Sanal Ortamların Mimarisi Metaverse'de Tasarım
Nüshet Çamuşoğlu / editor@ekoyapidergisi.org
Son yıllarda Metaverse ön plana çıkarak mimarları fiziksel çevreyle olan ilişkisi üzerindeki etkisini ve mimarlığın bu yeni sanal alana nasıl katkıda bulunabileceğini düşünmeye itiyor. Metaverse'deki mimarlık artık köklü işletmeler için bir sınır konusu değil. Patrick Schumacher, “İleride, çoğu mimari eylem ve yenilik Metaverse'de gerçekleşecek” dedi. Fizik, malzeme özellikleri ve inşaat maliyetleri gibi kısıtlamalardan bağımsız olarak metaverse yeni mimari alanları açıyor. Aşağıda profesyonellerin genişleyen dijital medya alanına dahil olmalarının birçok yolundan sadece birkaçı anlatılıyor.
20. yüzyılın kağıt mimarisinden farklı olarak Metaverse mimarisi ticari bir amaca hizmet etti ve müşteri-mimar ilişkisi tarafından desteklenmeye devam ediyor. Kulağa tuhaf gelse de dijital dünyaya çok para yatırılıyor. Trilyon dolar değerindeki bu endüstri bunun bir parçası olmak için acele ediyor. Sanal ortamlarının tasarımı, Decentraland Architects'inki gibi yeni iş fırsatları sunarak merkezde sahne alıyor. Yeni oluşturulan bir 3D tasarım ve mimari stüdyosu sanal blok zinciri dünyası Decentraland kullanıcılarının Metaverse'te mülklerini geliştirmesine yardımcı oluyor.
Bu sanal emlak piyasasında mimarlar ve 3D tasarımcılar düz bir alanda görünürler ama herkes aynı fikirde değil. Schumacher yakın tarihli bir röportajda, "Biz konuşurken Metaverse hızla inşa ediliyor. Ama onu kim tasarlıyor? Kim tasarlamalı? Metaverse tasarımının mimarlık disiplininin ve daha geniş tasarım disiplinlerinin görev alanına giriyor." dedi. Metaverse teorik olarak herkesin kendi dünyasını yaratabileceği bir seviye atlama oyun alanıdır, ancak pratikte şirketler, kullanıcıları Metaverse'deki kendi yerlerine çekiyor. Bunun başarmak için de para yatırıyorlar. Bu nedenle Metaverse projeleri için mimari firmaları işe alıyorlar. Tanınmış isimlerin basit bir şekilde eşleştirilmesi şirkete olan ilgiyi hızla arttırıyor.
Sanal Müzeler
Dijital sanat müzeleri ve galerileri büyük kurumların sanal turları şeklinde yıllardır ortalıkta dolaşıyor. Ancak NFT'lerin artan çılgınlığı ve popülaritesi bu eğilimi daha da geliştiriyor. Müzayede evi Sotheby's, sanal bir sanat galerisi olarak hizmet veren DeCentral'daki Londra merkezinin dijital bir kopyasını yarattı. Mimarlar da bu yeni sanat sergi biçimine bağlı kaldı. Art Basel Miami için Zaha Hadid Architects, Metaverse'de mimari ve sosyal etkileşimleri keşfetmek için NFTism adlı sanal bir sanat galerisi kurdu. MMO (Massive Multiplayer Online Game) teknolojisine dayanan sanal galeri ZHA tarafından oluşturuldu ve kullanıcı deneyimine odaklanan bir tasarıma sahip.
Çalışma Ortamları
Pandemi başladığından beri sanal toplantı odaları olağan hale geldi. Ancak yeni sanal çalışma alanları potansiyeli yazılım şirketlerinin yanı sıra yerleşik mimarlık firmalarını da çekiyor. Geçen yıl UNStudio ve Bjarke Ingels Group, mimarlar ve geliştiriciler için tasarım, inceleme ve iş birliği sürecini basitleştiren sanal bulut tabanlı bir platform olan Space Form'u oluşturmak için Squint/Opera ile ortaklık kurdu. Uzaktan iletişim geliştirmenin bir parçası olarak bir 3D ortamı simüle eden bir prototip, 2018'de geliştirildi ve ardından mimarlardan ve tasarımcılardan gelen geri bildirimlere dayanıyor. Bjarke Ingels, en yeni Space Forms prototiplerinin yeteneklerini "geleceğin artırılmış, yaratıcı ve işbirlikçi ortamına" entegre ediyor. Bu artırılmış gerçeklik anlayışımızda gerçek ve hayal edilen gerçekliğin bir an için birleşmesine, şimdi ve geleceğin birleştirilmesine izin verir" dedi.
Metaverse'de Ticari Projeler
Mimarlar artık mesleğe tamamen yeni bir disipline yol açan Metaverse'deki mimari alanları planlama ve tasarlama ile görevlendirildi. Grimshaw'dan yaklaşmakta olan Pax World için Metaverse'de bir proje tasarlanması istendi. Platform Metaverse'de arazi satın alan kullanıcılara kendi alt yüzeylerini oluşturma ve onu sanal bir merkez, eğitim alanı veya eğlence mekâanı olarak kullanma fırsatı sunuyor. Grimshaw, antik ticaret yolları boyunca uzana hanlardan, Pax dünyasının 'Metaserai' adı verilen ilk dört buluşma noktasını tasarlıyor.
Zaha Hadid Architects yakın zamanda, Metaverse'de gerçeküstü alemleri içeren Liberland Metaverse adlı sanal bir "özgürlükçü alan" tasarladı. Ofis mekaânsal tasarım, yön bulma ve sosyal atmosfer tasarımındaki bilgiyi sanal bir gelişim yaratmak için kullanılıyor. Şirketlerin fiziksel alana da sahip olması gerektiğinden ve bu siteleri grafik tasarımcılar değil mimarlar tasarlamalıdır. Şirket sanal ve fiziksel ortamlar arasındaki sinerjiye güçlü bir şekilde inanıyor.
Metaverse bazıları mimarlığın geleceği olarak görüyor, diğerleri onu etkileşimin paraya çevrildiği spekülatif bir fenomen olarak gördüğünden bu platform hararetle tartışılmaya devam ediyor. Metaverse’ün mimarlar ve profesyoneller için yeni bir gelir kaynağı olup olmayacağı henüz belli değil.