Sürdürülebilirlik, Tasarım Fikirlerimizi Belirleyen Önemli Faktörlerden

Sürdürülebilirlik, tasarım fikirlerimizi belirleyen önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle, malzeme seçiminde, geri dönüştürülebilirlik, yenilenebilirlik, enerji tasarrufu, karbon ayak izi, çevreye olan etkileri gibi sürdürülebilirlik faktörlerini göz önünde bulunduruyoruz.

Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nden dönem birincisi olarak mezun olan, Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü kentsel tasarım dalında yüksek lisans eğitimini tamamlayan Bahadır Kul, BKA İstanbul ofisiyle mimari kariyerine devam ediyor. Özellikle Anadolu kentlerinde tasarladığı şehre değer katan stadyumlar, terminaller ve müze yapılarıyla dikkat çeken Bahadır Kul ile bir söyleşi gerçekleştirdik.

Sizinle en son 2018 yılında bir sohbet gerçekleştirmişiz. Aradan geçen bu 5 yılda ofis yapılanmanızda nasıl bir gelişme yaşandı? Süreci biraz sizden dinlemek isteriz.

Geçen bu süre zarfında ülkemizde ve dünyada yaşanan pandemi ve ekonomik sorunlar mimarlık hizmetlerimizi aksattığı gibi tasarım ekibimizi ve çalışma şeklimizi de etkiledi. Pandemi döneminde online çalışma şekline döndüğümüz süreçte verimli bir çalışma ortamı oluşturamadığımızı gördük. Son 1 yıldır ofis çalışma ortamımızı yeniden şekillendirip kadrolarımızı yenileyerek mimarlık hayatımıza devam ediyoruz. 

Günümüzde teknolojinin de etkisiyle her şey çok hızlı değişiyor. Bazı meslekler önemini kaybetmeye başlarken yeni meslekler ortaya çıkıyor. Mimarlık mesleği elbette insan var olduğu sürece önemini koruyacaktır. Bu konuyla ilgili öngörünüz nedir? Mimarlık mesleği gelecekte nasıl icra ediliyor olacak?

Gelişen teknolojiler ve mimari gereksinimler mimarlık mesleğinin birçok yeni kola sahip olmasını beraberinde getirdi. Artık birçok alanda mimarlık mesleğine ihtiyaç duyulmakta. İç mekan tasarımından peyzaj tasarımlarına endüstriyel ürün tasarımından ürün pazarlama satış departmanlarına, yapı malzemeleri üretim ve Ar-Ge hizmetlerine kadar tüm alanlarda mimarlık mesleği olmazsa olmazların arasına girdi. Bir yandan Metaverse dünyalarının yaratılmasında da mimarlarında aktif rol oynaması mimarlık mesleğine yeni bir alan oluşturmaya başlamıştır.

TASARLADIĞIMIZ KAMUSAL PROJELERİNİN ÇOĞUNDA DÜNYA ÇAPINDA GEÇERLİ GEREK ÜLKELERİN BELİRLEDİĞİ GEREKSE İLGİLİ KURULUŞLARIN BELİRLEDİĞİ KURALLAR BAĞLI KALARAK BU YAPILARI TASARLIYORUZ.

Projelerinizi incelediğimizde stadyum mimarisi üzerine uzmanlaştığınızı görüyoruz. Bu bilinçli bir tercih miydi? Stadyum tasarımında dikkat edilmesi gereken önemli unsurlar nelerdir?

2005 yılında Kayseri Stadyumu ile başlayan stadyum serüvenimiz bu güne kadar yurt içi ve yurt dışı 20’den fazla stadyum yapısı tasarlamak ile devam ediyor. En son 2021 yılında 45.000 seyirci kapasiteli Ankara Stadyumu tasarımını tamamladık. Yapının inşaatına başlandı. Stadyum yapıları kentleri sosyal yapıları olduğu gibi kentlerin aynı zamanda mimari ikonik yapı özelliğini taşımaktadır. Biz stadyum yapılarını tasarlarken o yapının kentin simge yapılarından biri olacağı bilinci ile yapının gerek yerleşim kararlarını gerekse yapı kabuğunun kent ve kültürel yerel değerlere uyumuna dikkat ederek tasarlıyoruz. Ayrıca bu yapıların ekolojik açıdan sürdürülebilir yapılar olmasına dikkat ettiğimiz gibi bir yandan da yapının barındırdığı çoklu fonksiyonlar ile tüm yapının maksimum sürdürülebilir fonksiyon verimliği hedeflenmektedir. Bu bağlamda aynı yapı alanında çok amaçlı kullanımları sağlayarak gerek yapı inşaat maliyeti ve gerekse yapı giderleri konusunda verimli yapılar tasarlamaya özen gösteriyoruz.

Türkiye geneline hatta sınır ötesine yayılmış bir proje yelpazeniz var. Bu kadar geniş bir coğrafyada proje üretmek kusursuz işleyen bir sistem gerektirir. Bu sistemi nasıl yönetiyorsunuz? 

Tasarladığımız kamusal projelerinin çoğunda dünya çapında geçerli gerek ülkelerin belirlediği gerekse ilgili kuruluşların belirlediği kurallar bağlı kalarak bu yapıları tasarlıyoruz. Örneğin stadyum yapılarında geniş kapsamlı UEFA ve FIFA gibi kuruluşların sürekli yenilenerek özenle hazırlayıp yayınladıkları kurallara göre tasarımlar yapıyoruz. Ve hazırladığımız bu projeler hem bu kuruluşlar tarafından hem de o ülkenin yerel mekanları tarafından dikkatlice incelenip onaylandıkları için bu süreç bizim için kolay ve verimli geçmektedir. Tüm mimari ve mühendislik hizmeti veren proje partnerlerimizin ekipleri de bu sisteme uyum sağlayacak şekilde şekil almaktadır. 

Malzeme mimarinin önemli girdilerinden, sizin için malzeme nedir, malzeme seçim süreçleriniz nasıl işliyor? Sizin kullanmayı en çok sevdiğiniz yapı malzemeleri hangileri?

Bahadır Kul Architecture olarak, malzeme mimarinin temel ögelerinden biri olarak görüyoruz. Malzemeler, bir yapıyı etkileyen estetik, fonksiyonel ve dayanıklılık gibi faktörleri belirleyebilir. Malzeme bir yapıyı oluşturan herhangi bir materyaldir ve sadece estetik değil, aynı zamanda çevresel, sosyal ve ekonomik faktörleri de etkiler. Bu nedenle malzeme seçimi süreci, bir yapının kalıcılığı, kullanılabilirliği ve sürdürülebilirliği için son derece önemlidir. Malzeme seçimi sürecimiz tasarım fikirlerimizin ifade edilmesi, projenin fonksiyonlarına uygunluğu, çevresel faktörlerin değerlendirilmesi ve uygun maliyetli olması gibi faktörlere bağlıdır. Sürdürülebilirlik tasarım fikirlerimizi belirleyen önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle malzeme seçiminde geri dönüştürülebilirlik, yenilenebilirlik, enerji tasarrufu, karbon ayak izi, çevreye olan etkileri gibi sürdürülebilirlik faktörlerini göz önünde bulunduruyoruz. Kullandığımız sürdürülebilir yapı malzemeleri arasında geri dönüştürülebilir metal malzemeler, doğal taşlar, ahşap, bambu, doğal fiberler, geri dönüştürülmüş cam, geri  dönüştürülmüş plastikler ve biyolojik malzemeler gibi çeşitli malzemeler yer almaktadır. Bu malzemelerin her biri, tasarım fikirlerimize uygun olarak seçilir ve sürdürülebilirlik faktörleri de dikkate alınır. En çok sevdiğimiz yapı malzemeleri arasında, ahşap ve doğal taşlar yer almaktadır. Ahşap, doğallığı ve sıcaklığı ile birlikte sürdürülebilir bir yapı malzemesidir. Doğal taşlar ise estetiği, dayanıklılığı ve sürdürülebilirliği nedeniyle tercih edilen malzemeler arasındadır.

MİMARLAR, DEPREME DAYANIKLI YAPILARIN TASARIMI, İNŞAATI VE DENETLENMESİNDE ÖNEMLİ BİR ROL OYNAMAKTADIR. DEPREME DAYANIKLI YAPILARIN TASARIMI, DEPREM MÜHENDİSLERİ VE MİMARLAR TARAFINDAN ORTAKLAŞA YAPILIR.

6 Şubat 2023 tarihinde yaşadığımız deprem felaketi ülkemizin gerçeği olan depremi bir kez daha çok acı bir şekilde bize hatırlattı. Depreme dayanıklı yapılar üretilmesinde mimarların rolü nedir?

Öncelikle yaşanan deprem felaketi nedeniyle tüm kayıplar ve mağduriyetler için baş sağlığı diliyorum. Mimarlar, depreme dayanıklı yapıların tasarımı, inşaatı ve denetlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Depreme dayanıklı yapıların tasarımı, deprem mühendisleri ve mimarlar tarafından ortaklaşa yapılır. Mimarlar, depreme dayanıklı yapıların tasarımında, bina fonksiyonlarını, mimari stil ve estetiği, konum, ışık ve havalandırma gibi unsurları dikkate alarak, deprem mühendislerinin tavsiyelerine uygun şekilde, binanın strüktürünü ve malzemelerini belirler. Depreme dayanıklı yapıların inşaatında mimarlar, işçilerin ve inşaat mühendislerinin de desteğiyle, bina tasarımına uygun olarak bina elemanlarının yapımında malzeme seçimi, beton dökümü, çelik kullanımı gibi detaylar hakkında önemli kararlar verir. Son olarak, mimarlar, inşaatın bitiminde de binanın depreme dayanıklılığı ve güvenliği konusunda denetim yaparlar. Bu aşamada, binanın yapım sürecinde kullanılan malzemelerin kalitesi ve bina elemanlarının uygun bir şekilde monte edilip edilmediği gibi detaylar kontrol edilir. Tüm bu süreçlerde mimarlar, depreme dayanıklı yapıların tasarımı, inşaatı ve denetlenmesinde kritik bir rol oynar. Aynı zamanda doğal afetlere hazırlıklı olmak için, mevcut binaların güçlendirilmesi ve yenilenmesi gibi çalışmalarda da mimarlar önemli bir rol oynayabilirler.

Deprem konusu gündeme geldiğinde kentsel dönüşümü de konuşmak gerekiyor. Bu konudaki düşüncelerinizi öğrenmek isteriz.

Kentsel dönüşüm mevcut yapı stokunun yenilenmesi ve modernleştirilmesi amacıyla yapılan bir dönüşüm sürecidir. Deprem gibi doğal afetlerin ardından, kentsel dönüşüm çalışmaları genellikle daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilir. Bu süreçte, mevcut yapılar yenilenerek, daha güvenli ve dayanıklı binaların yapılması hedeflenir. Benim düşüncem ise kentsel dönüşümün doğru bir şekilde planlanması, uygulanması ve denetlenmesi son derece önemlidir. Bu süreçte sadece binaların yenilenmesi değil, aynı zamanda bölgenin sosyal, ekonomik ve çevresel faktörleri de dikkate alınmalıdır. Kentsel dönüşüm çalışmaları, yalnızca bina yenileme işlemleri değil, aynı zamanda kamusal alanların ve yeşil alanların da oluşturulması veya yenilenmesi ile birlikte sosyal doku da gözetilerek yapılmalıdır. Ayrıca kentsel dönüşüm çalışmaları sırasında yerel halkın ve sivil toplum kuruluşlarının da görüşleri alınarak, onların katılımı sağlanmalıdır. Bu süreçte vatandaşların evlerini kaybetme veya yer değiştirme riskleri olduğundan, onların mağdur olmamaları ve haklarının korunması da son derece önemlidir. Sonuç olarak kentsel dönüşüm çalışmaları, doğal afetlerin ardından daha hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleştirilerek, daha güvenli ve dayanıklı binaların yapılmasına yardımcı olabilir. Ancak bu sürecin doğru bir şekilde planlanması ve uygulanması için tüm sosyal, ekonomik, çevresel ve kültürel faktörlerin dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI, YALNIZCA BİNA YENİLEME İŞLEMLERİ DEĞİL, AYNI ZAMANDA KAMUSAL ALANLARIN VE YEŞİL ALANLARIN DA OLUŞTURULMASI VEYA YENİLENMESİ İLE BİRLİKTE SOSYAL DOKU DA GÖZETİLEREK YAPILMALIDIR.

Özellikle son dönem projeleriniz ve tasarımlarınız nelerdir? Bu konu hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?

Türkiye de olduğu gibi Irak, Özbekistan, Romanya, Amerika ve Arabistan gibi dünyanın farklı ülkelerinde mimari çalışmalarımıza tüm hızıyla devam etmekteyiz. Irak’ta mimari anlayışımızı bütünüyle yansıttığımız konut ve restoran projelerimize, diğer ülkelerde de ulaşım, konut ve spor yapıları projeleriyle beraber yeni yaratılan şehirlerde tasarlamaya başladığımız yapılarla yer almaktayız. Son olarak değinmek istediğiniz başka bir konu varsa ekleyebilirsiniz. (Mimarlık mesleğinde başarılı olmak isteyen gençlere tavsiyeler) Mimarlık mesleğinde başarılı olmak için öncelikle mesleğe olan sevgi ve tutku ile başlamak gerekiyor. Kendinizi sürekli geliştirmeli, okumalı, araştırmalı ve öğrenme açık olmalısınız. Yaratıcı ve yenilikçi olmak, farklı bakış açıları geliştirmek, detaylara önem vermek, teknolojiyi yakından takip etmek ve müşterilerinizin isteklerini doğru anlamak da önemlidir. İyi bir mimar olmak için işinizi planlamalı, organize etmeli,  zamanınızı iyi kullanmalı ve çalışmalarınızda titiz ve özenli olmalısınız. Ayrıca takım çalışmasına uygun, iletişim becerileri gelişmiş ve kişisel markanızı oluşturabilecek yeteneklere sahip olmanız da meslekte başarılı olmanızı sağlayacaktır. Genç meslektaşlarıma tavsiyem mesleğe olan sevgilerini kaybetmemeleri, sabırlı olmaları, kendilerini sürekli geliştirmeleri ve en önemlisi işlerini severek yapmalarıdır.