Evsizler için Sıra Dışı Bir Ev

Polonya Jankowice’de yer alan Shelter binası sıra dışı bir yapı. Shelter, yetersiz koşullarda yaşayan ve bakım hizmeti sisteminde yeri olmayan evsizler için tasarlanmış. Bu insanlar sosyal yardım evlerinde kalamayacak kadar sağlıklı kabul ediliyorlar ancak yurtları kullanamayacak kadar da “sağlıksızlar.” Bu durumdan yola çıkan Rahibe Chimieleska bu insanlar için “EV” inşa etmeye karar vermiş. İnişli çıkışlı bir çatısı olan tek katlı yapı civardaki tarlalara ve tepelere doğru uzuyor. Yoldan bakıldığında burayı görmek mümkün değil. Daha önce okul bahçesi olan alanın etrafındaki ağaçlar binayı gizliyor. Bütün pencerelerden oldukça güzel bir manzara görmek mümkün. Bina tuğladan örülmüş duvarlarla üç ana bölüme ayrılmış. Giriş kısmında ortak kullanım alanı var: bir şapel, ofisler, rehabilitasyon odaları, ortak alan ve bir de kantinden oluşuyor.

Bir sonraki alanda 19 adet oda ve stüdyolar mevcut. Odaların banyoları engelli bireylerin kullanabileceği şekilde tasarlanmış. Son olarak hayatını evsizlere adayanların yaşadığı kısım yer alıyor. Burada da üç tane mutfaklı küçük daire var.

Jankowice şehirden uzakta küçük bir köy. Bina, burada kalanların, mevcut gerçeklikten uzakta, kendilerine özel bir alanda yaşayabilecekleri şekilde tasarlanmış. Banyoların ortak kullanıldığı çift kişilik odalar epeyce küçük çünkü yatacak alan kısıtlı. Bina sakinleri gündüzleri mümkün olduğunca dışarı çıkmaya teşvik ediliyor- bu, yeniden sosyalleşebilmelerinde önemli bir rol oynuyor.

Açık alanların aksine, uyku “odaları” ufak ve sıcak bir atmosfere sahip. Bina sakinlerinin ufak tefek işlere yardım edebilecekleri şekilde tasarlanmış bir de mutfakları var. Ayrıca yemek odası ve ortak alan da mevcut. İç avlu binanın en önemli kısmını oluşturuyor. Camlar sayesinde ferah bir ortam var ayrıca bu şekliyle bakıcıların bina sakinlerini kontrol edebilmeleri de daha kolay oluyor. Avlu, Marcin Czaja’nın “Dört Mevsim,” adlı duvar resmiyle dekore edilmiş. Bu fikir, binayı renklendirmek isteyen rahibeye ait.

Bina engellilerinin erişimine tamamen açık. Ayrıca ekolojik, kendi kendine yeten ve düşük maliyetli olması planlanmış. Bu planın bir kısmı yürürlüğe girebilmiş. Rahibe Chimieleska konuyla ilgili şunları söylüyor: “Hızlı artışlardan ve bulunduğumuz bölgenin jeolojik durumundan ötürü ısı pompalarından vazgeçmek zorunda kaldık. Gazla ısınmak daha ekonomik oldu, daha da önemlisi çalıştırması daha kolay. Yerden ısıtma, geri kazanımlı havalandırma, ısıyı tutan duvar ve camlar, ekolojik atık işleme sistemi ve yağmur suyu tankları gibi uygulamalar kullanıyoruz. Binanın inşasında ekolojik malzemeler kullandık. Dış cepheler, farklı yerlerden toplanan istenmeyen atık malzemelerden yapıldı; binada kalanlar gibi. Mesela 200 senelik bir değirmenden gelen bir tuğla var. İçinde yaşayanların dokunabileceği malzemelerden yapılmış, çağdaş bir bina düşündük.

“Banklar ve çatı buranın en önemli unsurları. Binada kalanlardan pek çok şey talep edebilirsiniz ama onların sigara bağımlılığı konusunda yapacak bir şey yok. Bu nedenle sigara içenler için taraçalar ve banklar yaptık. Bu “bağımlılık” onların buraya entegre olmasına yardımcı oluyor. Binanın önünde yaşlı, uzun bir kütüğümüz var, herkes oraya oturuyor, sigarasını içiyor, etrafa bakıyor ve en önemlisi birbiriyle konuşuyor. Açılış döneminde, o büyülü kütüğün üzerine oturdum ve bir süre sonra baktım ki neredeyse hiç tanımadığım insanlarla havadan, temizlikten ve çiçeklerden bahsediyorum. Bu arada binanın inşası esnasında tek bir ağaca bile dokunulmadı.”

Mimarlar: xystudio
Alan:1485.0 m²
Yıl: 2019
Fotoğraflar: One Light Studio