Finlandiya'nın En Büyük Masif Ahşap Binası

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Helsinki merkezli mimarlık stüdyosu Anttinen Oiva Architects, Helsinki’nin Katajanokka güney kıyısında yer alan Katajanokan Laituri adlı, katı ahşaptan yapılmış bir ofis ve otel binasını tamamladı. Finlandiya'nın en büyük ahşap yapısı olan bu etkileyici yapı, İskandinav ülkesinin yenilikçi ve çağdaş büyük ölçekli ahşap mimarlık alanındaki devam eden başarılarını gösteriyor.

Ahşap inşaat, Finlandiya’nın karbon nötr olma hedefinde önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Ormanların ülke yüzölçümünün yaklaşık %75'ini kapladığı bir ülkede, ahşap yapımını teşvik etmek mantıklı bir seçim. Dünya Ekonomik Forumu, "Finlandiya 2035 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefliyor, bu onu dünyada dördüncü ve Avrupa'daki diğer tüm ülkelerden önde kılıyor... [Ülke], inşaat sektöründe ahşap kullanımını artırmak için yasaları teşvik ediyor" şeklinde açıklamada bulundu.  (Shine, 2023).

Helsinki’nin ünlü Pazar Meydanı'na yakın bir konumda yer alan Katajanokan Laituri, eski sanayi bölgesi Katajanokka kıyısında inşa edilen ilk yeni yapı olma özelliğini taşıyor. Bina, Fin orman ürünleri şirketi Stora Enso'nun genel merkezine, bir otel, kafe, restorana ve ofis alanlarına ev sahipliği yapıyor. Katajanokan Laituri’nin inşasıyla birlikte, kıyı bölgesi büyük bir dönüşüm geçirerek kültürel ve eğlence bölgesi haline geliyor ve Helsinki’nin yeni Mimarlık ve Tasarım Müzesi’ne ev sahipliği yapacak. Binanın formu, güney kıyısının tekdüze ve neo-klasik silüetini korurken, "cephelerin kıvrımlı şekilleri" ölçeği dengelemeye yardımcı oluyor.

Katajanokan Laituri’nin başlangıcından itibaren, müşteriler esnek ve uyarlanabilir, yenilenebilir kaynaklar ve malzemelerle inşa edilmiş, uzun ömürlü bir bina inşa edilmesini istedi.

Anttinen Oiva Architects, "Katajanokan Laituri, yeni nesil Fin ahşap inşaatının en son örneğidir."  dedi. "Dört katlı bina, Fin ve İsveç ahşabından yapılmış olup, geleneksel ve sürdürülebilir malzemelerle birleştirilmiş yenilikçi mimari ve üretim yöntemleri kullanıyor."

Bina, Stora Enso’nun prefabrike büyük ahşap ürün yelpazesini (duvarlar, zeminler, çatılar, merdivenler, kirişler ve kolonlar) kullanıyor. Direk, kiriş çerçevesi ve cephe yapıları, Finlandiya'nın Varkaus şehrinde üretilen lamine kaplama ahşaptan (LVL) yapılmış. İç duvarlar, asansör ve merdiven boşlukları ile zemin ve çatı yapıları, İsveç’in Gruvön bölgesinde üretilen çapraz-lamineli ahşap (CLT) ile inşa edilmiş.  Katajanokan Laituri’nin yapısında 7,600 metreküp (268,392 fit küp) ladin ve yaklaşık 2,500 ahşap eleman bulunuyor.

Bina, yapısında bulunan ahşap malzemeler sayesinde karbonu depolayarak mükemmel bir karbon deposu işlevi görüyor. Bu özellik, çevresel sürdürülebilirliği artırmaya yardımcı olurken, uzun vadede atmosfere salınacak karbon miktarını da azaltıyor. Stora Enso,  "Katajanokan Laituri’de kullanılan ahşap elemanlar, 6,000 ton karbondioksit yakalamıştır. Ahşap, bu karbondioksiti bina içinde en az 100 yıl boyunca depolayacak.” dedi.

Anttinen Oiva Architects, cephe için özel bir çift katman çözümü geliştirmiş: dış katman cam, metal ve doğal taş ile kaplanmış; arkasında ise ahşap ana malzeme olarak kullanılmış. Anttinen Oiva Architects'ten mimar ve ortak Selina Anttinen, "Dış koruyucu katman, taş yapılı çevresi ile entegre olup, cam ile dikey beyaz metal lameller ve doğal taş ile kaplandı. Binanın görünümü, günün farklı saatlerinde değişiyor ve komşu binaların farklı tarihsel dönemlerinden gelen çeşitli ölçek ve motiflerle uyum sağlıyor" şeklinde açıklamada bulunuyor.

Katajanokan Laituri, yerden dört kat yükseklikte, halka açık bir yeşil çatı terasına sahip ve teknik ile otopark alanlarının bulunduğu bir bodrum katı barındırıyor. Cadde seviyesindeki alanlar, çevredeki şehirle her iki tarafa da bağlantı kuruyor ve geniş bir açık hol, restoran, kafe ve konferans alanları bulunuyor.

Binanın yapısal sistemi ve iç mekanlarının tasarımı, maksimum esneklik ve uyarlanabilirlik sağlıyor, böylece uzun ömürlülüğü teşvik ediyor. Ahşabın doğal güzelliğini sergileyen açık ladin yapılar ile özenli ladin ve kızılağaç detayları, iç mekanın estetiğini artırıyor. Bina merkezindeki etkileyici hol, heykelsi yuvarlak bir tavan penceresi ve büyük bir dairesel ahşap bank ile dikkat çekiyor.

Cephelerde, döşemelerde ve iç mekanlarda kullanılan Viitasaari gri graniti, doğal ahşap ile uyum sağlıyor ve binayı kentsel bağlamında dengede tutuyor. Binanın biyofilik tasarımı, kullanıcıları doğal çevre ile bağlayarak, iyi oluşu teşvik ediyor, üretkenliği artırıyor ve stres seviyelerini azaltıyor.

Finlandiya'nın kuzey doğasının güzelliğinden ilham alınarak tasarlanan açık alanlar arasında avludaki huş ağacı korusu ve çatıdaki takımada çayırları yer alıyor.

Katajanokan Laituri, denize yakın bir konumda bulunduğundan, proje kapsamında kapsamlı sel koruma önlemleri uygulanmış. Anttinen Oiva Architects, "Katajanokka kıyısında yeniden geliştirilen ilk blok olarak, bu alanın yeniden canlandırılmasına, güçlendirilmesine ve tüm iskelenin yükseltilmesine öncülük ediyor. Pazar Meydanı'ndan Katajanokka'nın ucuna kadar kesintisiz bir kamu alanı oluşturulması için gelecekte kalıcı bir iskelenin yeniden inşasına zemin hazırlıyor." dedi.

Kaynaklar
Shine, I. (2023, June 1). Finland is on track to meet some of the world’s most ambitious carbon neutrality targets. This is how it has done it. World Economic Forum.