Metaverse Evreninde Mimarlık
Metaverse, diğer adıyla çoklu evren; kullanıcıları, hayatlarının her alanında birbirine bağlayan, kullanıcıların sürekli “çevrimiçi” olmalarına izin veren ve onlara üç boyutlu sanal evren kuran dijital bir gerçekliktir. Tek bir tarayıcı üzerinden erişilebildiğimiz, birden fazla web sitesi içeren internet gibi; metaverse de çeşitli platformları birbirine bağlar.
Snow Crash Romanı'ndan Doğan Metaverse
Kavram, Neal Stephenson'ın 1992 tarihli, Snow Crash isimli bilimkurgu romanından çıkıyor. İnternetin sanal gerçeklik temelinde evrileceğini öngören romanda, insanlar çevrimiçi dünyayı keşfetmek ve anlamak için kendi dijital avatarlarını tasarlıyorlar. Böylelikle hayatlarının başa çıkılmaz, distopik gerçekliğinden kaçmaya çalışıyorlar. Bu evrende “prestijli” olarak nitelendirilen ortamların özelliği, çarpışmayı algılamalarıdır. Yani, avatarlar birbirinin içinden geçemez. Bu durum insanların hoşuna gider, çünkü bu insanlara daha derin bir dalma hissi verir. Sanal ortamdaki gerçek dünyayı bulurlar.
Metaverse, tıpkı romandaki gibi, artırılmış gerçeklik tarafından yönlendirilecek ve her kullanıcı bir karakter veya avatarı kontrol edebilecektir. Örneğin, sanal ofisinizde bir Oculus VR başlığıyla karma gerçeklik toplantısı yapabilir, işinizi bitirebilir ve blok zinciri tabanlı bir oyunda günün stresini atabilirsiniz. Ardından metaverse tabanında kripto portföyünüzü veya finansmanızı yönetebilirsiniz.
Oyun sektöründe de metaverse evreninin bazı yönlerini görebiliyoruz. Second Life ve Fortnite gibi oyunlar veya gather.town gibi iş sosyalleştirme araçları, hayatımızın birçok unsurunu çevrimiçi dünyalarda bir araya getiriyor. Ancak henüz metaverse evreninin bir deposu olmadığı için, bu uygulamalar belirli kısıtlamalarla kullanılıyor.
Metaverse, oyun oynamayı veya sosyal medyayı desteklemenin yanı sıra; ekonomileri, dijital kimlikleri, merkezi olmayan yönetimleri ve diğer uygulamaları birleştirecek gibi görünüyor. Bugün bile, değerli öğelerin ve para birimlerinin kullanıcılar tarafından oluşturulması ve sahiplenilmesi, tek ve birleşik metaverse’nin geliştirilmesine yardımcı oluyor. Tüm bu özellikler, blockchain'e bu geleceğin güçlü teknolojisi olma potansiyeli veriyor.
Mimarlık ve Metaverse
Son bir yılda mimarlık alanına giren NFT’ler sayesinde, gelecekteki dijital ekonomide mimarlığın yeri ve rolü tartışılır hale geldi. Dijital arsa satımından ve gayrimenkul tasarımlarından tutun, çeşitli kuruluşlar için yapılan mimari etkinlik ve sergilere kadar, birçok yaratıcı üretim şekli sanal mimari olarak benimsenmeye başladı.
Şu zamana kadar tasarım parametresi olarak kullandığımız coğrafi iklim koşulları, kültürel değerler, tarih, mevcut inşaat teknolojileri ve maliyeti gibi birçok kısıtlayıcı unsur ortadan kalkıyor; metaverse mimarlığı özgür kılıyor. Normalde, yukarıda saydığımız unsurlar, mimarlar ve yönetmelikler için belirleyici faktörlerdi, hatta hepsi birer referans noktasıydı. Fakat metaverse evreni yasal veya fiziksel bir kısıtlamayla izin vermiyor. Yaratıcılığınız, artık sadece mimarlık fakültesinde veya yarışma projelerinde sınırlı kalmıyor, “başka türlüsünü” de rahatça düşünebilir hale geliyoruz.
Sanal Dünyada Mimarlık
Her ne kadar bu durum, inşaat sektöründeki kısıtlamaları kaldırsa da mimarların üç boyutlu ortama uyum sağlayabilmesi için uyması gereken yeni zorluklar ve kurallar ortaya çıkacak. Kurulan yeni sanal dünya, beraberinde birçok yeni program ve tasarım yöntemlerini öğrenmeyi zorunlu kılacak. Platformun ihtiyaç duyduğu teknik gereksinimler, bilinen birçok dosya biçimini, türünü, ağını ve boyutunu değiştirecek.
Mimarlar, artık portfolyolarındaki hikâye anlatımları için yeni bir sürece girecek. Metaverse platformunda farklı etkileşim seviyeleri olacak. Yani artık bir mimar, üç boyutlu nesne tasarımı, hareket tasarımı, animasyonlar gibi grafik tasarımı temelli sanal ortam pratiklerinin nasıl tasarlanacağını öğrenecek.
Her sektörde olduğu gibi, tasarım odaklı çalışan mimar için de metaverse, içi çeşitli olasılıklarla dolu bir hediye paketidir. Mimarların eski tasarım pratiklerinin üzerine birçok yeni deneyim eklemek zorunda kalacağı aşikâr. Görüldüğü üzere, meta-evren fikri bir zamanlar bilimkurgu iken, şu anki çalışmalara baktığımızda gelecek için bir “gerçek” halini alıyor.