Sürdürülebilir Mimaride Hava Kirliliği İle Nasıl Başa Çıkılır?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Tahminler şehir bölgelerinde yaşayan bireylerin %99'undan çoğunun aşırı derecede düşük hava kalitesi standartlarına maruz kaldığını gösteriyor. Hatta bunların çoğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen sınırları aşıyor. Uzun dönemde hava kirliliğine aşırı maruz kalmak kardiyovasküler hastalıklar, nörolojik bozukluklar, solunum sorunları ve kanser gibi birçok sağlık sorununa neden olabilir. 

Hava kirliliğinin giderek daha da kötüleştiği dikkate alındığında, sağlıklı solunum alanlarının korunması hayati önem taşıyor. Studio Symbiosis şehirlerdeki kötü hava kalitesiyle başa çıkmak için sürdürülebilir mimari VERTO Air Purification Tower'ı tasarladı. Bu dış mekanlarda havayı filtreleyen geniş ölçekli bir hava temizleme sistemi. Sürdürülebilir mimari örneklerden kule şu anda Yeni Delhi'nin Sunder Nursery bölgesinde yer alıyor. 

VERTO Greko-Latin dilinde "dönmek" manasına gelen "vertente" sözcüğünden türetilmiş. Sistem yükseldikçe dönen 5,5 metrelik, 360 derece çok yönlü bir hava temizleme kulesine sahip. Tasarımı filtrasyon etkinliği için aerodinamik üzerine yapılan kapsamlı araştırmalara dayanır. Sürdürülebilir mimari projelerden kule rüzgar hızını yükselterek havayı daha etkin bir şekilde filtreleyebilir. Her bir kule modern, üçgen kabuk içinde yığılmış beş hava filtreleme küpüne sahip.

Proje enerji tasarruflu fanlardan hava çekerek çalışıyor. Daha sonra bu hava partikül madde ve tozu gideren ince toz filtreleri sayesinde filtrelenir. Tam anlamıyla sistem günde 600.000 m3 havayı temizleyebiliyor, bu da 273 sıcak hava balonunun hacmine eş değer! Ayrıca havadaki nitrojen dioksit ve ince partikül madde düzeyini de ciddi ölçüde azaltır.

Sürdürülebilir mimari VERTO'nun çevresel ayak izini azaltmak için sistem, yerel hava kalitesi şartlarına göre kontrol edilen enerji tasarruflu, "akıllı" fanlara sahip. Bu kirlilik oranları düşük olduğunda veya kuvvetli rüzgarlar havayı doğal olarak sistemin içine çekebildiğinde sistemin daha az güç kullanabileceği anlamına gelir. Hatta tasarımcılar her bir kulenin sanayi tipi bir elektrikli süpürge ile aynı oranda enerji tükettiğini ancak 100 kat daha fazla hava akışı gerçekleştirdiğini ileri sürüyor. Ayrıca kule içindeki filtreler altı ila dokuz ayda bir değiştirilebilir ve kısmen geri dönüştürülebilir.

Hava kirliliği yalnızca Hindistan'da 2019 yılında 1,6 milyondan fazla kişinin ölümüne sebep olduğundan bu proje ülke çapında hava kirliliğinin önlenmesi için oldukça yararlı olabilir. Yapılan tahminler Yeni Delhi'de araçlardan yayılan yoğun duman, ekin yakma ve kömür santralleri sebebiyle şehir çapında 100 VERTO kulesinin kurulmasının hava kalitesinin iyileştirilmesi bakımından oldukça yararlı olabileceğini ortaya koyuyor. Tasarım ekibi şimdi sistemi seri bir ürün olarak üretmeyi planlıyor. Bu özellikle kuleler düz paketlenip nakledilebilen cam elyaf takviyeli beton modüllerden yapıldığı için oldukça uygun.