Ulaşılabilirlik Herkes İçin...

Engellilerin “engelleri” konusunda söylenebilecek çok şey var. Ama biz bu sayıda yaşadıkları sorunlardan yalnızca birinin, “ulaşılailirliğin” mevzuat ve karar vericiler nezdinde ne noktada olduğunu görmeye çalıştık.

Gazeteci Elif İnce'nin Simto Alev ile deneyimlediği 'engelli Taksim maratonunu' okudunuz. Evet, Taksim metro durağından meydana çıkmak tekerlekli sandalyeyle 61 dakika sürdü, çünkü "yayalaştırma" çalışması için Taksim Meydanı'na çıkan engelli asansörü süresiz olarak kapatılmıştı.

Ne yazık ki bunları yazarken bile "Ne var canım, engellilerin tüm dertleri bitti de sıra geçici bir durum olan inşaata mı geldi, çıkmayıversinler!" diyenler olduğunu hissedebiliyoruz. Tam da bu yüzden bu konuyu ele alıyoruz! Elbette engellilerin tek sorunu bu değil, bu inşaat hemen her gün karşılaştıkları dertlerinde yalnızca bir tanesi. Hatta belki de keşke diğer dertleri bu kadar "geçici" olabilseydi...

Simto Alev, blogunda bu dertlerden zaman zaman bahsediyor. Özellikle "Türkiye’de engelli olmak ve kimliksizleşme" başlıklı yazısında değindikleri, yeteri kadar ipucu veriyor. "Kolay bir şey değil tabii bir engele sahip olmak. Eğer bir engele sahipseniz, -engel grubuna ve derecesine göre- hayatınıza dair bir şeylerden feda etmeniz ya da bir şeylere kısıtlı erişmeniz gerekecek. Fakat engelli olmak yaşattığı tüm zorluklara rağmen, fiziksel bir sıfat olmaktan fazlası değildir. Ben bir engelliyim. Bir başka arkadaşım sarışın, öteki şişman, beriki kısa boylu. Herkesin nasıl göründüğünü tanımlayan, bir o kadar da insanları ayırmakta kullanılan sıfatlar bunlar. Bu sıfatların üzerini çizdiğin zamansa geriye kalan şey bir insan, bir kimlik, bir fikir. Türkiye’de ise bu sıfatlardan “engelli” olanını sahiplenmek, tüm bunların önüne geçiyor. Eğer dikkat etmezsen, tüm kişiliğinin yok sayılması tamamen olası. Derdim ve korkularımdan biri de budur,” diyor Alev.

“Kimliksizleşme”nin yanında, Alev'in bahsettiği sürekli bozulan ‘engelli engelli asansörü’, tekerlekli sandalyeden erişilemeyen yüksek asansör butonu, rampasız kaldırımlar gibi fiziksel unsurlardan da anlaşılacağı gibi aslında engellilerin en temel anlamda kente erişim hakkı engelleniyor. Bu yüzden de bu konu, özellikle geçtiğimiz ayın 3'ünde kutlanan Uluslararası Engelliler Günü sonrasında iyice önem kazanıyor. Çünkü Birleşmiş Milletler tarafından “engellilerin yaşadığı sorunları göze görünür hale getirmek ve engellilerin onurlu, haklarını elinde tutarak ve sağlıklı bir şekilde yaşamalarına katkı sağlamak” için belirlenen 3 Aralık, “engelli kişilerin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel hayata katılmasını engelleyen sebeplere dikkat çekmesini hedeflediği” iddiasıyla tüm bunların ne kadarını gerçekleştirebildiğimiz gözden geçirmek için fırsat sunuyor aslında... Biz de bu sayımızda sorunlardan yalnızca birinin, “erişilebilirliğin” mevzuat ve karar vericiler nezdinde ne noktada olduğunu görmeye çalıştık.

Taksim Metro - Meydan arası 61 dakika... Eğer Engelliysen...

Engellİlerİn “engellerİ” konusunda söylenebİlecek çok şey var. Ama bİz bu sayıda yaşadıkları sorunlardan yalnızca bİrİnİn, “ulaşılabİlİrlİğİn” mevzuat ve karar verİcİler nezdİnde ne noktada olduğunu görmeye çalıştık.

16:48Simto Alev ve kardeşi Nur’la evlerinin yakınındaki Şişli metrosunda buluşuyoruz. Yolculuk öncesinde Ulaşım AŞ’yi aradığımızda yetklili “PTT önüne çıkan engelli asansörü çalışma süresince kapalı, Gezi Parkı’ndaki çıkışı kullanın” diyor. “Peki Gezi Parkı’ndan meydana nasıl çıkacağız, her yer kapalı” deyince de “Görevli arkadaşlar yardım eder” cevabını alıyoruz.

17:00Taksim durağında iniyoruz.

17:02İlk asansöre önümüze doluşan insanlardan dolayı giremiyoruz. Simto, “Hep başıma geliyor. Neredeyse hiçbir zaman yol veren yok” diyor.

17:08Simto’nun her zaman Taksim’e çıkmak için kullandığı asansör ‘yayalaştırma çalışmaları’ nedeniyle kapalı. Sürekli bozulan asansörlere ‘engelli engelli asansörü’ adını takmış.

17:17Gezi Parkı çıkışına ulaşmak için iki ayrı asansöre biniyoruz. Simto, asansördeki kat butonu çok yüksekte olduğu için sandalyesinden erişemiyor. Gezi Parkı’na çıkıyoruz.

17:20Cumhuriyet Caddesi’ne çıkış barikatlarla kapalı.

17:25Yayalar için ‘ayrılan’ geçiş yoluna kaldırım çok yüksek olduğu için tekerlekli sandalyeyle giremiyoruz. Esnaf Talimhane’den meydana ulaşabileceğimizi söylüyor. Simto, arnavut kaldırımları sandalyesini çok sarstığı için oldukça rahatsız. Ortalamadan daha küçük olduğunu söylediği sandalyesi kaldırımdaki bariyerlerle kafelerin balkonlarının arasına zar zor sığıyor, sarmaşıklar sandalyesine takılıyor. Bir servis aracı Simto’ya çarpmasına ramak kala frene basıyor.

17:34Talimhane çıkışındayız ama Tarlabaşı tarafı kapalı. Yayalar emniyet şeridinin üzerinden atlıyor. Biz ise daha önce giremediğimiz barikatlanmış yaya yoluna girerek tekrardan Gezi Parkı’na doğru dönüşe geçiyoruz. Simto’nun sabrı taşmak üzere, “Tekerlekli sandalyem şarjlı, bu kadar yol gidemeyebiliriz” diyor.

17:47Görevlilerden bizi kapalı caddeye almalarını istiyoruz fakat “Buradan da çıkış yok, diğer taraftan dolanın” cevabını alıyoruz. Bir yetkili aradığımızı söyleyince “Burada kimse yok” diyorlar.

17:52Gezi Parkı’ndaki kırık kaldırımlarla mücadele başlıyor. Bazen Simto’nun kardeşi Nur, bazen de tanımadığımız insanlardan yardım alarak parkta güç bela ilerliyoruz. Araçlardan dolayı AKM tarafından dolanmak zorunda kalıyoruz.

17:58Simto sandalyesiyle kaldırıma çıkamadığı için cadde trafiğinin arasından ilerliyor. “Çoğunlukla araç yolundan gitmek zorundayım, kaldırımlarda rampa olmuyor veya önüne araçlar park ediyor” diyor.

18:0061 dakika sonra meydandayız. Simto mücadeleyi şöyle özetliyor: “İstiklal tek başıma çıkmayı göze alabildiğim nadir yerlerden. Fakat şu anki haliyle burada da tek başıma seyahat etmem imkânsız. Pratikte bana koyulmuş bir yasak. Sadece ben değil, yaşlılara, puset kullananlara... Oysa toplu taşıma vatandaş olarak hakkımız. N’apalım, artık biz de buz pistinde kayarız!"

KAYNAKLAR:

* http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1107600&CategoryID=41* http://www.simtoalev.com/turkiyede-engelli-olmak-ve-kimliksizlesme/* http://www.simtoalev.com/engelli-engelli-asansoru/* http://www.simtoalev.com/engelsiz-ulasim-bile-engelli/* http://en.wikipedia.org/wiki/International_Day_of_People_with_Disability* http://tr.wikipedia.org/wiki/Uluslararas%C4%B1_Engelliler_G%C3%BCn%C3%BC