Çevre Bilinci Tabana Yayılıyor: Geçiş Süreci Hareketi
Merve Titiz Akman
Çevre sorunlarıyla başa çıkabilmenin politikanın ötesinde güçlü taban hareketine ihtiyaç duyduğunu fark eden Rob Hopkins Geçiş Süreci Hareketinin (Kısaca: GSH) konseptini Naresh Giangrande ile birlikte 2005-2006 yıllarında hazırladı. GSH’nin öncelikli hedefi insanların petrol bağımlı, tüketim odaklı bireysel yaşam tarzlarını değiştirerek kendine yeterli topluluklar oluşturması. Geçiş Süreci girişimi olan topluluklarda sürdürülebilir yaşam bilinci gelişiyor. Bu doğrultuda yerel ve ekolojik dengeleri devam ettirebilecek esnekliği yaratıyorlar. Artık krizlere veya beklenmedik gelişmelere reaksiyonlar göstermek yerine, onlar daha oluşmadan proaktif davranıp yerine ait, bütünlüğü olan planlar gelişiyor.
Ayrıca, GSH sadece toplulukları etkilemiyor, aslında politikacıların da oldukça ilgisini çekiyor. Rob Hopkins’in 2008’de yayınlanan ‘Geçiş Süreci Elkitabı’ parlamenterlerin yazlık okuma listesinde beşinci sıraya yükselmişti. GSH’nin kullandığı ‘topluluk’ kelimesine gelince; sadece yerel halkı simgelemiyor, toplumun birçok bileşenini kapsıyor: yerel halk, yerel kurumlar, ajanslar ve meclisler.
Dünyada Geçiş Sürecini başlatan topluluk girişimlerinin sayısı binin üzerine çıkarken, Avusturalya’daki bir kasabadan Portekiz’deki bir mahalleye, Brezilya’daki şehirlerden Slovenya’daki kırsal topluluklara, İngiltere’nin birçok kentinden Kanada’nın adalarına, çeşitli coğrafyalara yayıldı.
Geçiş Süreci toplulukları, GSH’nin öncelikli ele aldığı alanlara yönelik küçük ölçekli çözümler sunarken, küresel iklim değişikliği sorunu, daralan enerji arzı ve ekonomik sıkıntılara karşı yanıtlar üretiyorlar. Tüm bu küçük ölçekli girişimler biraraya geldiğinde büyük sonuçlar elde etmek için güçlü bir katalizör haline geliyorlar.
GEÇİŞ SÜRECİ HAREKETİ’NİN ÖNCELİKLİ ÇALIŞMA ALANLARI:
•Enerjinin etkin kullanımı (yapılar, ulaşım, enerji kaynakları vb.)
•Tedarik zincirlerinin olabildiğince kısaltması
•Gıda üretiminde dışa bağımlılığın azaltılması
•Atık azaltımı ve kaynak kullanımının çevresel etkilerinin azaltılması
•Eğitim
GEÇİŞ SÜRECİ MODELİ
İlk aşama
Grupların biraraya gelmesi, açık ve şiddetsiz iletişim, çalışma grupları oluşturma, kapsamı anlama, ölçümleme, vizyon oluşturma, yaratıcılık, bilinç arttırma, işbirlikleri oluşturma, gelecekten bugüne bakış (backcasting)
Derinleşme
Pratik manifesto ve eylemler, yeni beceriler edinmek, grup iletişimini geliştirecek yöntemler, kutlama (başarısızlık dahil), durum değerlendirmesi, yerel gıda inisiyatifleri, arsa erişimi, bireysel esneklik, geçiş süreci için eğitim
Birleştirme
Ağlar oluşturma, konseyi dahil etme, sözlü tarih paylaşımları, yerel firmalarla çalışma, gençleri katma, hikayeleştirmenin önemi, düşünme
Gerçekleştirme
Aksiyon planı, sosyal girişim ve girişimcilik, ölçek genişletmek, stratejik yerel altyapılar, aracı teknolojiler, topluluğa ait varlıklar, stratejik düşünme
Hayal etme
Geçiş Süreci için politikalar, öğrenme ağları, Geçiş Sürecine yatırım
GEÇİŞ SÜRECİNE ÖNCÜLÜK EDEN BİR KASABA: TOTNES
İngiltere’nin Devon bölgesinin güneyinde yer alan Totnes, sanat merkezi olarak gelişmiş ve alternatif/New Age toplulukları barındıran bir laboratuvar kasaba olarak bilinmekte. Şu an çevre köyleriyle birlikte 15.000 kişinin yaşadığı kasabada geçmişten gelen güçlü bir çevre bilinci ve yerel gıda ağı mevcut. Bu özellikleri düşünüldüğünde Geçiş Süreci Hareketi’ni başlatmak için ideal bir nokta olmuş Totnes. Geçiş Süreci (GS) yaklaşımı sadece halk tarafından değil birçok kurum ve işletme tarafından da sahiplenilmiş. Kasabanın yakınında faaliyet gösteren ve zamanla İngiltere’nin en büyük organik tarım çiftliğine dönüşen Riverford, GS yaklaşımından etkilenerek uzun tedarik zincirini dönüştürmek üzere farklı bölgelerde küçük çiftlikler kurma kararı almış.
Totnes kasabasına ilham kaynağı olan diğer bir oluşum da, hemen yakınındaki Schumacher Koleji. Sürdürülebilirlik eğitimine dünya çapında öncülük eden kolejdeki birçok eğitmen de GSH’ne destek veriyor.
Totnes Yenilenebilir Enerji Topluluğu (TRESOC), Totnes’ın ihtiyacı olan yenilebilir enerji çözümleri (güneş, rüzgar, biyogaz vb.) üzerine araştırma ve uygulama çalışmalarını sürdürüyor. En son topluluk merkezinin elektrik gücünü karşılayacak solar panel projesi gerçekleştirilmiş. Yakın planları arasında oksijensiz ortamda organik atıktan elektrik enerjisi üretmek de var.
GEÇİŞ SÜRECİ KASABASI TOTNES’İN PROJELERİ
Geçiş Süreci Sokakları
Beşyüzelli ev halkı, altmışbeş çalışma grubu olarak projeye katılmış. Her çalışma grubu farklı ev ziyaretleriyle birkaç haftada bir toplanıyor. Bu görüşmelerde hangi alanlarda enerji tasarrufu ve atık azaltımı yapabileceklerini konuşuyorlar.
Bu projeye katılan evler senede yaklaşık 570 Pound daha az fatura ödüyor. Ve 1.3 ton CO2 azaltımı sağlıyor.
TOTNES VE DİĞER TÜM GEÇİŞ SÜRECİ KENT VE KASABALARI İÇİN OLUŞTURULMUŞ ENERJİYE SAYGILI EYLEM PLANI (EDAP)
Bu plan, sürdürülebilir gelecek vizyondan çok pratik adımlar, önemli araştırmalar, ilham verici fikirler ve kasabanın yakın geçmişinden bilgi içeriyor.
Ayrıca esnek topluluklar için 18 anahtar gösterge önerisi mevcut.
GS Totnes Sanat Ağı
•Aylık sabah buluşmaları: Sanatçıların biraraya geldiği ve birlikte tasarlayıp, yaratıcılıklarını kullandıkları etkinlik)
Diğer faaliyetler ve etkinlikler
•Upcyclopedia (katma değerli
dönüşüm ansiklopedisi)
•Recyclopedia (Geri dönüşüm ansiklopedisi)
•Film kulübü
•Kompost yarışması
Geçiş Süreci Konutları:
Geçiş Süreci Topluluğu Arsa İdaresi, son beş yıldır, yerel konut ihtiyaçlarına yönelik düşük etkili konut geliştirmek üzerine çalışıyor.
Gıda Grubu
•Olağanüstü ve yenebilir- Kasabanın
sokaklarında olabilecek birçok noktaya
ekim yapılıyor.
•Fıstık ağacı ekimi- Yine kasabanın boş ve müsait her alanına ekiliyor.
Diğer önemli oluşumlar:
•Gıda halkası
•Gıda Merkezi
•Bahçe Paylaşımı
Totnes Yeniden Ekonomi projesi
•Atmos Projesi
Eski süt işleme tesisinin bulunduğu alan ortak mülkiyet ile dönüştürülüyor. Ortak vizyon ise bu alanı yeni ekonomi için katalizör haline getirmek. Karma kullanım dahilinde: Ulaşılabilir konutlar, yerel gıda işleme üniteleri, biracılık, fırınlama, yeni iş girişimleri için inkübasyon alanı, çeşitli kurumlara açık alan, kamusal etkinlikler için alanlar ve daha birçok farklı ortam oluşturulacak.
Diğer faaliyetler ve oluşumlar:
•Yeniden Ekonomi Merkezi
•Totnes Yerel Ekonomi Planı
•Yerel Girişimci Forumu
•Totnes Sterlini
Kaynaklar
http://www.transitionnetwork.org/
http://www.transitiontowntotnes.org/
http://www.transitiontowntotnes.org/groups/
http://www.transitionnetwork.org/ingredients
http://www.transitiontowntotnes.org/groups/reconomybusinessnetwork/atmos-project/
http://www.tresoc.co.uk/
Videolar
http://www.open.edu/openlearn/body-mind/totnes-taking-change-their-own-handshttp://www.ted.com/talks/rob_hopkins_transition_to_a_world_without_oil.html