Fransa’nın Çağdaş Mimari Öncüsü La Grande Motte
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Fransa'nın güneyinde, Montpellier’in doğusunda, yaklaşık 40 dakikalık bir yolculukla ulaşılabilen büyüleyici tatil beldesi La Grande Motte, kendine özgü mimarisi ve eşsiz atmosferiyle öne çıkıyor. Adını, yakınındaki kum tepelerinden alan şehir, piramit formlu apartman blokları ve çam, çınar, zeytin, kavak, selvi gibi zengin bir bitki örtüsüyle çevrilidir. Sanatçılar Charly Broyez ve Laurent Kronental bu eşsiz yeri “hafızalar, imgeler, sesler, renkler ve tarihin birleştiği bir peri masalı vizyonu” olarak tanımlıyor. Onların fotoğrafları aracılığıyla, şehrin dikkat çekici mimarisi sanatseverlerle buluştu.
La Grande Motte'nin Tarihi ve Yükselişi
La Grande Motte’nin temelleri, Fransa’nın 1945’te başlayan ve otuz yıl süren ekonomik büyüme dönemi “Trente Glorieuses”ta atıldı. Bu dönemde artan kitle turizmi, Fransız hükümetini uygun fiyatlı, aile dostu tatil alanları geliştirmeye teşvik etti. Bu yeni tatil beldesi, daha pahalı Côte d'Azur’a alternatif olarak tasarlandı.
1965 yılında Türk asıllı Fransız mimar Jean Balladur’un vizyonuyla hayat bulan La Grande Motte, eski bataklık bir alanda inşa edildi. Balladur, Bauhaus’un modernist estetiğinden, Le Corbusier’in Chandigarh’ından ve Oscar Niemeyer’in Brasília’sının sosyal planlama tekniklerinden esinlenerek, 37.800 turistin konaklayabileceği bir belde inşa etti. Yapılarında özellikle Meksika’daki Teotihuacan piramitlerinin izlerini taşıyan Balladur, tatil evleri, kiralık daireler ve kamp alanlarından oluşan simgesel beton binalar tasarladı. Broyez ve Kronental, bu benzersiz yapıları “kesik piramitler” olarak adlandırırken, La Grande Motte’yi bir “bahçe şehri” olarak tanımlıyor. Yaklaşık 50.000 ağacın dikildiği bu belde, yemyeşil bitki örtüsüyle bir doğa cennetidir.
Mimaride Detay ve Sanatın Buluşması
La Grande Motte, form, ışık, gölge, doku ve derinlik konusundaki hassasiyetin sergilendiği etkileyici binalarla doludur. Örneğin, Meksika’daki antik tapınaklardan ilham alan Fiji apartman binasında kıvrımlı balkonlar ve çıkıntılı saçaklar yer alıyor. Şehrin simgelerinden Poséidon apartmanında, eliptik balkonlar iki kat boyunca basamaklı sıralanarak özgün bir desen oluşturur. Palomino ve Delta binaları ise yüz figürlü dış cephe detayları ve teraslarla dikkat çekiyor.
Balladur, şehri hem erkek hem de dişi arketiplerle tasarladı. Couchant Mahallesi yarım daire ve yuvarlak hatlarla, Levant Mahallesi ise keskin çizgiler ve açılı piramitlerle tanımlanıyor. Limanın yanındaki Grande Pyramide ise bu iki mahalleyi bağlayarak bütünlük sağlıyor. Balladur, aynı zamanda sanat eserlerini günlük yaşama entegre ederek, Michèle Goalard, Albert Marchais ve Joséphine Chevry ile çalıştı; kentte çeşme, duş, oyun alanı gibi halkın kullanımına yönelik sanat eserleri yarattı.
La Grande Motte’nin Fotoğraflarla Belgelenmesi
La Grande Motte’nin benzersiz mimarisi, 2019 yazında Charly Broyez ve Laurent Kronental tarafından detaylıca belgelenmeye başlandı. Bu iki sanatçı, geniş formatlı bir kamera ile dört yıl boyunca beldeyi yürüyerek ve bisikletle keşfederek, her detayı büyük bir titizlikle fotoğrafladı. Kronental, bu süreci “Antik bir medeniyetin kalıntılarını mı keşfettik, yoksa geleceğe mi adım attık?” diyerek özetledi.
Öne Çıkan Çağdaş Bir Mimari
2010 yılında La Grande Motte, Fransa Kültür Bakanlığı tarafından “Öne Çıkan Çağdaş Mimari” unvanını aldı ve bu alanda ödül alan ilk şehir oldu. Günümüzde, mimari estetiği, formlar, renkler, dokular, desenler ve doğayla uyumlu bitki örtüsüyle bir çekim merkezi haline geldi. La Grande Motte, özenli ve ayrıntılı şehir planlamasıyla unutulmaz bir tatil deneyimi sunarken, mimarlığın insan odaklı bir sanat formu olduğunu gösterir. Bu belde, şehir planlaması ve mimari deneyimler hakkında değerli dersler sunarak ziyaretçilerini bekliyor.
