Çok Katlı Yapı Olgusu ve Emirliklerin Kentleşmeyi Yeniden Keşfetme Potansiyeli Üzerine

Office for Metropolitan Architecture'ın (OMA) kurucu ortağı, 2000 yılında Pritzker Ödülü'nü alan ve önde gelen kentsel teorisyen Rem Koolhaas, yüksek katlı fenomeni ve bunun şehir dönüşümü üzerindeki etkisini ilk sorgulayanlardan biriydi. Özellikle körfez bölgesi ve bu bölgenin kentsel hırslarından etkilenerek, 2009'da Sharjah Bienali'nin 9. baskısı sırasında Emirlikler'de kentleşmeyi yeniden icat etme potansiyeli hakkında bir konferans verdi.

Birleşik Arap Emirlikleri'nin 1971'de kurulmasından bu yana 50 yılını kutlayan BAE'nin altın yıldönümü vesilesiyle, Archis tarafından yayınlanan 50U, Körfez'deki farklı gelişmeleri araştırıyor. Bu bölge “kısmen göçebe, kısmen şehir tabanlı topluluğu küresel olarak aktif bir metropol topluma dönüştürmek” amacıyla kullanılıyor. 2007'de Al Manakh'ın ardından 2010'da Al Manakh Cont'd'ın izlediği 50U, BAE'nin hikayesini 50 insan, bitki ve yer portresi aracılığıyla anlatıyor. Kitap, ayrıca Koolhaas'ın çağdaş koşulları yansıtan, özellikle Dubai okumasına, mimari katılımına ve gelecekteki kentsel tahminlerine odaklanan 2009 konuşmasından bir alıntıyı paylaşıyor.

Aşağıdaki yazı, Rem Koolhaas'ın yüksek binalar fenomenini ve BAE'nin kentleşmeyi yeniden icat etme potansiyelini tartıştığı 17 Mart 2009'da verdiği dersinin kısaltılmış bir versiyonudur.

Rem Koolhaas ve Dubai

Buraya ilk olarak 2004 yılında geldim. Bayrağın işaret ettiği alana büyük bir bina yapmamız istendi. Sonra, iki yıl önce tam zamanıydı… Mimarlığın misyonu ve kullanımları konusunda giderek daha fazla geriliyordum. Bu sırada piyasa ekonomisinin inanılmaz baskısının mimarlığın kendisini giderek daha abartılı koşullara zorladığını görünce gerçekten umutsuzluğa kapıldım. Görünüşe göre Dubai bu savurganlığın merkez üssü gibi görünüyordu. Yani, buraya kararsız derinden duygularla geldim. Sanki şehir ve metropol fikri neredeyse bir karikatüre dönüşmüştü, tutarlı bir bütünlük değil, belki de tema parklarının bir parçasıydı. İşte bu temalar, belki de kısmen efsanevi ve kısmen gerçek olan sahte ve giderek daha tuhaf karakterler haline gelecekti.

Dubai'deki ilk inşaat girişimim Dubai'yi, onun saçmalık beklentilerini kullanmak ve onlara karşı koşmak, bu bağlamda çok basit, tekil, saf bir bina önermek oldu. Gerçekten de bu benim için yeni bir başlangıçtı. Rönesans binası 200 metre genişliğinde ve 300 metre yüksekliğindedir. İkon çağının ya da giderek tuhaflaşan mimari çağının sona ermesi görünüşte saçmaydı.

 Teorim veya beklentim, binanın özellikle Dubai bağlamında en iyi şekilde çalışacağıydı, çünkü bozulmamış güzelliğini ve aynı zamanda belki de eksantrikliğini elde etmek için diğer farklılıkların kontrast bağlamına güvenebilir ve bu nedenle önemini bilebilirdiniz.

İki yıl önce Dubai ve tüm Körfez bölgesi hakkında Al Manakh adlı bir kitap yayınladık, çünkü bu derste olduğu gibi Dubai, bir bütün olarak Körfez bölgesi için bir metafordur. Biz sadece Arap dünyasına bakmaya ve onunla ilişki kurmaya karar verdik; arap dünyasıyla konuşmak ve Dubai'nin daha yüzeysel ya da daha yaygın Batılı analizlerinden bazılarını anlamak.

Dubai’de Kentleşme ve Koruma

Dubai'nin kötülüğü hakkında Mark Davis'ten daha iyi konuşan kimse yok. Kısmen Dubai hakkında olan kitabı Evil Paradises, Al Manakh ile aşağı yukarı aynı anda yayınlandı. Yazısında Dubai’yi, muhtemelen bildiğiniz gibi, "Walt Disney'in Albert Speer ile Araby kıyılarında buluştuğu" bir kâbus gibi anlatıyor. Bu kitap giderek daha fazla çelişmeye başladığımız Dubai olasılığının bu tür yüzeysel okumasıdır. Bu anlamda, elbette Arap olmayan, büyük Arap bağlılıkları olmayan ve yine de bir fenomenin hemen hemen tehlikeli bir şekilde yüzeysel yorumları olarak gördüğüm bazı şeylere karşı tartışan birinin oldukça garip bir konumundaydım. Dubai'nin hem iyi hem de kötü anlamında belirsiz ve çok yönlü bir mimardım.

Körfez'e katılımım belli bir şekilde, belki biraz erken olan bir dizi başarısızlık ya da bir dizi çabaydı. Rönesans'tan sonra üzerinde çalıştığımız sonraki şeylerden biri Dubai'deki koruma fikrine bakmaktı. Çılgın bir kelime gibi görünüyor. Otuz yıldan biraz daha eski olan bir şehirde korumadan nasıl bahsedersiniz? Ancak, örneğin, orjinal işçi konutlarının bir noktada taşınması muhtemeldi, bu konutlar bir dereceye kadar bakımsızdı. Mimari açısından çok abartılı veya özel bir şeyleri yoktu. Ancak yine de ilginç ve işleyen bir Arap ortamı anlamında, çok önemli ve Dubai ile ilişkili göz alıcı eserle tamamen çelişiyor.

Dubai'yi bir şekilde nasıl koruyabileceğimize baktık. Yaptığımız şey, basitçe eski yamalar üzerinde nasıl çalışabileceğinizi, orada nispeten gizli geliştirmeler yapabileceğinizi ve bunun karşılığında orada olan o samimi ve benzersiz dokuyu korumaya nasıl çalışabileceğinizi görmekti. Ama yine yanlış hesapladık. Biraz erken davrandık. Görünüşte kaçınılmaz olan değişiklikleri yapmak için gerekli olanı yapmaya istekli gurbetçiler ve danışmanlar her zaman vardır.  Burada durum buydu. Böylece, 2008 yılının ekim ayında, emlak fuarında sitemizin bu projeye yer açmak için radikal bir şekilde yerle bir edildiğini keşfettik- inanılmaz derecede uzun, garip üç parçalı bir gökdelen. Dubai'nin bu bölümünü koruma girişimi yanlıştı.

 Okumamızın bir parçası olarak, Dubai hakkında beni büyüleyen şey, onu okumamızın ne kadar baskın olduğu. 'Bizim' derken Batı'yı kastediyorum. Dubai oldu, yapımına katıldık. Onun savurganlığına ortak olduk. Ama aynı zamanda saçmalığını ilk kınayan bizdik. Şimdi, 'oyunun sonu' ilan ettiğimize göre, korktuğum şey, Dubai'ye artık kendisi olmamasını söyleyen, Dubai'ye her şeyin bittiğini söyleyen ve zamanından önce bir son ilan eden ilk kişi olmamız. Bir deney değil, aynı zamanda tüm bunların içinde ve altında yer alan, hala kendi sonuçlarına ulaşmayı hak eden gerçek bir kültürel değişime. Vogue editörü Anna Wintour'dan alıntı yapmanın biraz garip olduğunu düşünüyorum. Bu bağlamda, sanki politik bir düşünür gibi, ama yine de New York'un artık yapılamayacak şeyin tanımı olarak Dubai'ye bakması önemli. Buradaki herkesi gerçekten teşvik ediyorum, bu tür materyallere çok fazla inanmayın, bunun yerine Dubai'nin sonunda bize sunacağı şeylere inanmayın.

Belki de yapabileceğimiz en önemli şeylerden biri, Dubai'ye çok yakından abartıların ötesinde bakmak ve belki de burada bulunan belirli bir güzelliği tanımlamaktır. Ben sadece herkese bu çalışmanın tüm kaynaklarını tanımlaması için meydan okuyorum, ama aynı zamanda işin içinde kesinlikle kucaklayamayacağımız, ancak yine de ciddiye almamız gereken bir estetik olduğunu görmemiz lazım.