Baugruppe Konut Sistemi Nedir?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Geleneksel konut projelerinde gelecekteki sakinler nadiren söz sahibi olur. Almanya’da geliştirilen Baugruppe sistemi ise bu dinamiği değiştirerek, sakinlerin kendi konutlarını tasarlayıp inşa etmelerine olanak tanır. Türkçeye “yapı grubu” olarak çevrilen bu modelde, bireyler veya gruplar müteahhitleri aradan çıkararak kişiselleştirilmiş, sürdürülebilir ve topluluk odaklı yaşam alanları oluşturur.

Baugruppe Sisteminin Özellikleri

Doğrudan Katılım: Sakinler, mimar ve uzmanlarla doğrudan çalışarak kendi ihtiyaçlarına uygun alanlar tasarlar.

Kolektif Yönetim: Projelerde açık kurallar belirlenir ve süreç uzmanlar tarafından denetlenir.

Özel ve Ortak Alan Dengesi: Konut birimleri kişisel mülkiyette kalırken, projelerde bahçeler, atölyeler ve ortak mutfaklar gibi geniş ortak alanlar tasarlanır.

Sürdürülebilirlik: Projelerde yenilenebilir enerji, pasif güneş tasarımı ve ekolojik malzemeler önceliklidir.

Örnek: BIGyard Projesi

Berlin’de Zanderroth Architekten tarafından geliştirilen BIGyard’da, 1.300 m²’lik araçsız iç bahçe ve ortak tesisler bulunur. Konut birimleri her katılımcının ihtiyaçlarına göre özelleştirilirken, ortak alanlar mimarlarla iş birliği içinde planlanmıştır.

Baugruppe’nin Avantajları

Maliyet Etkinliği: Pazarlama ve idari giderlerden tasarruf edilerek bütçe, kaliteli malzemelere ve sürdürülebilir teknolojilere ayrılır.

Kişiselleştirilmiş Tasarım: Sakinler evlerini ihtiyaçlarına göre tasarlarken, ortak yaşam alanlarını da belirler.

Topluluk ve Aidiyet: Topluluk katılımı, güçlü bir aidiyet duygusu oluşturur ve sosyal etkileşimi artırır.

Örnek: Baugruppe House, Prag

Üç ailenin ortak aldığı tarihi bir villa, sürdürülebilir bir yaşam modeline dönüştürülmüştür. Ortak bahçe ve bisiklet parkları gibi alanlar sosyal etkileşimi teşvik eder.

Baugruppe’nin Kentsel Gelişime Etkisi

Bu sistem, geliştiricilerin ilgisiz kaldığı küçük ve düzensiz arsaları etkili projelere dönüştürür. Freiburg ve Köln gibi şehirlerde topluluk odaklı projeler, sosyal etkileşimi ve kentsel uyumu artırır.

Örnek: Kalkbreite, Zürih

Hibrit ahşap yapılarla tasarlanan Kalkbreite projesi, enerji verimliliği sağlar ve toplu taşıma ile bahçelere öncelik verir.

Dezavantajlar ve Çözüm Önerileri

Baugruppe modeli, topluluk odaklı yapısına rağmen erişilebilirlik açısından bazı sorunlar barındırır. Katılımcıların çoğunluğu orta sınıftan geldiği için düşük gelirli bireylerin bu projelere dahil olması zordur. Bu nedenle, Baugruppe'nin faydalarının daha geniş bir sosyo-ekonomik tabana yayılabilmesi için stratejiler geliştirilmelidir.

Baugruppe sistemi, sakinlere mahallelerini aktif olarak şekillendirme imkânı sunarak topluluk ruhu, sürdürülebilirlik ve kişiselleştirilmiş tasarımı bir araya getirir. Geleneksel projelere göre kentsel sorunlarla (çevresel bozulma, aşırı nüfus) daha etkili mücadele eder. Baugruppe, gelecekte daha dirençli ve kapsayıcı toplulukların oluşmasına katkı sağlayacak ilham verici bir model olarak öne çıkmaktadır.