Şehirlerin Gökdelenlere İhtiyacı Var Mı?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Günümüzde birçok tasarımcı, şehirlerimizin geleceğini sorgulamakta ve daha sürdürülebilir veya yaşanabilir hale getirme yollarını arıyor. Bu bağlamda, önemli bir soru gündeme geliyor: Daha fazla gökdelen inşa etmeye gerçekten ihtiyacımız var mı? Kentsel gelişimin önemli bir özelliği, dünya genelinde yüksek binaların inşa edilmesidir. Gökdelen tarzı yapılaşma, 19. yüzyılın sonlarında Chicago ve New York gibi şehirlerde başlamış ve son yıllarda olağanüstü yüksekliklerde binaların inşasıyla hız kazandı. Örneğin, Dubai'deki Burj Khalifa, 828 metre ile dünyanın en yüksek binasıdır.

Ancak, ofis kullanımındaki küresel değişiklikler ve artan sağlık endişeleri, gökdelenlerin geleceğini belirsizleştirdi. Güç ve ekonomik güçle ilişkilendirilen bu yapılar, kentsel manzaralarda sorgulanmaya başlandı. Çin, gösteriş amaçlı olan çok yüksek binaları yasaklarken, gökdelenler hâlâ güç ve ekonomik kudretin sembolü olarak görülüyor. Tarihsel krizler yeniliği zorlamış; pandemi ise gökdelen gelişiminde adaptasyon, sürdürülebilirlik ve insan merkezli tasarıma odaklanmayı teşvik etti.

Fred Moon'un belirttiği gibi, "Gökdelenler 21. yüzyılda tartışmalı olmaya devam ediyor, ancak daha uzun ve sayıca daha fazla inşa ediliyor. 2000 yılından bu yana, 150 metre veya daha yüksek yedi kat daha fazla bina inşa edildi; bu, 20. yüzyılda inşa edilen tüm binalardan daha fazladır." Jason Barr, her yıl tamamlanan en yüksek binaların yüksekliğinin son elli yılda ortalama 250 metre civarında olduğunu, ancak günümüzde bu yüksekliğin genellikle iki katına çıktığını belirtti.

Pandemiden sonra şehirlerin yeniden inşasında esnek ve imkanlarla dolu alanlara olan talep devam ediyor. Dane Latham, "Gökdelenler, artan nüfus yoğunluğu ve mühendislik gelişmeleriyle şehirlerin ihtiyaç duyduğu daha fazla alan talebine yanıt veriyor. Gökdelenler yükseklik arzusu, verimli alan kullanımı ve yeşil yaşam açısından bazı avantajlar sağlarken, güvenlik kaygıları ve tarihi alanların gölgelenmesi gibi dezavantajları da beraberinde getiriyor." dedi.

u/seshormerow, "Eğitimli çalışanlar, özellikle son on yılda, şehir merkezlerinde yaşamayı gerçekten istiyor. Gökdelenlerin inşa edilmesinin başlangıç nedeni, herkesin işlerine olabildiğince yakın yaşamak istemesiydi. Günümüzde şehir merkezinde olmak oldukça önem kazandı.” dedi. Gökdelenler, güç ve etkiyi temsil eden yapılar haline geldi; 

Jason Barr, "Büyük şehirler gökdelenlere sahiptir çünkü bizleri birlikte yaşamaya, çalışmaya ve eğlenmeye olanak tanır. Bu, yüksek binaların her yerde olması gerektiği ya da her şehrin onlara ihtiyacı olduğu anlamına gelmez. Ancak, önemli bir işlevi vardır. Gökdelenler doğru yerde ve doğru zamanda inşa edilmelidir.” dedi.

Gökdelenler, her şehirde gerekli olmayabilir, modern şehirlerin karşılaştığı yoğunluk sorunlarına etkili bir çözüm sunar. Bu yüksek yapılar, yalnızca ekonomik gücün bir sembolü olmakla kalmaz, aynı zamanda şehir sakinlerinin değişen ihtiyaçlarını ve yaşam tarzlarını da yansıtır. Özellikle sınırlı alanların olduğu yerlerde, gökdelenler, dikey yaşam alanları oluşturarak daha fazla insanın aynı alanda yaşamasına ve çalışmasına olanak tanır.