısal yapı malzemelerine göre temel performans ve sürdürülebilirlik avantajlarına ilişkin farkındalığın yaygınlaştırılması, gelecekte kullanımının sağlanmasının önemli bir parçası olacak.